Gaurko hitza

Recent Updates Page 187 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:04 pm on 2018/08/31 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  barazkari 

  iz. Zah. Bazkaria. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  barazkari. v. bazkari.

  Sinonimoak: iz. zah.

      [bazkaria]: bazkari (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (zah.) comida del mediodía o primeras horas de la tarde; almuerzo
  fr  iz. déjeuner
  en iz. lunch
  port iz.  almoçar

  Eta zazpi egunez barazkariak eginez, guziak bozkario handitan ibili ziren. [Jean Pierre Duvoisin, Bible Saindua (II) – Testament Zaharra, 2. zathia (1859-1865)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  barazkari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:45 pm on 2018/08/30 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gorgoina 

  iz. Zabua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gorgoina (O-SP -> SP y A, Lar, Dv), gorgoin (B; H), girgoin (H), girgin (L; H). Ref.: A (gorgoin, girgin); Izeta BHizt (gorgoin).

  1. Columpio; balancín. “Brandilloir” O-SP 227. “Gorgoinak, balançoire, escarpolette” Dv.

  2. (Dv ->A). “Meule de foin en prairie quand on le fait sécher” Dv.

  Sinonimoak: iz.

      [zabua]: kulunka, zabu, junpa Ipar., zanbulu g.e., leria Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) columpio
  fr iz. balançoire
  en iz. [jolasteko] swing
  port iz. m balanço, gangorra

  Munduak itzulika jarraitzen duen artean, konflikto basikoenak entretenituz, gorgoina aulki batean jarririk dago neska tipi bat. [Baionak ez daki, Bea Salaberri (Susa, 2015)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gorgoina (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:53 pm on 2018/08/28 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erlakizten 

  iz. iz. Zaldarra. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erlakizten (G, AN), erlakaizten (G-goi-to; Lar, H), erlakazten (V-gip), erlakasten (V-gip), erlakezten (V-gip), erlekizten (G-to), erlekisten (G-azp-to), elekesten (V-gip), elekirten (G-goi). Ref.: A (erlakaizten, erlekisten); Iz ArOñ (erlákasten), To (erlekizten), UrrAnz (erlakaztena); EI 147; Elexp Berg (erlakezten).

  “Divieso mayor” Lar. “Cirro, divieso sin ojo” A. “Divieso” Iz UrrAnz. Gogoan daukazuna; gogoan… eta erlakiztenaren titipuntan. SMitx Unam 83. Egunero ondo-ondo garbitzen diran umeak, gutxitan izaten dituzte erlakiztenak. EgutAr 22-1-1964 (ap. DRA). Erlakaizten bat irten, eta gaxo arkitzen omen zan. Olea 286. Garai artan, erlekizten edo bixikak asko izaten ziran. JAzpiroz 42.

  Sinonimoak: iz.

      [zaldarra]: zaldar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Med.) forúnculo, furúnculo, divieso
  fr iz. (Med.) furoncle
  en iz. furuncle, boil
  port iz. Med furúnculo m

  Erlakiztena lehertu zitzaion.  (Elhuyar hiztegia)

  

  erlakizten (Argazkia: Grook Da Oger, Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:50 pm on 2018/08/26 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  barazka 

  iz. (B) Lehertutako olatu apartsua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  barazka. “(V-m), ola rota, muy removida. Antxe barazkapean izan-ezik, nok landesari amua aoan sartu eragin?” A.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Itsas.) (B) cachón [ola de mar que rompe y hace espuma]
  fr iz. vague de mer qui casse et mousse
  en iz. informal (wave that breaks) breaker
  port iz. onda do mar que quebra e espumas

  Antxe barazkapean izan-ezik, nok landesari amua aoan sartu eragin?” A.  (Orotariko Euskal Hiztegian)

  

  barazka (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:04 pm on 2018/08/25 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zali 

  iz. Koilara handia; burruntzalia. Zilarrezko zali eder bat eskuan hartuta. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zali (V, G, AN, L, BN, Ae, R; Aq 444 (AN); -lh- VocBN, Dv, H, Mdg 145, Zam Voc), zalu (V-oroz), sali (AN-egüés-ilzarb-olza, S; -lh- SP), salhe (SP). Ref.: Bon-Ond 162; A (zalhi, zalhu); EI 141; Lh (salhi, zalhi); Iz Ulz.

  1. Cucharón; cuchara. “Cuillère de bois” SP. “Cucharón para escudillar el caldo” Aq 444. “Cuiller à pot” VocBN y Bon-Ond 162. “Cuiller à pot. Zalhi anciennement signifiait ‘cuiller'” Dv. “Zali es el cujar que hace el uso del cucharón en la mesa” Mdg 145. “Zalia ebilten digu zuku erkiteko (R-vid)” A. “Louche” Lh. “El cazo” Iz Ulz. Cf. txali. v. burduntzali. Zalia. Izt C 224 (en una lista de utensilios de pastor). Zalhitzat eta tresna egiteko ez du [akaziak] bertze zuhamu baten minik. Dv Lab 322. Ixurazu gainera bi zalhi edo kullera handi salda ogiaren trenpatzeko. ECocin 3. Zidarrezko zali eder bat eskuan artuta. A Latsibi 148. Sendagaia zali batian Pantxikari eskeñiaz. Alz Ram 69. Zalhiaz erakusten ziozkan kontra-esposak ederki aphainduak. Lf Murtuts 53. Zali, urtxillo ta labanak ez ziran denentzat irixten, baño gazteak zurezko zalikin naiko zuen. JAIraz Joañixio 156. Eskuetan zituen zur-zali ta talo erdikia. Ugarte Obaria 50. Metalezko zalia edo kutxara erabiltzen bazuten ere. Garm EskL I 80.

  “Dupin guzietako zalhia, touche à tout, brouillon, tracassier” Lh.

  “Salhi (S), […] écumoire” Lh.

  2. “Zali también se llama a la sartén pequeña que sirve para freír el aceite para el guiso de las comidas” Mdg 145.

  3. (BN, R-uzt; -lh- VocBN, Dv, H), sali. Ref.: A; A Apend. “Roue de moulin en bois que l’on fait tourner et qui met l’usine en action” VocBN. “Turbina, rueda que pone en movimiento un molino o fábrica” A. “Sali […]. Aquí se trata de instrumento de molino” HerVal voc. v. EIHERA-ZALDI. Sali berri bat. HerVal 174.

  4. “(R-vid) […]. Llamamos también zali a unos tumorcitos duros que salen en las manos” A.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [burruntzalia]: g.e.burruntzali, gahe Zub., nahasgarri g.e.

      [koilara]: koilara Bizk.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. cucharón; cazo
  fr iz. louche, grande cuillère
  en iz. ladle
  port iz. concha

  Jimmy artzain baten bordara joan zen eta esnea ekarri zion zurezko zali batean eta, astiro-astiro, ilunabarrean mendiak makurtu zirenean, kolorea itzuli zitzaion masailetara… [Manhattan Transfer, John Dos Passos / Lopez de Arana (Ibaizabal, 1999] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zali (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:36 pm on 2018/08/24 Permalink | Reply
  Tags: D ( 105 )   

  doilor 

  iz. 1 adj. Mespretxua bereganatzen duena, leialtasunik edo esker onik agertzen ez duena. Ik. bilau 2. Guztiz eskergabea eta doilorra izan behar da, hain Ongile oparoari horrela erantzuteko. Otsein doilorren zantarkeria. Doilorra, hezurrak hautsiko dizkiat. Bihotz doilorrekoa. || Esr. zah: Txori doilorrak kanta doilorrak. Emazte doilorraren jabea, jopu. 2 adj. Zekena, zikoitza. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond.

      [leialtasunik edo esker onik agertzen ez duena]: bilau, gizatxar, gizatzar, zital, kiskil Ipar., mandil Ipar., andur g.e., kaldar g.e., bekaizti Ipar. g.e., brigant Ipar. g.e., miserable Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. ruin, mezquino, -a; bellaco, -a; despreciable (2) izond. avaro, -a; codicioso, -a; tacaño, -a; avaricioso, -a
  fr izond. misérable, vil, -e ; mesquin, -e ; minable, avare, cupide
  en (1) izond. [zitala] despicable; wicked, evil, vile; contemptible; bad (2) izond. [zekena] mean, miserly, stingy
  port (1) mesquinho(a), adj desprezível (2) avarento(a), avaro(a), tacanho(a)

  Astindu batek bultzatu ninduen aurrera: amorruak begiak lausotu zizkidan, sumin gorri batek gogo bizia piztu zidan zinausleari lepotik heltzeko, hain era doilorrean iruzur egin zioneta nire konfiantzari, nire sentimenduari, nire buru-eskaintzari.  [Hogeita lau ordu emakume baten bizitzan, Stefan Zweig (Edorta Matauko), Igela, 2007] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  doilor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:58 pm on 2018/08/23 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tristatu 

  ad. tristatu, trista, tristatzen da/du ad. Triste jarri, tristuraz bete. Ik. goibeldu; itundu²; atsekabetu; ilundu 5. Tristatu da Margarita, sorterria horren aldatua eta itxuratxartua ikusirik. Besteren onaz tristatzea. Zerk horrela tristatzen zaitu? Poztu beharrean, tristatu. Zuri begira tristatu zaizkit begiak.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad.

      [betilundu]: belztu, goibeldu, ilundu, itundu, beltzatu Ipar., histu Ipar., malenkoniatu jas., betilundu g.e., bihotzildu g.e., esmeriatu Zub. g.e., inkoniatu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. entristecer(se), apenar(se)
  fr da/du ad. (s’)affliger, (s’)attrister
  en da/du ad. to sadden
  port entristecer-se, penalizar-se, ter pena.

  Ez haut areago tristatu nahi. [Putzu, Txillardegi (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tristatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)