Updates from urria, 2012 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 6:17 am on 2012/10/12 Permalink | Reply
    Tags:   

    promestu 

    du ad. (G) Agindu, hitz eman, promes egin.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    promestu (Lar, Añ, Izt 99r, H), promesatu (Lar).

    “Votar, hacer voto a Dios”, “prometer” Lar y Añ. Goxereanik promestu, ta artu gogo sendo bat, jausei ezeiteko egun atan bekatu onetan. Añ EL1 73. Eskiñi, opa, agindu ta promestu eutsan neskatxa dantzari bati emongo eutsala eskatuten eutsan guztia. Añ GGero 190. Promestutzen ziola Senaduak […] izango zirala berak Erromako Agintaritza andiarekin adiskidetasunean anaiaturik betiko laztanduak. Izt C 263. Jaunari itzeman badiozu, nizaz egizu, promestu dezun guzia. Lard 136. Promestu edo boto-egin zuten San Pablo bizi zan artean ez ezer jateko. Ib. 524. Lur promestuan sartzeko. Ib. 108.

    Sinonimoak: aad. g.e.
    [hitzeman]     agindu, hitzeman, promes egin, berba eman Bizk., prometatu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es prometer
    fr promettre
    en to promise
    port prometer

    Ipar Euskal Herriari aintzatespena ematea promestu du Frantziak. [eitb.com, 2012-10-11]

    Nire baldintzak izan ziren ezen sekretua leialki gordeko niola, baldin biharamunean, oren beretsuan, bere etxekoandrearen sakela barnekoak ematen bazizkidan. “Bertzenaz”, gaineratu nuen, “atzo hamar luis eskaini nizkizun; gaur halaber dizkizut promesten. [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

  • Maite 9:23 am on 2012/08/02 Permalink | Reply
    Tags:   

    putxuni 

    interj.  Putxuniketa jokoan norbait harrapatutakoan putxuni! esan ohi zen. (Elena UB).  (Gipuzkoako Hegoaldeko Euskara, Azpiazu)

    Sinonimoak: interj.

    [Zaldibian]  “(ikusitako haren izena) txito” (ITZUL posta zerrenda)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es “Una, dos y tres por fulano (nombre del localizado)”
    fr «Trouvé » et le nom du joueur trouvé
    en “Ollie Ollie oxen free” (or “all outs, all in free” or many other variations)

    ‘Putxuni’ oihukatu zuenean, mila koloretako irribarrea marraztu zitzaion aurpegian haurrari.

    putxuni (Wikimedia Commons)

     

    • Txapis Otegi 10:05 am on 2012/08/02 Permalink

      Milesker hitzarengatik Maite! Orain galdera bat: Gipuzkoa Hegoaldeko Euskara hiztegian, Putxuni-ren ondoan ikusi dut “Puzúni edo Puzúnie”, infekzioa zauri batetik sartzen dena esan nahi du. Izan liteke erlazioa edukitzea “Putxuni” eta “Puzuni”ren artean? Eta bi hauek “Pozoi” edo “Pozoin”ekin?
      Horrela izanik, eta irudimena piska bat erabiliz, jokoa izurri beltzarekin erlazionatu dezakegu? Hau da, harrapatu behar zaituenak ikutuz gero kutsatu egiten zaitu, bera da gaitzaren eramale…
      Bueno, ez dakit urrutiegi joan naizen edo… baina beno, pentsarazi didazu eta buruari eragin arazteagatik besterik ez bada ere milesker berriz.

  • Eneko Bidegain 4:00 pm on 2012/07/12 Permalink | Reply
    Tags:   

    pitrail 

    Euskaltzaindiaren Hiztegi Batuak eta Orotariko Euskal Hiztegiak, “petral” hobesten dute, edo “pitrail” jartzen dute “petral” sarreran, nahiz eta ez den zentzu berean erabilia. “Petral” hitzaren lehen adiera da, “soineko bazterra”. Bigarrenik, “petrail” erraten zaie emazteek edo neskek bidean soinekoan metatu lohi zatiei. Hemen, hirugarrena aipatu nahi dugu, guztiz desberdina: “pitrail”. Eta honek erran nahi du “habe”.

    3. (B), pitrail (BN; Dv (BN), H (L, BN)), petiale (ph- S), peitheralia (det., H (S) Lh peithelari), puteralia (det., H (S) Lh putelari), pitral (BN-baig), pitrale (S; Foix ap. Lh), bitralia (det., S ap. Giese CasaS 11). Ref.: A (petral, pitrail); Lh (pitrail); Giese CasaS 11; Lrq (phetiale); Satr CEEN 1969, 210; Izeta BHizt2. Viga. “La gran viga transversal que soporta las vigas” Giese CasaS 11. Amorio soberatuak eginarazten du etan ez ikustea dena maliziaren biga o petrala (B, s. XVIII). BOEans 779 (v. tbn. en la misma pág. petral bat). Nolaz ikusten duzu aurhidiaren begian puska, eta ez aldiz pitrailla zihaurenian? AR 425. Inaisioineko pitral bat paraturik. HerVal 162. Pitral bat irozketan. Ib. 249. Edo nola erraiten duzu zure anaiari: utz nezazu zure begitik lasto baten idekitera, zuhaurek baduzularik pitrail bat zurian? SalabBN Mt 7, 4 (Echn zur-petral; v. tbn. Gazte 1960 (Noviembre), 4 (ap. DRA) zihauenin den phetialia). Gathez estekatzen dituzte pitrail lodi bati. Prop 1876-77, 51.

    Eta zati honetan ageri ez dena, “pitrail” pertsonentzat, bereziki gizonentzat, ere erabil daitekeela. Gizon pitraila gizon handi, lodi eta azkarrari erraten zaio. Luze eta mehea, “kankaila” edo “kankailua” den bezala, gizon handi eta zabala “gizon pitraila” da.

    “Eta kaskobeltz pitrail horri, gure zerri hiltzeko kanit-marrazarekin moztuko dizkiot… moztu beharrak!” (Daniel Landart, Xuri, gorriak eta…)

     

  • Maite 8:23 am on 2012/06/02 Permalink | Reply
    Tags:   

    pasieran 

    adond (Heg.) Leku batean astiro ibiliz, ia beti oinez, haizea hartzeko, jostatzeko edo ariketa fisikoa egiteko asmoz.

    Sinonimoak: adond.
    [paseoan] paseoan, ibiliz; pasieran ibiliz (Heg.)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es paseando
    en     taking a walk, going for a walk

    Egin klik irudiaren gainean, abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko.

     

  • Maite 9:08 am on 2012/05/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    pottorro 

    iz. 1. ZOOL. Altzidoen familiako itsas hegazti karadriformea, 40 cm ingurukoa eta bizkarralde beltza eta sabelalde zuria dituena. Mokoa beltza eta sendoa da eta begietaraino doan marra zuria du alde banatan. Ipar Atlantikoan bizi da eta negutar arrunta da Bizkaiko golkoan (Alca torda). 2. (arrt.) Emakumezkoaren organo genitalen kanpoaldea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

     

  • Maite 9:20 am on 2012/04/15 Permalink | Reply
    Tags:   

    patrika 

    iz. Jantzi batzuei irekiduretan, gainean edo barrualdean ehun-zati bat josirik egiten zaien poltsa-antzekoa, normalean txikia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

     

  • Maite 8:28 am on 2012/04/11 Permalink | Reply
    Tags:   

    pikarrai 

    (Ipar.) 1. izond. Biluzia. 2. adb. Biluzik dagoena. Pikarrai jalki naiz amaren sabeletik eta pikarrai itzuliko lurrera. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    adond. Zub. [biluzik] biluz, biluzgorririk, biluzi, biluzik, larrugorri, larrugorrian, larru-hutsik, larrubizi Gip., larrubizirik Gip., biluzgorri jas., biluzgorrian g.e.
    izond. Ipar. [biluza] biluzgorri, biluzi, larrugorri, motz, biluz g.e.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es desnudo, -a
    fr nu(e)
    en naked

    Ezkontza gauean, Maitek, pikarrai ohe gainean etzanda, bihotza pozaren pozez dardarka zeukan. [New Yorkeko kronika beltza, Gotzon Garate] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    Gaur atzematen haut plazaren erdian, odol buruz josia eta kanpoko hotzean pikarrai. [%100 basque, Itxaro Borda] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    pikarrai (FlickrCC, G.A.Passache)

    pikarrai (FlickrCC, by Risto Kuulasmaa)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel