Gaurko hitza

Recent Updates Page 242 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:20 pm on 2017/07/10 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gisuztatu 

  ad. gisuztatu, gisuzta, gisuztatzen 1 du ad. Ipar. eta Naf. Gisua eman, gisuz zuritu. Buztin lurrak gisuztatu. Hormak gisuztatu. 2 (Era burutua izenondo gisa). Ogi-hazi gisuztatuak ereiten. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Ipar./Naf.

      [gisua eman]: karetu, kareztatu, latsuntatu Zub. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. (GN/Ipar.) encalar
  fr du ad. (GN/Ipar.) blanchir à la chaux, chauler
  en du ad. to whitewash
  port du ad. caiar

  Hormak gisuztatu. (Hiztegi Batua)
  

  

  gisuztatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:02 pm on 2017/07/09 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kili 

  iz.  Bizk. g.er. Kili-kilia, kilika. kili egin iz. Bizk. Kili-kili egin. Txakur zaharrari kili egiten dio katutxo jaioberriak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kili (V-ple-arr-m, B; Mic 6r, Lar, Añ; kilia det. H), gili (V-m-gip, L, S), kiri. Ref.: A (kili, gili); Iz ArOñ (gilixa). Tr. Documentado en Moguel, Zavala, Azkue y autores vizcaínos del s. XX, principalmente en la expr. kili(-kili) egin. Es más frecuente la forma con reduplicación. Moguel, Azkue y D. Agirre emplean la forma gili, que tbn. se encuentra en sendos ejs. de Euskal Esnalea y Jaungoikozale Egutegia. Hay kiri en Otxolua y Erkiaga (en éste junto a kili-kili).

  Cosquilleo, cosquillas. “Por lo menos en V se usa más repetido: kili-kili” A. “Gílixa xakok, tiene cosquillas” Iz ArOñ. v. kilia; cf. hazkilia. Sorbalda inguruko gilia baeukan. A Ezale 1897, 340a. Kili arin aura. ‘Aquel ligero cosquilleo’. Gand Elorri 24. Kili gozo ori. ‘El dulce cosquilleo’. Ib. 130. Kantu-kili legun. ‘Sabrosa invitación al canto’. Ib. 217. Elastiku garratzagaz marruskatu […] eban, arpegiko azalean kiri ta ikutuera minberea sentiduaz. Erkiag BatB 45.

  Sinonimoak: iz. Bizk. g.e.

      [kilika]: kilika, kilikadura, kili-kili, kilima Gip. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (B) cosquillas, cosquilleo
  fr iz. (B) chatouille
  en iz. (B) tickle
  port iz. (B) cócegas

  –Kili-kili egiten dit lepoan zure ileak. [Kuskue tanden, Iñaki Iñurrieta (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kili (argazkia: guff.com)

   
• 

  Maite 11:45 pm on 2017/07/08 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kuraios 

  adj. Ipar. Adoretsua, bihoztuna. Ingurukoen laguntzarekin, beti aitzina doan ama kuraiosa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kuraios (H), kuraioso, korajus (S ap. Lrq; Chaho, Gèze), kurajos (Urt), kurajoso (Urt), kurajus, koraios (Chaho).

  Valiente, decidido, valeroso, enérgico. “Animosus, kurajósa, balénta” Urt II 109. “Leones animosi, lehoin, lehoñ kurajósoak” Ib. 110. “Courageux” H. v. korajetsu. Tr. Documentado en autores septentrionales desde mediados del s. XVII. En el s. XX sólo se encuentra un ej. de Arradoy. La forma general es kuraios. Hay korajus en los suletinos (en Tartas koraios; en Maister tbn. kurajus). Meritu gehiago dute Kapitain kuraiosek eta deliberatuek. Harb 453. Soldado koraios, resolutu eta deliberatu hau. Tt Onsa 65. Alexandro handia baino kapitain kuraios <-j-> eta balentagoa. ES 145. Soldadu kuraios <-y-> batek bezala. He Gudu 84. Armak har itzazü gizon korajus batek bezala. Mst I 19, 4 (Ch balent, Ip bihoztoi). Gizon kurajus eli bat bezala. Ib. 11, 4. –Nola Sakramendü hunek errendatzen gitü Giristino perfeit? –Fedian borthitz eta kuraios eginez. CatLan 128. Gizon kuraios <-joz-> batek eztu behar estonatu. AR 309. Zenbat gizon famos / aintzindari kuraios / […] ez dire jautsi / lurreko harren janari? Monho 140. Afable zira eta behar denian korajus. ‘Courageux’. Etch 578. Badohaz Oñaterat kuraios guziak. Hb Esk 162. Kuraiosenek <-y-> harmak hartu zituzten. Elsb Fram 117. Guzietarik kuraiosenak, Jaun Doni Petrik, Jesus arnegatu [zuen]. Lap 286 (V 130). Jinkoak berritzen zütian bere hitzemaitiak […], Samuel Profeta handiaren amaz; Judith korajusaz Holoferna gaitzari büria muztü zianaz. Ip Hil 8s. Kuraioso egon zaite / Dituzien deretxotan. (1929). LuzKant 118. Ikusten dut zirela / Biziki kuraios. (1965). Ib. 125. Kolpe horrek behar zuen kapitain kuraios hortarik egin Jainkoaren soldado bat beldur gabea. Ardoy SFran 78.

  Sinonimoak: izond. Ipar.

      [adoretsua]: adoretsu, ausarditsu, ausart, ausarti, errutsu, gori, gupidagabe, indardun, kartsu, kaskail, kemendun, kementsu, saiatu, bipil Ipar., fetxo Ipar., kalipudun Ipar., kaliputsu Ipar., suhar Ipar., azarri Bizk., pijo Gip., mutiri Ipar./Naf., bihoztoi Zub., animotsu g.e., dulabre g.e., ekin g.e., kopetadun g.e., alai zah., bulartsu zah., hardit zah., animoso Heg. beh., baliente Heg. beh., bihoztun Heg. beh., balent Ipar. zah., baleroso Heg. zah., bulardetsu Gip. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (Ipar.) valiente, audaz
  fr izond. courageux
  en izond. courageous, brave
  port izond. corajoso(a), valente

  Ikusten dut zirela biziki kuraios.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  kuraios (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:10 pm on 2017/07/06 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  joputasun 

  iz. Jopu denaren nolakotasuna edo egoera. Ik. joputza; esklabotasun. Herriak bere joputasuna astin zezan. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  joputasun. Servidumbre, esclavitud. Joputasuna baño naiago gudea daula. Arriaga Lekob 42. Andra-Mariaganako joputasunatzazko (esclavitud) eskutitza. EEs 1916, 142. Erriari su ematen zioten, bere yoputasuna astindu zezan. Ldi IL 168.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [joputza]: joputza

      [esklabotasuna]: esklabotasun, joputza

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. esclavitud, servidumbre
  fr iz. esclavage, (conjunto de criados) employés
  en iz. slavery, servitude,
  port iz. escravidão, servidão

  Herriari su eman zioten, bere joputasuna astindu zezan. [Ldi IL 168, OEH, mold.]

  

  joputasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:03 pm on 2017/07/05 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kartalazotu 

  ad. kartalazotu, kartalazo/kartalazotu, kartalazotzen da/du ad. Ipar. Zabartu, axolagabetu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kartalazotu. Abandonarse, descuidarse. Lazotzen ari da jendea, hots, kartalazotzen; gaixtatzen urtherik urthera. EOnAlm 1927, 26 (ap. DRA).

  Sinonimoak:ad. Ipar.

      [zabartu]: arduragabetu, axolagabetu, zabartu, ezaxolatu Ipar., laxatu Ipar./Naf., antsikabetu g.e., ezantsiatu Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. (Ipar.) abandonar(se), descuidar(se)
  fr se laisser aller, se négliger
  en let yourself go
  port abandonar-se, descuidar-se

  Laxatzen ari da jendea, hots, kartalazotzen. (Elhuyar Hiztegia)

  

  kartalazotu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:57 pm on 2017/07/04 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  molokot egin 

  ad. du ad. (nor osagarririk gabe). Bizk. Porrot egin. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. Bizk.

      [porrot egin]: erreka jo, kiebra jo, pikutara joan, porrot egin, errekaratu Ipar., gopor egin Ipar., turrut egin Ipar., poto egin Heg., kilimon egin Bizk., txulut egin Bizk., kiebra egin g.e., kluk egin Ipar. g.e., toton egin Bizk. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. quebrar, hacer quiebra, arruinarse un negocio
  fr faire banqueroute, faire faillite
  en go bankrupt
  port falir, ir à falência

  Banketxeak molokot egin du

  

  molokot egin (Irudia: giztab.com)

  Save

  Save

   
• 

  Maite 10:44 pm on 2017/07/03 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kino 

  iz.  Ipar. Usaina; gustua. (Batez ere usain edo gustu txarra adierazteko erabiltzen da). Kino samina ahoan. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [nahigabea]: atsekabe, bihotzondoko, damutasun, dolu, dolumin, lorraldi, nahigabe, pena, samin, samintasun, sentikizun, bihozmin Ipar., kirastasun Ipar., kirats Ipar., xangrin Ipar., tamal Bizk., axanpa Gip., atsekaitz g.e., desplazer g.e., dolore g.e., nahigabetasun g.e., samindura g.e., hiramendu zah., disgustu Heg. beh., lastima Heg. beh.

      [usaina]: Ipar.usain, urrin Ipar./Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) olor, sabor; mal olor, mal sabor (2) iz. (Ipar.) (hed.) amargura, aflicción, disgusto
  fr iz. (Ipar.) arrière-goût
  en smell, odour, odor; bad smell, bad odor, bad taste
  port iz. (Ipar.) cheiro; mau cheiro

  Kino samina ahoan. (Hiztegi Batua)

  

  kino (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

  Save