kulero
iz. (G) (herr.) (pl.) Emakumezkoen barne-jantzia, gerritik izterren goialderaino estaltzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. (G) (herr.) (pl.) Emakumezkoen barne-jantzia, gerritik izterren goialderaino estaltzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
iz. Arropa zuria oro har; barneko arropa, eta bereziki emakumezkoen barneko jantzi fin eta garestia.
iz. (Ipar.) Erantzuna. Hiri arrapostu ematera etorri nauk. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. Ipar.
[erantzuna] erantzuera, erantzun, erantzupen, ihardespen Ipar., erantzuki g.e., erantzute zah., ihardetsi Ipar. g.e., errepusta Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es respuesta, contestación
fr réponse, réplique
en answer, reply
port maravalhas, lasca, estilha
Arraposturik ez ematea erabakia zuen, gisa horretan bere desadostasuna erakustearren. [Mirarien kalezuloa, Nagib Mahfuz / Patxi Zubizarreta (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)
iz. 1. Merkatua. 2. Salgai bereziak erakusteko eta saltzeko merkatu-gisakoa. Durangoko liburu-azoka. 3. (zah.) Merkatu-plaza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[merkatua] feria, merkatu, baku Zub. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) mercado; plaza del mercado; zoco (2) feria, exposición y venta de productos de un ramo comercial
fr (1) marché ; [estalia] halle (2) foire, exposition
en (1) market; marketplace, market square (2) fair, show
port (1) mercado (2) feira, exposição
Gaur, abenduak 6, goizeko 10:30ak aldera ireki ditu ateak Durangoko Landako guneak, Euskal Liburu eta Disko Azokaren 47. edizioa hartzeko. Nestor Basterretxeak diseinatutako jantzi berria soinean hartuta eta barrua kultur produktu eta ekintzez beteta, hasi da bisitariei ongi-etorria emateko. Domekara arte, abenduak 9, egongo da zabalik. [Durangokoazoka.com, moldatua]
iz. Ipar. 1. Ardatz baten inguruan biratzen den pieza zirkularra, ibilgailu, makina, etab. azal baten gainean jarraitasunez higitzea ahalbidetzen duena. 2. Diametro bereko bi gurpileko ibilgailua, katea bati akoplatua dagoen pedal–sistema batek atzeko gurpilari eragiten dionekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘gurpil’ eta ‘bizikleta’)
Sinonimoak: iz. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[gurpila] g.e. errota, gurpil, txirringa, firrila g.e., errobera Heg. beh., arroda Ipar. zah.
[bizikleta] bizikleta, txirrindu, txirringa, txirringuts Bizk. g.e.Â
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) rueda (2) bicicleta
fr (1) roue (2) bicyclette, vélo
en (1) wheel (2) bicycle
port (1) roda (2) bicicleta
Zelatik bi eskuez dilingo erakusten dauku bere pirripita: atzeko errota uspeldua du eta irringarriki kakola-makolatua, ingurunetik erdirat biltzen diren burdin-aihenak halaber. JE Ber 45. (Orotariko Euskal Hiztegia)
iz. (askotan pl.) Hotzak eraginda sudurrean, belarrietan, eskuetan edo oinetan gertatzen den gorritasun ubel eta mingarria. Ospelak zituen oinean.
iz. eta izond. Laiotza. Baso ospelak.(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
ospel iz.
[azkordina]Â azkordin
[ainubea] laiotz, uspelgune Ipar., ainube Bizk.
ospel izond.
[laiotza] eluts, gerizpetsu, itzaltsu, laiotz, uspel Ipar., ainube Bizk.Â
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) sabañón (2) iz. umbrÃa, paraje sombrÃo / izond. sombrÃo, -a, umbrÃo, -a
fr (1) engelures (2) iz. endroit sombre, dépression / izond. ombragé, -e ; ombreux, -euse
en (1) chilblain (2) iz. shady place / izond. shady
port (1) frieira (2) iz. umbrÃa / izond. sombrÃo(a)
“Gorputz horiek agerian egon izan balira, eta haizea, euria edo hotza sentitu izan balute”, otu zitzaidan, “edukiko zuten ospelen bat edo ezpain zartaturen bat. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Bihurgune ospel batean sarturik, ez nuen garaiz ikusi zoru gaineko hormaren distira. [Argizariaren egunak, Anjel Lertxundi (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)
![]() |
 ![]() |
ospel (Ibon Zugasti, bere baimenarekin) | ospel (FlickrCC, Dru!) |
iz. Euskal Herriko hizkuntza. • euskara batu. Euskaltzaindiak proposatutako euskara-eredu bateratua. || euskara garbi. 1. Euskara argia eta ulerterraza. 2. Maileguzko hitz eta esapideak, hizkuntzan aspaldi txertatuak zein hartu berriak, baztertzen dituen euskara-eredua, Sabino Aranaren eraginez indarra hartu zuena.
Euskararen historia eta ezaugarriak (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
euskara (AN-gip-larr-erro, Ae; SP (s.v. eskara), Lar, Añ, Dv, H; h- VocBN, H), euskera (V, G, AN; Añ, Dv), euzkera (V-arrig-oroz-m-gip), euskala (V-gip), eskuara (L, B, BN; Lar, Dv (s.v. eskara), H; h- VocBN, H), eskuera (V-ger-m-gip, G-goi-nav), eskara (AN-gip, L-côte; Urt I 5, SP, Dv, H), eskera (Lcc), eskoara, euskiera (V-oroz), auskera (AN-araq), uskara (AN-gip-5vill-ulz, Ae, Sal, S (ü-); Gèze (ü-), Dv (s.v. eskara); H), oskara (AN-araq), uskera (V-arr-oroz, AN-ulz-erro-olza-gulina), uskaa (AN-ulz, S (ü-)), uska (ü- S), uxka. Ref.: A (eskara, eskuara, eskuera, euskara, euskera, üskaa, uskara, uskera); EI 289; Lrq (üskara); Etxba Eib (euskala, euskeria); Berriat Bermeo 386; Iz Als (eskueriakin), ArOñ (éuskeria); Echaide Nav 260; Elexp Berg.
Beste hizkuntza batzuetan: (Elhuyar eta Word Reference hiztgiak)
Es lengua vasca, vasco, vascuence, euskera
Fr langue basque
Ing Basque [language]
Port basco, vasconço
KONTRAPAS
Bernat Etxepare, 1545
Euskara,
jalgi hadi kanpora!
Garaziko herria
benedika dadila,
euskarari eman dio
behar duien tornuia.
Euskara,
jalgi hadi plazara!
Bertze jendek uste zuten
ezin eskriba zaiteien;
orai dute forogatu
enganatu zirela.
Euskara,
jalgi hadi mundura!
Lengoajetan ohi hintzan
estimatze gutitan;
orai aldiz hik behar duk
ohorea orotan.
Euskara, habil mundu guzira!
Bertzeak oro izan dira
bere goien gradora;
orai hura iganen da
bertze ororen gainera.
Euskara!
Baskoak orok preziatzen,
euskara ez jakin arren,
orok ikasiren dute
orai zer den euskara.
Euskara!
Oraidano egon bahiz
inprimitu bagerik,
hi engoitik ebiliren
mundu guzietarik.
Euskara!
Ezein ere lengoajerik
ez franzesa ez berzerik
orai ez da erideiten
euskararen parerik.
Heuskara,
jalgi hadi dantzara!
Paskual Rekalde 6:45 pm on 2012/12/09 Permalink
Hiztegi Batuaren arabera, Hegoaldeko hitza da. Hala ere, zalantza egiten dut Nafarroan ibiltzen ote den. Argigarria da OEHn erraten dena: http://www.euskaltzaindia.net/index.php?option=com_oeh&view=frontpage&Itemid=413&lang=eu
Paskual Rekalde 6:55 pm on 2012/12/09 Permalink
OEHren arabera, V-gip da. Argigarria oharra: “lehenago ‘pantaloi’ orain ‘kulero’. Nago Gipuzkoan hedatuagoa dagoen.
Maite 11:09 pm on 2012/12/09 Permalink
Goierrin, behintzat, beti erabili izan dugun hitza da. Orotarikoak dioena ere interesgarria da; beraz, hementxe ipiniko dut. Mila esker iruzkinagatik! 🙂
Orotariko Euskal Hiztegian:
kulero (V-gip).
Bragas de mujer. “Len pantaloiak esate jakuen, oiñ kuleruak” Elexp Berg s.v. pantaloi
Blanca Urgell 11:49 pm on 2012/12/09 Permalink
Orotarikoak ematen dituen datu dialektalak iturriek (kasu honetan Elexp Berg) emandakoak baino ez dira. Honetan motzegi geratzen da, bistan denez. Beharbada Etxezarretaren Hiztegi erotikoan informazio gehiago egongo da, adibidez. ikerketa baterako gai polita. Arin begiratuta, ez dut gaurko adiera edota sarrera aurkitu Azkueren hiztegian, ezta Lopez Mendizabal eta Plazido Mujikarenean. Lehen agerraldia Xabier Kintana eta abarren Euskal Hiztegi Modernokoa (1977) da, ziurrenik. Erdara-euskara norabidean, baina, “pantaloi” bakarrik proposatzen du, eta horixe da niri euskaltegian (duela urte mordoa!) erakutsi zidatena
Maite 9:36 pm on 2012/12/12 Permalink
Nik ere begiratu dut hiztegi ezberdinetan eta, ez pentsa, ez, gauza handiegirik topatu dudanik. Txikitatik beti erabili izan dut ‘kuleroak’ hitza. Goierri aldean, nik dakidala, ez dugu pantaloia erabiltzen horretarako…
Mila esker iruzkinagatik, Blanka! 🙂
leire narbaiza 12:46 pm on 2012/12/16 Permalink
Tira, hiztegi kontuekin zabiltzate zuek, baina nik auto-bonbo pixkat egingo dut. Gure blog “Anti-gona”n argitaratu dugu, orain ez asko kulero eta tangen gaineko post bat. Gustu baduzue egin klik http://eibar.org/blogak/antigona/kuleroak-eta-tanga