Gaurko hitza

Recent Updates Page 184 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:00 pm on 2018/09/22 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  idazkariorde 

  iz. Idazkariaren ordekoa edo laguntzailea. Idazkariordearen ardurapeko zereginak. Italiako Atzerri idazkariordea. (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. subsecretario, -a; vicesecretario, -a
  fr iz. secrétaire adjoint, sous-secrétaire
  en iz. (asistente) deputy secretary; (ministro) undersecretary
  port iz. subsecretário, -a; vice-secretário, -a

  Ustelkeria trama bat aurkezten duen heinean, aktore talde zabal batek parte hartu du. Protagonistaren rola, baina, Antonio de la Torrek antzeztu du. Manuel da bera, autonomia erkidego bateko idazkariordea. Inguruko kideek bezala, goi mailako bizimodua darama, eta politikagintzan karrera oparoa egiteko asmoa du. Une batean, baina, bere izena ustelkeria trama bati lotuta agertuko da hedabideetan. Bere alderdiak eta ustez lagun zituen horiek bazter uzten dutela ikustean, erori behar badu ez dela bera bakarrik eroriko erabakiko du. Etsi-etsian aurrera egin nahian jardungo du une horretatik aurrera.  [Ustelen erresumari argazkia, Ainhoa Sarasola (Berria.eus, 2018)]
  

  

  idazkariorde (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:46 pm on 2018/09/21 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gehiegikeria 

  iz.  Gehiegizkoa denaren nolakotasun gaitzesgarria; egokitasuna edo neurritasuna gainditzen duen egitea. Liberalen gehiegikeriak. Neurriz, gehiegikeriarik gabe. Gehiegikeria izugarriak eginez. Esan zituen gehiegikeriengatik. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gehiegikeria (G-azp ap. Gte Erd).

  Exceso, demasía, abuso; extremismo. “Geiegikeri guztiak berdintsu (G-azp)” Gte Erd 226. Geiegikeriak kenduten deutsaz biotzari [bigarren erako erri maitetasunak]. Ag AL 122. Liberalen geiegikeriak. Or SCruz 12. Nere ustezko geiegikeri bakar oriek. Or Mi VI. Geiegikeriak itotzera eta biderako agiriak eta baimenak legez tajutzera. “Abusos”. EAEg 30-10-1936, 173. Garbi idatzi […] geiegikeriraño jo gabe ordea. Etxde AlosT 9s. Lancreko mariskalak Laburdin egin zituen gehiegikeriez. Mde Pr 310. Geiegikeririk eta gutxiegikeririk ez egin, ez gorputz, ezta anima gaietan ere. EgutAr 19-1-1958 (ap. DRA). Neurriratu bearreko geiegikeriak. “Abusos que mejorar”. Berron Kijote 41. Gaurko gehiegikeriek zaharragoren bat izutzen badute. MIH 64.

  v. tbn. Zink Crit 65. Ldi IL 35. Zait Sof 81. Etxde AlosT 10. Vill Jaink 164. Erkiag BatB 199.

  Exageración (al hablar). Ezartzen zaizkion geiegikerizko aztaz. “Con la misma exageración de los cargos”. Zink Crit 58. Absoluturik ez dagoela esan diteke egiaz: ez dago onetan batere geiegikeriarik. Txill Let 126. Eztut uste batere geiegikeririk diodanik ori esatean. Vill Jaink 16. Esan daiteke gehiegikerietan amildu gabe Donostia izan zela, besteri kendu gabe, eragile nagusi. MEIG IV 128. v. tbn. Anab RIEV 1928, 611. EgutAr 8-5-1958 (ap. DRA). Osk Kurl 81.

  Sinonimoak: iz.

      [larregikeria]: larregikeria, larkeria Bizk., neurrigabekeria g.e., esajerazio Heg. beh., desmasia Ipar. g.e., gehiegi Ipar. zah., soberania Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. exceso; exageración; abuso; desmesura; derroche, despilfarro
  fr iz. excès, exagération, abus, démesure
  en iz. excess; exaggeration
  port iz. excesso; exagero

  Utz ezazue araua hausten, araua gehiegikeria bihurtu denean; paira ezazue gehiegikeria, arauan sartzen denean. [Legeen espirituaz II, Montesquieu / Iñaki Iñurrieta (Klasikoak, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gehiegikeria (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:45 pm on 2018/09/20 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baratari 

  iz. Zah. Eskribaua, notarioa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  baratari (SP, Ht VocGr 434, Hb ap. Lh).

  1. “Barata, signifie ce qui est à bon marché; item, noise, riotte; item, broullerie, d’où vient baratari, c’est-à-dire ‘brouillon’, qui embrouille les affaires” O-SP 221. “Barataria, donneur de bourdes, brouillon (O)” SP. “Trompeur” Ht VocGr 434.

  2. (SP, Hb ap. Lh, H, A). Notario. “No[tai]re, greffier” SP. “(L, BN), notario” A. v. eskribau. Auzilaria, sarista ezak onsa barataria, ezpere eure zuzena eztakidik balia. “Le Notaire ou le Greffier”. O Pr 59. Batxillerkuntzea erizpen gorenez (notarik onenakin) burututa, Oñatin eta Valladoliden ikasi zuen, baratari (notario) egin arte. A EEs 1916, 303s. Ezer baño len, bakaldunak, azken-nai au egin eban baratarijari beingo-beinguan etorteko aginddu eutsan. Otx 95. Zubek baratarijok egin oi dozubezan zirriborruak eztodaz nik errez ulertzen, izkijen ordez kako-makuak baño eztozubez egitten-da. Ib. 96. Baratari gosetiak erriz erri auzi ta asarre ta nasteak sorrarazten dabiltza. A Y 1934, 5.

  3. “Chalán, el que trata en mulas y caballos con destreza, y se aplica a todo comprador y vendedor” Lar. “(Hb), maquignon” Lh. “(G), chalán” A.

  Sinonimoak: iz. zah.

      [notarioa]: eskribau, notario (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. notario/ria, escribano/na
  fr iz. notaire
  en iz. notary
  port notário, tabelião , -oa

  Etxeberri-Ainchart Aolkulari Nagusi ta Baigorriko baratari iaunak adierazi zuen.  [Euskara Unibertsitatera bidean: eragileak eta proiektuak (1939-1990), Karmele Artetxe, UEU, 2011)] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  baratari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:42 pm on 2018/09/19 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zizka-mizka 

  iz. 1 iz. Batez ere pl. Bazkariaren edo afariaren hasieran zerbitzatzen den jaki zati txikia; bilera edo ospakizun baten ondoan gonbidatuen artean banatzen diren jateko arinak. Bazkari hau egin zuen: zizka-mizkak, otarraina eta oilaskoa, eta etxeko ardoa. Goizekoa zizka-mizka bat izango da eguerdi ingurura izango den sabel festarekin alderatuta. 2 adb. Janari kopuru txikiak janez. Mahaira eseri ordez, egunean hamaika aldiz jan-edatea, zizka-mizka, oiloak bezala.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zizka-mizka (L, Sal, R ap. A).

  I (Sust.).

  1. “Golosina, entremeses de una comida” A. Donostiako jatetxe batean bost pezetaz bazkari au egin zuala: zizka-mizka, otarraiña ta ollaskoa. Egan 1959 (5-6), 176.

  2. (Fig., ref. a libros, etc.). Ateratzen baitu Mendiolak urtero euskel-egutegi bat, arakoxe apaiz begi-urdiñak egin izaten dizka zenbait zizka-mizka ta izkirimiri. Ldi IL 41. Zizka-mizka atsegiña. Erkiag in Alzola Atalak 13.

  3. Habladuría. Ordurarte ajolagabe entzun izan zitun Agerrek zizkamizka ariek guztiak; baña oraingoan geldiro ta arretaz luzatzen ziozkan belarriak aopera, itzik ez galtzearren. TAg Uzt 176.

  II (Adv.).

  txixka-mixka (Foix ap. Lh). “Manger par petites pincées” Lh. (Se trata, obviamente, de una expr. adv., no de un vb.).

  Sinonimoak: iz.

      [bazkarietan eta afarietan hasieran zerbitzatzen diren jakiak]: pl.sarrerako pl.

      [izkirimiria]: g.e.erausi, esamesa, zeresan, zurrumurru, amen-omen Ipar., elepide Ipar., errankizun Ipar., erran-merran Ipar./Naf., ipuinberri g.e., iruzkin g.e., eleberri zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (batez ere pl.) entremeses [para picar]
  fr iz. (batez ere pl.) hors d’Å“uvres
  en iz. hors d’oeuvres, appetizers, aperitif
  port

  Ttap aldizkari multimedia digitalaren aurkezpenean, Eneko Atxa sukaldariaren taldeak prestatutako zizka-mizka bikainak dastatzeko aukera izan dugu

  

  zizka-mizka (Argazkia: Ttap aldizkaria)

   
• 

  Maite 9:34 pm on 2018/09/18 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  eroskeria 

  iz. Mesede, diru edo opari truke norbaitengandik zilegi ez den eran zerbait lortzea.

  funtzionario eroskeria, funtzionario-eroskeria Zuz. Administrazio publikoaren aurkako delitua, mesederen baten edo lehentasunezko trataeraren baten truke, epaile edo funtzionario publiko bat erostean edo epaile edo funtzionario publiko batek hori onartzean datzana. Funtzionario-eroskeria eta agirien faltsutzea. (Hiztegi Batua)

  Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan

  iz. Helburu bat lortzearren, opariz edo diruz norbaiten mesedea erostea. • funtzionario-eroskeria. ZUZ. Kohetxoa.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. soborno
  fr iz. subornation, corruption
  en iz. bribery
  port iz. suborno

  Badakit zuetako askok edozer egingo zenuketela idazlanetarako gaiak zeintzuk izango diren jakitearren, baina horretan ezin dizuet lagundu; ez daukat ideiarik ere eta, izango banu ere, badakizue ez dudala eroskeriarik onartzen. (Hiztegi Batua)

  

  eroskeria (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Cristina Fernandez Argentinako presidente ohia auzipetu dute, eroskeriagatik.
  

  

  eroskeria (Argazkia: EFE, eitb.eus-etik hartua)

   
• 

  Maite 11:52 pm on 2018/09/17 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zalgurdi 

  iz.  Pertsonak garraiatzeko ibilgailu gurpilduna, zaldi batek edo gehiagok tiratua. Ik. kotxe. Azkoititik Elgoibarrera zalgurdiz joan zen. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zalgurdi, zalburdi (Bera), zalkurdi (A DBols), zalpurdi (V-gip ap. Elexp Berg), zaldiburdi, zaldigurdi.

  Coche de caballos; carro de caballos. “Zalkurdi, coche (neol.)” A DBols. Zalburdiak ere geldi-arazten omen zituan. Alz STFer 127n. Zalpurdi-leiotik begira. Ag Kr 204. Zalpurdi (coche) bat gelditu zan etxeko atarian. Urruz Zer 45. Ta eguno natxebillek / zaldi-gurdi ederran. Bera EEs 1915, 268 (267 zalburdi). Zalburdia artzen badu. Zink Crit 62. Joxe-Mariren zalburdia eramateko. Garit Usand 46. Azkoititik Elgoibarrera zalgurdiz (kotxe) joan al ziñan iñoiz, adiskide? NEtx EEs 1927, 7. Zaldigurdian zeuden andereak. AIr RIEV 1928, 607 (Ldi RIEV 1929, 211 zalgurdi; Or ib. 9 kotxe). Zalburdi baten jeurt egin neban, / lagun guztijak laga-ta. Enb 199. Jente arek ordura arte ezeban iñoz ikusi zaldi-burdijak eta idi-burdijak baño. Kk Ab II 122. Zalpurdiz bialdu eban etxera. Otx 170. Zalpurdi arin bat irten zan Dorronsoroko ataditik. TAg Uzt 148. Bere zalgurdi ta abereak zaintzen. JAIraz Joañixio 37. Zalpurdi batean zioan gizon bat. Zait Sof 79. Urre-jantzi ta zaldi-gurdiak utzita. SMitx Aranz 76. Zalgurdiarentzako bide kaxkarra baitzan etxerañokoa. Etxde JJ 277. Goizeko bederatzietako calèche edo zaldi-gurdia bear nuala. Anab Aprika 27. Sartu ziran zalgurdian. Ib. 27. Goiz-erdian errira zan, […] bidai-beribilla […], zaldi-burdien lenengo jarraitzaille ta ordeazkoa. Erkiag BatB 28. Zalpurdi bi agiri dira; ijito-semeen etxe ibiltariak. Ib. 117.

  zaldiburdi (V-gip ap. Elexp Berg). Tipo de carro usado para acarrear troncos, tirado por bueyes.

  Sinonimoak: iz.

      [kotxea]: diligentzia, gurdi, karroza, kotxe Heg. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. coche (de caballos)
  fr iz. voiture, diligence
  en iz. coach, carriage
  port carruagem, carroça

  Zalgurdi batera salto batean sartu nintzen. [Hiltzaile baten aitormena, Joseph Roth / Matías Múgica (Igela, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zalgurdi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:24 pm on 2018/09/16 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  koxu 

  adj./iz. Bizk. Herrena. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 koxu (Aq 428 (AN)). “Trago, koxua” Aq 428 (en la ed. de Fita, coua).

  2 koxu. Negarrik ez ba, ixo, ixo, / amatxok gero / biguin koxua / emango ta egin llo-llo. (Interpr?). EA OlBe 29 (en la vers. de Txindor 97 pitxi ederra).

  3 koxu. v. kutsu.

  Sinonimoak: izond. Bizk.

      [herrena]: hanka-motz, herren, maingu, txanket, kojo Gip., zango-motz Ipar./Naf., urgun Naf., txainku Zub., hankamotz, zangomotz Ipar./Naf (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. (B) cojo, -a
  fr iz./izond. boiteux, -euse
  en iz./izond. limp
  port iz./izond. (B) coxo, -a

  Anaia koxuak lagunduta emakumearen gorpua ibaian desagerraraziko dute, baina handik gutxira ur-azalera egingo du eta poliziaren ikerketa abian jarriko da.  [House by the River, Wikipedia (Egungo Testuen Corpusa)]
  

  

  koxu (Argazkia: prettycleverfilms.com)