Gaurko hitza

Recent Updates Page 332 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:59 am on 2015/09/22 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  luhartz 

  iz. Kilkerraren familiako intsektua, hura baino handiagoa, aurreko hankak satorraren eskuen antzekoak dituena; kalte handiak egiten ditu landareetan (Gryllotalpa gryllotalpa). (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  luhartz (G-to, L-ain; SP >  vEys, Dv, A Apend), lugartz (V-oroz, G, AN; -rz Añ, Izt), luhertz (L-côte), lua(t)z (G-to). Ref.: A (luhartz, lugartz); SMuj EEs 1921, 104; Lh (luhertz); Garate 5.a Cont RIEV 1935, 351; Iz To.

  Grillo topo, alacrán cebollero. “Ver qui ronge les arbris au pied” SP. “Langosta, insecto, […] lugarza” Añ. “Animalejo subterráneo” Izt. “Courtilière” Dv y H. “Alacrán, arácnido pulmonado” A (probablemente, confusión con ‘alacrán cebollero’, insecto ortóptero). “Topogrillo cortón” A Apend. Cf. VocNav: “Lugarza: tajacebollas, grillo talpa o alacrán cebollero (Baztán)”. Oraiñ lugartzak jaten badituzte landare batzubek. Sor Bar 45. Bere otoitz ala zerakiñ lugiñen alorretik arrak eta luartzak kasatzerat. T. Arburu EEs 1917, 72. Satorrak eta luartzen gisa. MendaroTx 145. Lugartz bat antzo. Amez Plat 57 (ap. DRA). Lugartz edo luhargak. GAlm 1968, 17 (ap. DRA).

  Alacrán. (Cf. supra la trad. de Azkue).  Lugartzek bezela, buztan ta eztenak zituten. Ol Apoc 9, 10 (Lç, He skorpion, TB harrubi, Dv harrobi, Ur (V), Ker, IBe, IBk lupu, Ip erluri, Ur arrabio). Arrautza eskatuta, luhartza emango ote dio? IBk Lc 11, 12.

  Sinonimoak: iz.
  [luhartz] : eskorpioi, lupu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) alacrán cebollero, grillo real, grillo topo, grillo cebollero, grillotalpa, cortón (Gryllotalpa gryllotalpa)
  fr courtilière (Gryllotalpa gryllotalpa)
  en European mole cricket (Gryllotalpa gryllotalpa)
  port grilo-toupeira ou ralo (Gryllotalpa gryllotalpa)

  Entzun:

  Luhartzek bezala, buztan eta eztenak zituzten. Ol Apoc 9, 10 [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:10 am on 2015/09/21 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erakusleiho 

  iz. Eskaparatea.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erakusleiho. Escaparate. Idazti-salokiyetako erakus-leiuak. EEs 1916, 222. Dendetako erakus-leioak. Erkiag BatB 126.

  Sinonimoak: iz.

      [erakustegia]: erakustegi g.e., eskaparate Heg. beh., erakustoki  (UZEI eta Adorez sinonimoen hiztegiak)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es escaparate
  fr vitrine, devanture
  en shop window, store window
  port vitrina

  Entzun:

  Baina bihotza ahula izaki, erakusleiho ongi hornituen sedukzioari ezin gogor egin, eta erosi eta erosi jardun beharra zeukan.  [Bederatzietatik bederatzietara, Leo Perutz / Anton Garikano (Alberdania-Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  erakusleiho (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 10:19 pm on 2015/09/20 Permalink | Reply
  Tags: J ( 83 )   

  jendaki 

  iz. Jendaia.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [jendaki]: jendaia Ipar. g.e.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [jendaki]: leinu  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) raza, nación, pueblo
  fr parenté, famille
  en nation; race
  port raça, nação,

  Entzun:

  
  MUGAKO JENDEA

  Los atravesados live here

  Mugako jendeak bi alderdietako herriak eta parajeak
  ederki ezagutzen ditu. Badaki
  eremu bakoitzean bertze aldean arrotzak diren legeak
  eta usadioak ohikoak direla bertan.

  Mundu guziari arrotza zaion mugaren idurizko marra
  mugako jendearen gogoan bakarrik aurkitzen ahal da.

  Mugako jendeak dena behatzen du egonarriz,
  ez du inolako presarik
  ez agerian utziko duen deus egin beharrik.
  Ongi aski daki ikusten duenaren arabera
  jokatu beharra dela, eta noizbait
  bertze mugakiderik ikusiko balu
  biek ez ikusiarena eginen lukete, euren arteko
  hitzarmenak isilpean segi dezan. Izan ere,
  mugako jendea ezagutzen duen jendaki bakarra
  mugako jendea bera da.

  Mugako jendea betiko erbestean bizi da,
  atzerrian, sartu-irtenak eginez.
  Beren gogoan baizik ez den idurizko marra
  ez da kartografoen mapetan ageri.

  Mugaldekoak, Edu Zelaieta (Susa poesia, 2004)
  

   
• 

  Maite 10:36 pm on 2015/09/19 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  intranet 

  iz. Internet protokoloetan, TCP/IP protokoloan bereziki, oinarritutako sare informatiko pribatua, enpresa edo erakunde baten barnean erabiltzeko prestatua. (Euskalterm)

  Wikipedia

  Intranet bat enpresa, hezkuntza arloan edo bestelako erakundean Area Lokaleko Sare batean, (LAN) batean, Internet motako tresnak: web, ftp eta abar erabiltzean datza. Bere helburua kontsulta, mezularitza, biltegiratze eta beste hainbat funtzioetara aplikazioak eskainiz empresa edo erakundeko lana erraztea da. Beste lantaldeekin informazioa elkarbanatzeko edota zabaltzeko ere bitarteko egokia da.

  Normalean, oinarri bezala Interneten TCP/IP protokoloa du eta pribatua denez erabiltzaileei sarrera murrizteko mekanismoak ditu (pasahitzak, firewallak, etab…).

  Intraneteen arkitektura bezeroz eta zerbitzariaz osatuta dago. Bezero softwarea edozein konputadore lokal (web zerbitzari)izan daitekeen bitartean, zerbitzari softwarea Intranet anfitrioi batean egikaritu behar da. Ez da beharrezkoa bi software hauek, bezero eta zerbitzaria, sistema eragile berdinean exekutatzea. (Jarraitu irakurtzen…)

  Sinonimoak: iz.
  [intranet] : sare lokala
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Euskalterm eta Word Reference hiztegiak):

  es (Inform.) intranet, intrarred
  fr intranet
  en intranet
  port intranet

  Entzun:

  Nola ekarri ordea hitzetara, gaindegian nik lizar hotsa atera ordu behorrek behetik egiten zuten irrintziak bihotzondoan eragiten zidan birbirrekoa! [Trapuan pupua, Patziku Perurena (Erein, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  intranet (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:02 am on 2015/09/18 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  katamixar 

  iz. Bizk. Katagorria. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  katamixar (V-arr-gip, G-azp), katamixer. Ref.: A; Etxba Eib; Elexp Berg.

  Ardilla. v. katagorri. “Ango intxaurrak katamixarrak batzen ditu” Etxba Eib. Katagorri, katamixer ta katamielgak. Kk Ab II 153. Katamixarren gudaltegira eldu [ziran]. Otx 58. Arrausia agorik ago, katamixarra pagorik pago (V-gip). A EY III 102. Katamixarren lurraldera jo eben. Bilbao IpuiB 241. Katanarraren narrua eta katamixarrarena, arrez beteten dira denporak baiño lena. (V-m). EZBB II 34.

  Sinonimoak: iz.
  [katamixar] : katagorri, urtxintxa (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es ardilla
  fr écureuil
  en squirrel
  port esquilo

  Entzun:

  Eta gero euskotar asko hara joan ohi gara katamixarraren kantuak entzuten eta diru ederrak, sendiak ondo eskertuko leukiezenak, han uzten. [Hau mundu arrano hau, Batxi (Juan Bautista Bilbao)(1914-1916, 1997)] (Euskal Klasikoak)

  

  katamixar (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:10 pm on 2015/09/17 Permalink | Reply
  Tags: O ( 147 )   

  otsein 

  iz. Baserri batean edo etxe batean zerbitzari dagoen gizonezkoa. ik. mirabe, otsein, sehi. Nagusia eta morroia. Oiartzungo Eula baserrian egon zen morroi. || Mendekoa. Etxekoak nagusi eta kanpokoak morroi agertzen zirelako. || Herr. Pertsona. Hogeita hamar bat urteko morroi bat. || Hogei urtetik beherako gaztea, mutikoa. (morroi, Lur Hiztegi Entziklopedikoan)

  Sinonimoak: iz.

  zerbitzari, morroi, mirabe, nerabe, sehi. ugazaba, jabe (ADOREZ Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  iz. criado, -a; sirviente
  fr iz. domestique, serviteur, -euse
  en iz.  servant [male]
  port iz. criado,-a; servedor, -a; servente

  Etxeko otsein guztiek eraikuntza urrutiratu batean zuten lotarako lekua, horma handi batek inguratzen zuen baratzearen beste aldean. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaletai (Ibaizabal, 2000, Orr.: 397)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  otsein (Fouquier ॐ, FlickrCC)

   
• 

  Maite 7:05 am on 2015/09/16 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  erreportxatu 

  ad. aurpegira bota.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  erreportxatu (Urt I 185), reprotxatu.

  Reprochar. Hunen gainean berzez nehork ezin reprotxa ez akhusa ahal gaitzake, Iainkoa bera baino zuhurrago izan nahi ez garenaz baizen. Lç Ins B 3r. Horren gaiñean ez baduzu deus zure buruari erreportxatzekorik. He Gudu 94. Baiatu edo erreportxatu zituen farisauak ez hobeki probetxatzeaz gizon saindu haren hitz zuhurrez eta exenplu ederrez. Lg II 153. Gure kontzientziak gure hobena erreportxatzen daukunean goazen othoitzeko lekhura, barkhamenduaren eskatzera. Jaur 135. Ohart, othoi, ez dautzutala ausartzia erreportxatzen. Lf ELit 327.

  v. tbn. Brtc 118. JesBih 398. Errephortxatu: Dh 228. Reprotxatu: Tt Arima 123.

  Sinonimoak: ad.

      [erantzuki egin]: aurpegira bota, aurpegira eman, aurpegiratu, erantzuki egin Ipar., jabeldu Ipar., jazarri Ipar., jaukikatu g.e., aurpegian eman zah., baiatu Ipar. g.e., jauki Ipar. g.e., erantzun Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ipar.) reprochar
  fr (Ipar.) reprocher
  en to reproach; to blame (sb for sth; sb for doing sth)
  port reprochar, censurar, repreender

  Entzun:
  

  Berehala erreportxatu nion neure buruari nire izatetik horren urrun zegoen ahalkeria hura. [Eros tren txinatar batean, Depestre, Rene / Joxan Elosegi (Igela, 2013)] (Ereduzko Prosa Gaur)