Gaurko hitza

Recent Updates Page 346 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 12:41 pm on 2015/06/13 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  akordio 

  iz. Hitzarmena, abenikoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [hitzarmena]: egiune, elkar-hartze, elkartasun, hitzarmen, itun, itunpen, ituntze, kontratu, paktu Ipar., akordu g.e., bakuntza g.e., ongunde g.e., abeniko zah., elkargo zah., itunben zah., patu Ipar. g.e., aliantza Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es acuerdo, convenio
  fr accord, compromis
  en agreement, compromise
  port acordo

  Entzun:

  Alkate abertzalea izango du datozen lau urteetan Nafarroako hiriburuak, EH Bilduko hautagaiak alkatetza lortzeko gehiengo osoa lortuta.  (…) Udalbatza osatu baino une batzuk lehenago sinatu dute akordioa Ezkerrak, Aranzadik, Geroa Baik eta EH Bilduk. Aranzadiko kideek bozketa egin zuten Joseba Asiron alkate izateko zein alderdiak Iruñeko udal gobernuan parte hartzeko proposamenari buruz. Parte hartu duten Arazandiko kide gehienek babestu egin zituzten bi proposamenak. [Aldaketa historikoa Iruñeko Udalean, Joseba Asiron alkate izendatuta (Berria.eus, 2015-06-13)]
  

  

  akordio (CC0 Public Domain)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 1:46 pm on 2015/06/12 Permalink | Reply
  Tags: E ( 387 )   

  ezeztatu 

  du ad. 1. Indargabetu, baliogabetu. Bataioak jatorrizko bekatua ezeztatzen du. 2. Ezeztu, ukatu. Lehen esana ezeztatu. 3. Ezereztu. Nola behar dugun geure burua ezeztatu Jainkoaren aitzinean. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: ad.

  [deuseztatu]: abolitu, deuseztatu, ezdeustu, ezereztu, hutsaldu, erauzi Ipar., ezereztatu g.e., ezeztu g.e., ezdeusetaratu Ipar. g.e., ezdeustatuIpar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es du ad. anular, abolir, derogar, revocar, resolver
  fr du ad. annuler, invalider, révoquer
  en du ad. to invalidate, to nullify, to cancel, to annul; to rescind, to revoke
  port revocar, revogar

  Gaur argitaratu da Estatuko Aldizkari Ofizialean 470/2015 Errege Dekretua, ekainaren 11koa, Kristina infantari Palmako dukesa titulua erabiltzeko ahala ezeztatzekoa.

  

  ezeztatu (EFE)

   
• 

  Maite 11:48 pm on 2015/06/11 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  traditu 

  Norbaiti edo zerbaiti zor zaion leialtasuna hautsiz iruzur egin, sarritan diru edo onura materialaren truke. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘saldu’)

  Sinonimoak: ad. Zub.

  [saldu]: saldu, trahitu Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (zah.) traicionar, delatar
  fr trahir
  en to betray
  port atraiçoar, trair

  Entzun:

  Nork traditu ote gaitu? [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   

  

  traditu (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 10:56 pm on 2015/06/10 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  burtain 

  iz. ZOOL. Kotidoen familiako arrain osteiktiea, 10 cm inguruko tamainaraino hazten dena. Europako ibaietan bizi da eta jangarria da (Cottus gobio). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Zool.) coto (común) (Cottus gobio) (Elh.) cavilat, carrasco espinoso
  fr chabot commun
  en bullhead, miller’s thumb, freshwater sculpin, common bullhead, European bullhead (WP)

  Entzun:
  

  Burtain, itsas lanproi eta kolakaren populazioen jarraipen-azterketak bukatu dira. Honako hiru azterketa hauek bukatu dira: “Burtainaren (Cottus aturi) banaketa eta ugaritasuna Nafarroako Kantauriko isurialdean”, “Itsas lanproiak (Petromyzon Marinus) Bidasoa ibaian duen populazio ugaltzailaren jarraipena” eta “Kolakak (Alosa alosa) Bidasoa ibaian duen populazio ugaltzailearen jarraipena”; hiru lan horien helburua da hiru espezie horiek hobeki ezagutzea, behar bezalako kudeaketa egiteko.  [Burtain, itsas lanproi eta kolakaren populazioen jarraipen-azterketak bukatu dira, territoriosfluciales.eu]
  

  

  burtain (FlickrCC, Hans Hillewaert)

   
• 

  Maite 11:57 pm on 2015/06/09 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pinaburu 

  iz. BOT. Pinotxa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  [pinuaren fruitua]: anana (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Bot.) piña [estróbilo]
  fr pomme de pin
  en pine cone
  port (fruto) abacaxi m;

  Entzun:

  Usain hordigarria zeriok hostaila hezeari, iratzeari, zuhaitz-azal puska goroldiotsuen tapiz bigun, labain eta uniformeari, eta orobat pinaburu, orbel eta pinu-orratz deseginez betetako bidexka ihintz-tantaz blai denari, maiteminduen izerdiari ekinaldi grinatsuetan darion darion lurrina bezain hordigarria. [Azken hitzordua, Sandor Marai / Xabier Olarra (Igela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  pinaburu (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:19 pm on 2015/06/08 Permalink | Reply
  Tags: M ( 290 )   

  marruskadura 

  iz. 1. Marruskatzeko ekintza eta horren ondorioa. 2. FIS. Elkar ukitzen duten bi gainazalen arteko labainketari edo errodadurari kontra egiten dion indarra (R). Gainazalen zimurduren ondorioz sortzen da eta fenomeno makroskopikoa da. 3. MED. Perikardioa edota pleura hazita daudenean, auskultatzerakoan nabaritzen den hots anormala. • marruskadura estatiko. Gainazal bat beste batekiko higitzen hasteko gainditu behar den marruskadura-indar minimoa. || marruskadura zinetiko. FIS. Elkarrekiko higitzen diren bi gainazalen abiadura konstante mantentzeko gainditu behar den marruskadura-indarra. || marruskadura-bretxa. GEOL. Beste arroka batzuk txikitu eta elkarren arteko marruskadura gertatu ondoren sortutako arroka. || marruskadura-koefiziente (µ). FIS. Marruskadura-indarra (R) eta gorputzen arteko ukipen-indar normalaren (N) arteko zatidura. Marruskadura estatikoari dagokiona (µs) zinetikoari dagokiona (µk) baino txikiagoa izaten da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [marruskadura] : igurzte, igurtzi (Adorez  Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) frote, frotamiento, fricción (2) (Fis.) rozamiento; fricción (3) (Med.) roce
  fr (1) friction, frottement (2) (Fis.) frottement ; friction
  en friction
  port (1) esfregação, fricção (2) (Fis.) atrito

  Entzun:
  

  Marruskadura handiagoa da hodi mehar batean zabal batean baino. [Giza gorputza lanean, John Lenihan / Irene Aldasoro (EHU, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Oinen azpian bada halako lur hutsaren bertigo bat, hartxintxar askeen marruskadura belarri ertzean, gaizki zigilatutako zementuaren sentipena, halako anklaje falta bat zutikakoaren bertikaltasunean. [Neguko zirkua, Harkaitz Cano (Susa, 2005.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  Friction diagram (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:16 am on 2015/06/07 Permalink | Reply
  Tags: H ( 215 )   

  hatsapatsaka 

  adb. Gehiegizko presaz, harrapaka, arrapaladan. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘harramaskan’)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  hatsapatsaka (BN, S, Sal ap. A; VocBN, Dv, H). Apresuradamente. “Hatsapatsaka, avec précipitation, en perdant haleine” H. “Con precipitación” A. En Lhande se lee: “hatsapatsak (Hb), avec précipitation, en perdant haleine”, que parece estar por hatsapatsaka. Hatsaphatsaka juan ordüz / eztiki gitian ükhü; / Behar diagü freskatü / baita ere berrikatü. Casve SGrazi 32.

  Sinonimoak: iz.
  [presaka]: presaka, presaz, lehiaka, lehiaz, kexaz; lasterka, korrika, antxintxika, arrapaladan, arrapastaka (Elhuyar Hiztegian, ‘apresuradamente’)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es apresuradamente
  fr rapidement, vite
  en hastily, hurriedly
  port às pressas, depressa

  Entzun:
  

  

  Ametsak ere zain, Mikel Antza

  Ez dut hil nahi.
  Eta ez zait kontsolagarri
  inork gogoratzea
  jaiotzen garenetik
  hiltzen garela.
  Ez zaizkit kontsolagarri
  ez mendien argazkiak
  ez ederraren argazkiak
  atzo ez zeuden zimurren berri
  ispiluak ematen didan artean.
  Badoa bizia hatsapatsaka
  atsedenik gabe
  harresituon deiak
  aintzat hartzeko astirik gabe.
  Badoa bizia ausikika
  hanketan eta besoetan
  bihotzean eta garunean
  bide bazterrean zaurituta
  hatsanka erori garenoi
  jaramonik egin gabe.

  Mors [Ametsak ere zain, Mikel Antza (Susa Poesia, 2015)]