Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:30 am on 2013/12/30 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gogotxartu 

  da/du 1 ad nahigabetu, gaitzitu. 2 (era burutua izenondo gisa) -Ez da izan hizka-mizkarik -esan zuen Gabrielek gogotxarturik.  (Egungo Euskararen Hiztegia)

  Sinonimoak: iz.
  [nahiagabetu]: nahigabetu, gaitzitu (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) disgustar(se); desconsolar(se), apenar(se) (2) ofenderse, indignarse; molestarse, contrariarse, enojarse
  fr (1) (se) fâcher, (s’)attrister, (s’)affliger (2) (s’)offenser, (s’)indigner, (se) choquer, (se) scandaliser
  en (1) to upset, to distress; to get upset, to get distressed (2) to become indignant/infuriated; to take offence
  port (1) desgostar-se, desconsolar-se, penalizar-se, ter pena (2) ofender-se, indignar-se, indignar-se

  Entzun: 
  

  Gogotxartu eta zakartu egin ohi nau horrek, eta zakar samar moztu nion Monikari ere. [Romain zen bere izena, Joxean Agirre (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Begi-bistakoa zen zerbaitek gogotxartu zuela Ada, eta Bibliako pasartea ez zen ezinegonaren ageriko agerpena baino.  [Argizariaren egunak, Anjel Lertxundi (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Gogotxartu ninduen neskaren aierukadak: bakardadea omen nire tristeziaren iturri, bere irudiko. [Homo Faber, Max Frisch / Joxe Austin Arrieta (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  -Ez da izan hizka-mizkarik -esan zuen Gabrielek gogotxarturik. [Dublindarrak, James Joyce / Irene Aldasoro] (Egungo Euskararen Hiztegia)

  gogotxartu (DevianArt, Blackgrrl92)

  gogotxartu (DevianArt, RoeKieko)

  Maite is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Maite 9:56 am on 2013/12/30 Permalink

    @ja2er Astelehenerako jasota! Ea zerbait topatzen dudan! Mlskr!! :))

    — Maite Goñi Eizmendi (@euskaljakintza) December 28, 2013

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:45 am on 2013/12/29 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  galtzerdi 

  iz. (batez ere pl.) Oina eta zangoa (osorik, belauneraino edo behealdea bakarrik) estaltzen dituen jantzia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
  

   
• 

  Maite 11:58 am on 2013/12/28 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zintzilik 

  adb. Zerbait goiko aldetik loturik edo eutsirik, beheko aldetik inon oin hartzen ez duela, eta higi edo kulunka daitekeela.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  adlag.
  [dilindan] : dindilizka, dingilizka, zilintzan, dilindan Ipar., dilingo Ipar., zintzilika Gip., txilintxau Zub., zintzil g.e., dilindaka Ipar. zah.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es colgado, -a, suspendido, -a, pendiente
  fr suspendu, -e ; en suspens
  en hanging
  port pendurado(a)

  Entzun: 
  

   
• 

  Maite 6:20 pm on 2013/12/27 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kamusatu 

  ad. desengainatu, begiak zabaldu/ireki; huts egin.

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  kamusatu.

  1. “(BN-arb), quedarse chasqueado” A.

  2. “Jouer un vilain tour” Lh.

  Sinonimoak: iz.
  [desengainatu]: desengainatu, desengainua hartu; huts egin (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es decepcionar, desilusionar; llevarse un chasco
  fr décevoir, être très déçu(e), avoir une déception
  en disappoint, let down; to get really disappointed
  port decepcionar, desiludir; levar uma decepção o uma desilusão

  Entzun:
  

  Arraroa suerta daiteke esatera noana, baina inork sekula kamusatu edo dezepzionatu
  ez duenez –bere existentziak ez dio sekula espanturik eragin, ez litzateke inoiz barne kaosean murgilduko–, ez du aldatzeko premiarik izan. [Intimitatea, Hanif Kureishi/Harkaitz Cano (Txalaparta, 2008)]
  

  

  kamusatu (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 10:25 am on 2013/12/26 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hartaratu 

  da/du ad. Aipatu den zerbaitetara heldu, eraman; zerbaiterako erabakia hartu; zerbaitetara behartu, bultzatu. Ez zen nire xedea herri hartan gelditzea; baina ustekabe batek hartaratu gintuen. Lehen hartaratu, eta orain bere hitza jan! Bertsolariak, neurriak eta errimak hartaraturik, nahi ez lituzkeen akatsak egiten ditu. • HARTARAZ GERO. Hartara helduz gero; aipatutakoa gertatuz gero. Behin hartaraz gero ni ere ez nengoen isiltzeko.   (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.  (Adorez 5000)
  [hartara eraman]: hartara eraman, hartara heldu
  [berezitu]: berezitu, espezializatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ir, llegar; incitar, obligar, impulsar
  fr en arriver là, en venir là, aboutir/pousser à cela
  en to drive, to lead
  port ir, chegar; incitar, obrigar, impulsar, impulsionar

  Entzun: 
  

  Kale ilun batetik etxerako bidean, autobusetik irakurriz nentorrena ezin utzita, neska gazte batek aurrea hartu zidan. Iluntasuna eta ordua, bakardadea eta gizonengatiko mehatxu mendeetakoa gorabehera, ohartu nintzen ez zuela niregandik inolako arriskurik sentitzen. Liburuak irendua ninduen. Ezin izan nuen saihestu: neskak hartaratu ninduen. Irakurtzen jarraitu nuen norbait izateko. [Trepetak II, Angel Erro (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  hartaratu (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 12:31 pm on 2013/12/25 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  oles 

  iz. Diosala, agurra; atera heltzen denak egiten duen deia. Olesa eta ate-jotzea da; nor ote dugu? (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  oles (V, G ap. A; Lar, Añ, H), olas (Aq sg. A).

  Fórmula de saludo al llamar a la puerta; fórmula de saludo en gral. “(Fórmula de) llamar a la puerta” Lar. “Ahao, llamando”, “hola, interjección” Lar y Añ. “Modo de llamar a la puerta: oles, nor da emen?” Añ (s.v. puerta). “Palabra que se pronuncia para llamar a uno cuyo nombre se ignora” A. Eta iñor bada atean, / oles, oles egiten. Mg in VMg 93 (cf. OLES EGIN). Oles! ta oles! etxekotxoak! Or Eus 141. Oles, ezkonberriak; / Jaungoikoak gabon! Ib. 366.

  (Vc, Gc ap. A). (Sust.). “Invocación” A. Olesa ta ate jotia da: nor ete dogu? Mg PAb 153. Deituten badeustazu errukizko oles ta txistuakaz. Ur MarIl 48. Orregaitik eztozu zeuk be iñori oles edo jeupada bat esateko asmorik artu izan. Ag Kr 72. Oles jakiña, aurpegi ona, / afaria laister gertu. Or Eus 90. Ekin zion Xalbatek oles antzo. Etxde JJ 110. Agertu-olesa egin eban. Erkiag BatB 91. Kristo ta Anima ezkontideen alkar arteko olesak. Gazt MusIx 181.

  Sinonimoak: iz.
  [diosala] : agur; diosal; salutantzia (Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es saludo, salutación
  fr salutation, salut
  en greeting, salutation
  port cumprimento, saudação

  Entzun: 
  

  Nere irudituan, Eske Garai edo Oles Aro asmatu horren giroan sartu behar da pertsonaia honen inguruko usarioa, baina, gure Eske Garaia hagitz ugaria eta zabala da, egun honetara bakarrik mugatzeko. (…) J. M. Satrustegik, bere aldetik, euskal usarioan aspaldi handitik eskeko leloa adierazten duen Olez edo Oles hitzarekin uztartu zigun Olentzeroren hasierako Olen – hori. (…) Euskal usarioan, oles egiteak, holako zerbait esan nahi du: santu edo pertsonaia mitiko baten izen (edo biografia) errukarria inbokatuz (koplatuz) jende izandun guziagan errukia sorrarazi. (…) Baina hortara, Orentzero horrek, denaz ere, gure olesaro horren hasiera adieraziko luke, izanez ere, abenduan hasi eta San Joanak arte, urte erdia oles eginez bizi izan baita gure herritarrik alprojena. (…) Hala eta guzi, Orentzero hori oles aro bihurtzeko, gehisko behartu dira hor kontuak; izan ere, Orentzero baita, nere ustez, misterio honen izen markatu gabea edo jatorrizkoa. [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Zoaz, kapitaina, ene partetik oles egin daniar erregeari. [Hamlet, William Shakesperare / Juan Garzia (Ibaizalbal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Oles, nor da hemen? Añ, Orotariko Euskal Hiztegia

  

  oles (irudia: zabalganabatuz.org

   
• 

  Maite 10:19 am on 2013/12/24 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  itxurakeria 

  iz. 1. Itxura egite gaitzesgarria. 2. Itxuratiaren nolakotasun gaitzesgarria.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz.
  [itxurazalekeria] : azalkeria, azaluskeria, faltsukeria, hipokrisia, itxurazalekeria, labainkeria, toleskeria, zurikeria, faltsia g.e., gezurkeria g.e., faltseria zah., filuskeria Ipar. g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) falsedad, fingimiento (2) hipocresía
  fr feinte, fausseté, hypocrisie
  en falseness; hypocrisy
  port (1) falsidade, fingimiento (2) hipocrisia

  Entzun: 
  

  Eguraldi ederrari, puntako orduari eta asteburuari esker, begien aurretik pasatzen zirenengan gizartearen kontrasteak zekuskien, zoriontasuna eta zorigaitza islatuak, aberastasuna eta miseria; baina batez ere gizarte aurreratuaren itxurakeria, zeren zoriontsuak ez baitziren hain zoriontsu, ezta aberatsak hain aberats…  [Denak du bere prezioa, Migel Angel Mintegi (Ibaizabal, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  itxurakeria (Gaurko Hitza, CC)