Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:32 am on 2014/08/23 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  suebaki 

  iz. INFORM. Sare pribatuaren eta Interneten artean jartzen den segurtasunezko hardware- eta/edo software-sistema, baimenik gabeko inor sar ez dadin sare pribatuan. (Euskalterm) | iz. Sutea gertatzen denean sua zabal ez dadin mendi eta basoetan landaredirik gabe eratzen den zerrenda. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Gehiago jakiteko:

  Firewall edo suebakia oinarrizko aldez aurretiko neurria da, sareko segurtasuna hobetzeaz gain, kontrolerako eta zentsurarako erabili daitekeena. Gaur egun ordenagailuak etengabe daude Internetera konektaturik, milaka programa arriskutsu eta kaltegarrien eskuetatik gertu. Hauek ordenagailua gainkargatzen dute, izorratzera heldu arte. Ez badugu firewall bezalako oinarrizko segurtasunik ordenagailuan, datuak baita etxeko sarea hondatu daiteke. Dena dela, suebakiak ez dira segurtasun arazo guztientzako soluzio. (Jarraitu irakurtzen…)

  Sinonimoak: iz.

  [kontrasua]: kontrasu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) cortafuego, cortafuegos [zanja del monte] (2) INFORM. cortafuegos, servidor de seguridad
  fr (1) coupe-feu (2) INFORM. coupe-feu, pare-feu
  en (1) firebreak, fire line (2) INFORM. firewall
  port barreira para conter incêndios

  Entzun:
  

  1. Ona da suebaki bat instalatzea.
  2. Arrotzei ateak itxi: ADSL, haririk gabeko konexioa badugu edo ordenagailu eramangarriarekin sare publikora konektatzen bagara, suebaki bat instalatu. [Teknologia erabiltzea arriskutsu zaie gobernuen aurka borrokan ari direnei, Edu Lartzanguren (Berria, 2004-11-14)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  suebaki (Wikimedia Commons)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:25 am on 2014/08/22 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  engoxatu 

  da ad. (Z) Akitu, alditxartu. 

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  engoxatu (S; H (+ -tx-)), engoixatu, ingoxatu (S; Dv), ingotxatu (Gèze, H). Ref.: A (engoxatu, ingoxatu); Lrq (engoxat, ingoxa); Gte Erd 200.

  Desmayarse, desfallecer. Sg. Harriet hay engotxatu en Maister. Beldürrez bidian engoxa nendin, zelüko hazkürriaz gabe banendi. Mst IV 3, 2 (SP y Ch flaka, Ol akitu). Engoixatürik zen erori. Egiat 173. Eztütüt nahi barur igorri, bidian ingoxa eztitian. Ip Mt 15, 32 (Lç y He flaka, Ur y Samper desmaiatu, Ol, Or e IBk akitu). Ene arimak laidatüren zütü ingoxa artio. Ip Imit III 5, 6. Etxerat sarthu zenean engoxatu edo flakatu zen. Prop 1901, 43. Ama harritürik han berian ingoxatzen da. GH 1931, 110.

  Sinonimoak: iz.
  [alditxartu] : alditxartu, indargabetu, akitu (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Z) desfallecer, decaer
  fr défaillir;, déchoir
  en give out, collapse
  port desfalecer, decair

  Entzun:
  

  Beldurrez bidean engoxa nadin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  

  engoxatu (PixaBayCC, OpenClips)

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/08/21 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bihozmin 

  iz. (Ipar.) Nahigabea; damua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [nahigabea] : nahigabe, bihotzondoko, atsekabe (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Antonimoak: iz.
  [nahigabea] : poz, poztasun, alaitasun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) sufrimiento, disgusto
  fr peine, souffrance
  en suffering, sorrow; displeasure, annoyance
  port sofrimento, desgosto

  Entzun:
  

  Eta ezin zituen ekidin – zein tuntuna, ene, zein tuntuna! – bihozmin ziztada haiek. [Gloria Mundi, Fernando Morillo (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  bihozmin (Wikimedia Commons, public domain)

   
• 

  Maite 8:15 am on 2014/08/20 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kalejira 

  iz. Jaietan kalerik kale musika joz egiten den ibilaldia eta horretarako erabiltzen den doinua bera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  iz. Dantzariak eskutik helduta eta elkarren atzean ibiliz dantza egiteko jotzen den musika-pieza. Euskal Herriko erromerietan, azken pieza izaten da. Doinua biko konpasean eta tempo arinean idazten da. (Euskalterm)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  kalejira (V-gip ap. Etxba Eib y Elexp Berg).

  1. Pasacalle. “Kale-jira gaur amarretan, Estellako soñu-jotzalliegaz” Etxba Eib. “Zazpiretan, kalejiria erriko txistulari bandian kontura” Elexp Berg. Aiziak artu zuen saltoka zijuan maskara bat eta jo azi ziyon kale jiran zijuazen danbolintero prinzipalenari. Iraola 118. Lan-saio eta tramankulu-ots / biurturik kale-jira. I. Olea Auspoa 98-99, 237. Dantza zaharrak […] kalejirak, karrikadantza edo biribilketak. MEIG I 62. En DFrec hay 23 ejs.

  2. Procesión. v. elizbira. Jakingarri da ostiral deunez Seguran egiten dan kale-jirak Gipuzkoan dagiztenai batere zor ez diela. Ayerb EEs 1912, 59. Arrietar Prudenzio lenauko apaiz jaun ezin aaztuak ostiral deuneko kale-jira oni aurrerapen aundiya eman zion. Ib. 59. Erruki ta osasun eske egin ziran kalejira ta eleizkizunak bukatu. AEmil AndreM 33s.

  Sinonimoak: iz.
  [kalejira] : biribilketa, karrika-dantza (Euskalterm)

  Oharra(k):

  biribilketa hitza neologismoa da, XX. mendearen hasieran sortua, eta Txistulari Elkartearen sorrerarekin zabaldu dena. (Euskalterm)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, collins eta Word Reference hiztegiak):

  es pasacalle
  fr marche, passacaille
  en passacaglia
  port bloco, carnavalesco

  Entzun:
  

  Ez da Joseba horregatik kexatzen den aurreneko aldia, baina ia bi hilabete dira uda hasi zela, bere festa, kontzertu, kalejira eta guzti, eta gaur arte ez da horrela gaizkitu.  [Bizia lo, Jokin Muñoz (Alberdania, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kalejira (FlickrCC, Asier Sarasua Aranberri)

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/08/19 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  deitore 

  iz. (Ipar.) Auhena, adia.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  1 deitore (-th- L, BN ap. A; Lar; -th- SP vEys, Dv, H), deitora (-th- SP, Arch ms. (ap. DRA), H).

  Tr. Documentado en Leiçarraga y en autores septentrionales del s. XVII, más adelante lo hallamos en AR, Duvoisin y, ya en el s. XX, sobre todo en textos meridionales de léxico cuidado. La forma deitora la emplean Axular, Ibiñagabeitia y, a veces, Zaitegi. En DFrec hay un ej., meridional, de deitore. Con el significado de “lamentación, lamento”, es mucho más común auhen (q.v.).

  Lamentación, planto (en particular por la muerte de alguien; se refiere tbn. a las demostraciones de dolor cantadas, tipo endechas, etc., si bien los ejs. recogen gralmte. su significación de ‘lamentación, lamento’ en general). “Planctus”, “lamentation pour les morts, luctus” SP. “Clamor” Lar (cf. tbn. “clamorear, tocar a muerto, illezkillak, ildeitoreak jo”). “Lamentation que l’on chantait à la mort et à l’enterrement des personnes; complainte” Dv. “Deithoreko eguna, le jour de la lamentation” Ib.

  2 deitore

  Nombre, denominación. Cf. deitura. Guziek gaizki hartu zuten, salbu Espainia Castillako erregina, Izabela deitorea zuenak. HU Aurp 50.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [auhen] : auhen, intziri, erosta, adia
  [marru] : marru, aiene, kexa

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) lamentación, lamento
  fr lamentation, gémissement
  en groaning, moaning, complaining; groan, wail, lament
  port lamentação, lamento

  Entzun:
  

  Haren ahotsa berriro garrasi eta deitore bilakatu zen.  [Manhattan Transfer, John Dos Passos / Lopez de Arana (Ibaizabal, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Negar eta intziri egingo dut mendiak direla eta; deitore, larre-zelaiak direla eta: erreak gelditu baitira eta hutsik; ez da ardirik beeka entzuten, hegazti eta abereak ihesi joanak dira.  [Elizen arteko Biblia, Askoren artean (Idatz, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  deitore (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2014/08/18 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gurendu 

  da/du ad. 1. (Ipar.) (zah.) Hazi; gehitu. Haurra gurentzen denean. Irabaziak gurendu. 2. Santutu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 gurendu (V-och (msOch) ap. A; SP, H), gurentu (A).

  1. Crecer. “Croître” SP. “Desarrollarse, crecer” A. Baldin bathaiatzen bahaiz / iadanik gurendua / Erromako Elizetan busti zakek burua. EZ Man I 19. Haur merda, gurentu denean alfer da. O Pr 220. Urguillukerian, […] eta banokerietan iaiotzen eta gurentzen diren gizonen bertute eta abantail ederrek eztute on-iduri hutsa baizen. SP Phil 200 (He 202 haziak direnean). Alferkeriak bere bazka gaztetasunean kausitzen baitu, han hazten, gurentzen eta bazkatzen da. ES 186.

  2. (Lar Sup, H (G, L, BN), A). Aumentar. Berzeei berriz gurentzen / zaizte bere gogoak, / zeren etxetan dituzten / bihi eta arnoak. EZ Eliç 282. Nori berea errendaturik geldituko zaitzan aphur hek sumatuko dira, berretuko dira, gurenduko dira. Ax 249 (V 167).

  3. “Lozanear” Lar.

  4. (Dv A). “Prosperar” A.

  Sinonimoak: ad. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [handitu] : handitu, hazi
  [ugaritu] : ugaritu
  [santutu] : santutu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. (Ipar.) crecer, desarrollarse, aumentar (2) da/du ad. declarar santo, canonizar
  fr (1) croître, grandir; augmenter (2) canoniser
  en (1) to grow; to increase (2) to canonize
  port (1) crescer (2) canonizar

  Entzun:
  

  Haur merda, gurentu denean alfer da. O Pr 220. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  Eta haren ahala hazkarturen da, bainan ez haren indarrei esker: eta sinhets ditakeenaz gaindi, xahuturen ditu bazter guziak; eta gurenduz goanen da, eta nahi duena eginen du. [Danielen profezia, Jean Pierre Duvoisin, Bible Saindua (II) – Testament Zaharra, 2. zathia (1859-1865)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  gurendu (Irudia: gifmaster)

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/08/17 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  karramarro 

  iz. 1. ZOOL. Dekapodoen ordenako hainbat krustazeoren izen arrunta. Maskor gogor batez estalia dagoen gorputz zapala izaten dute maiz, aurreko hanka-parea matxarda bilakatua dute eta sarritan saiheska ibiltzen dira beste lau hanka-pareak erabiliz. Gehienak itsastarrak dira, baina badaude lehortarrak eta ur gezatakoak ere. 2. Burdinazko tresna horzduna, ibai-zoletatik hondarra eta zaborrak ateratzeko erabiltzen dena. 3. Are-mota. • ZOOL. karramarro beltz. Pachygrapsus marmoratus. || karramarro berde. Maskor hexagonal handi eta berde iluna dauka. Arrunta da Ozeano Atlantikoan (Carcinus maenas).  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  karramarro (V, AN-gip), karamarro (Lar, Añ, Izt, H (G)), karramarru, karamarra (SP, Lh), karamar, kamarra (G-azp; Aq (G), H), kamarro (H, FauMar 134). Ref.: A (kamarra, karramarro); Etxba Eib.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [ZOOL.] : hamarratz
  [Tresna] : draga

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Zool.) cangrejo (2) draga (3) (Nekaz.) rastra metálica de púas semicirculares
  fr (1) [itsasokoa] crabe ; [ibaikoa] écrevisse (2) [tresna] drague
  en (1) [itsasokoa] crab; [ibaikoa] crayfish (2) [tresna] dredger
  port (1) carangueijo (2) draga

  Entzun:
  

  Bezperan karramarro bat harrapatu eta etxera eraman nuen, irobala batetik helduta ipini nuen karramarro hura mahai gainean paseatzen.  [Kolosala izango da, Joseba Sarrionandia (Txalaparta, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  karramarro (Karobi Photography)