Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:10 pm on 2019/03/18 Permalink | Reply
  Tags: A   

  anizkoitz 

  iz. 1 iz. Mat. Zenbaki oso batentzat, zenbaki hori beste zenbaki oso batekin biderkatuz lortzen den zenbakia. Ik. multiplo. 7ren anizkoitza da 21. 5en anizkoitzak. Biren anizkoitz guztiak bikoitiak dira. Zenbaki baten anizkoitzak eta zatitzaileak. 2 adj. Anizkuna. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  iz./izond. [multiploa]: multiplo

  izond. [anizkuna]: anizkun

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. múltiple (2) iz./izond. (Mat.) múltiplo, -a
  fr (1) izond. multiple, divers (2) iz./izond. (Mat.) multiple
  en (1) izond. multiple (2) iz./izond. (Mat.) multiple

  7ren anizkoitza da 21. (Hiztegi Batua)

  

  anizkoitz (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:13 pm on 2019/03/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aintzatespen 

  adj. Aintzaz betea. Ik. loriatsu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: iz.
  

  [aintzatespen] : onarpen, aintzatespen, aitorpen (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. reconocimiento
  fr iz. reconnaissance
  en iz. acknowledgement
  port iz. reconhecimento

  Aintzatespena lortu du kritikaren nahiz publikoaren aldetik. #gaurkohitza

  

  aintzatespen (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:10 pm on 2019/03/12 Permalink | Reply
  Tags: A   

  afrontu 

  iz. 1 iz. Bizk. Euri eta haize erauntsia. 2 iz. Ipar. [Oharra: Euskaltzaindiak, afrontu-k euskara idatzian izan duen erabilera kontuan harturik, forma hori ‘laidoa’ adieran ez erabiltzea gomendatzen du; ik. afruntu].

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  1. bisuts.
  2. haize-begi. Ant. aterpe.
  3. e. afruntu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz.(B) tempestad, temporal; mal tiempo [con viento y lluvia] (2) iz. (B) disgusto (3) iz. Ik. afruntu
  fr (1) iz. tempête (2) contrariété
  en (1) tempest, storm (2) annoyance
  port (1) tempestade, temporal (2) desgosto

  Azken argiak afrontua etorri aurretik. Xabier Zalbide, @xalbide

  

  afrontu (Argazkia: Xabi Zalbide)

   
• 

  Maite 7:30 pm on 2019/03/09 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arrandia 

  iz. 1 iz. Hitz harro eta funtsik gabea. Miresleen arrandiak isilduz, gertaera miragarriak beren soilean kontatuko ditut. 2 iz. Handikeria, handiustea. Lumazko gandorra arrandiaz eraikitzen duelarik. Enperadorea arrandia handiz igaro zen inguru haietatik. Iñakiren arrandia hark sekreturen bat ezkutatzen zuen. Harro mintzatzen zen, mutil gazteen arrandia zuen. Hankak zabalik, eskuak atzean gurutzatuta, arrandiaz beteta. 3 adj. Harroa, handiustea. 4 iz. Hotsandikoa denaren nolakotasuna, ospea. Deabruak mendi garai batera eraman zuen eta lurbirako herri guztiak eta haien arrandia erakutsi zizkion. Mundu osoko jaun aita santua, arrandia handiz sartzen da Asis hirian.

  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: iz./izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  

  arrandia iz.

  [hotsandia]: hotsandi, ospe Ipar., solemnitate Ipar., ponpa zah.

  [handikeria]: burgoikeria, buruiritzi, handikeria, handiuste, hantuste, harrokeria, harropuzkeria, harrotasun, oilarkeria, burujope Ipar., espantu Ipar., furfuria Ipar., superbiotasun Ipar., urguilu Ipar., laineza Gip., astintasun g.e., faunkeria g.e., haizekeria g.e., handipuzkeria g.e., handurreria g.e., hantukeria g.e., harroketa g.e., ilarrainkeria g.e., banaloria zah., baneria zah., banitate zah., faza Ipar. g.e., haidorkeria Ipar. g.e., hanpuruskeria Ipar. g.e., harrogoa Ipar. g.e., morga Ipar. g.e., burupe Ipar. zah., handigoa Ipar. zah., hankortasun Ipar. zah., superbia Ipar. zah., urguileria Ipar. zah., soberbia Heg. zah.

  [ahoberokeria]: zah.ahoberokeria, ahokada g.e.

  arrandia izond.

  [harroa]: arranpalo, burgoi, buruharro, buruiritzi, buruzut, gorati, haizetsu, hanpurutsu, harro, harroputz, ustetsu, farfaila Ipar., haidor Ipar., handios Ipar., fier Ipar./Naf., fanfarroi beh., goi-nahi g.e., haizeputz g.e., handiputz g.e., handiusteko g.e., hantustetsu g.e., hantuts g.e., harroti g.e., putzontzi g.e., banaloriatsu zah., fardo Ipar. g.e., hankor Ipar. g.e., hanpurus Ipar. g.e., urgoi Ipar. g.e., burupetsu Ipar. zah., fazati Ipar. zah., superbio Ipar. zah., soberbio Heg. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. fanfarronería, bravata (2) iz. altanería, vanidad, orgullo; inmodestia; ostentación; fastuosidad, magnificencia (3) izond. ostentoso, -a; arrogante, vanidoso, -a; fanfarrón, -ona
  fr iz. arrogance, vanité, ostentation, somptuosité
  en (1) iz. arrogance, haughtiness; ostentation (2) izond. arrogant, haughty; ostentatious, showy
  port (1) fanfarronice, fanfarrice (2) altanaria, vaidade, orgulho; ostentação

  Enperadorea arrandia handiz igaro zen inguru haietatik.  (Hiztegi batua)

  

  arrandia (Argazkia: picryl.com)

   
• 

  Maite 11:29 pm on 2019/02/26 Permalink | Reply
  Tags: A   

  azkor 

  adj. Bizk. Bizia, bizkorra. Itsasoetan luzaro ibiliriko ontzi-agintari azkor, zintzo eta bizia. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: izond. Bizk.

      [bizkorra]: adimentsu, argi, azkar, bizkor, buruargi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adj. (B) brioso, -a, activo, -a, despierto, -a; inteligente
  fr adj. résolu, vigoureux, courageux, fougueux
  en adj. spirited, active, bright, sharp
  port adj. brioso(a), ativo(a), esperto(a)

  Ume azkorra, ume ibilkorra. Ayerb EEs 1916, 173. 

  

  azkor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:23 pm on 2019/02/24 Permalink | Reply
  Tags: A   

  antzatu 

  ad. antzatu, antza/antzatu, antzatzen du. Trebatu. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  antzatu (SP, sin trad.).

  1. Cuidar, mimar. Oina soil ons’ anzatu. O Po in Vin 101. Zénbat mundukóiek, Kristorén gurutzearén etsáiek, […] antzatuzúzte emén edérki gorpútzak, egínes gústoak, naiz ofenditus Jangoikoa? LE Doc 238. Golosoak dabiltza triparen esklabo, nondik antzatuko duten geiago ta geiago. LE Urt 231 (Harriet traduce “par où ils inventeront toujours plus”).

  2. Manejar, usar. “Manejar, tratar con las manos” Lar. [Ezpata] hoberen hura zeren zokhoan dagoen, antzatu faltaz herdoilak jana, guztia khamustua kausi litekela. ES 102. Gauza bera erran diteke usaia faltaz eta antzatu gabez zokhorat aurthikiak bezala daduzkagun hitz hetaz ere. Ib. 102.

  3. “Cultivar (R)” A Apend. Hur tokietan, lür gaizki antzatietan, hala hala, alhor theiüzaletan, azi hanitx ereiñen da. Eskual 30-10-1908, 4. (Fig.). Zinez erran diteke gure Eskuara dela laudakizun: zeren egundaino batere antzatua izan eztelarikan, halarikan ere munduan diren etsairik borthitzenen kontra, mantenatu, eta mantenatzen baita. ES 190.

  4. antzetu (Lar). “Fortificar, dar vigor” Lar.

  5. (V-m (-au), Sal, R ap. A). Disponer, arreglar. “Arreglar, ordenar” A. “Antzau Markiña-aldean esaten da, gauzaak euren lekuratuaz, gela nai etxe bat iasean ipinteari. Mundaka-aldean taiutu esan oi dabe” A Ezale 1897, 141b. Argi ta garbi antzau ebazan beren aizteak eukazan zor-arturenak. A BGuzur 113. Ez baitagiuei egiten berze gaizarik, ezik, aparioak dreza araz, puntiualki ordu xakinetako, eta, estorbu sukalte lanen antzatako. Mdg 132.

  6. (S, R ap. A). “Condimentar. […] Eltxanoa antzatu duna? (R), ¿has condimentado el puchero?” A, que incluye en este acepción el ej. del Urteco de Lizarraga de Elcano citado arriba.

  7. “Se rendre habile” H.

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [erabili]: zah.erabili, ibili, maneiatu, baliatu Ipar., enplegatu g.e., usatu g.e.
  [zaindu]: zah.begia eduki, begiak eduki, guardiatu, zaindu, artatu Ipar., begia atxiki Ipar., jagon Bizk., geinatu Zub., errekaitatu Ipar. zah.
  [trebatu]: abildu, hartarakotu, trebatu, agudotu Ipar., hartakotu Heg.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. preparar(se), adiestrar(se) (2) du ad. cuidar, cultivar
  fr (1) entraîner (2) se cultiver
  en (1) prepare, get trained (2) cultivate
  port (1) du ad. preparar-se, treinar-se, adestrar-se (2) cultivar

  Izpiritua antzatu du. #gaurkohitza
  

  

  antzatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:59 pm on 2019/02/13 Permalink | Reply
  Tags: A   

  ahaire 

  iz. Zub. Doinua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  ahaire (L, BN, S; SP (que cita a EZ), Gèze, H), ahaide (S). Ref.: Lh (ahaire, ahaide). Etim. De aha- (< aho) + aire ‘aire’. No es “extensión” de aire que, con el valor de ‘aire’ no conoce una variante ahaire.

  Melodía, aire. Harriet atribuye “ahaire musikazkoa egizue” a Etcheberri de Ziburu , y lo que en realidad hay en éste es musikazko […] aheria. v. 1 aire (3). Ez musika xorienik udan kanpo ferdeak, / zeña garaitzen eztuen ene ahaire dulzeak. EZ Man I 16. Pasione sakratua / nahi nuke kantatu; / ahairea Zuk zerorrek, / Jesus, irakats dazu. EZ Noel 92. Ebanjelista saindua, / zuk, othoi, zeureenak, / ene ahotik entzun tzatzu / ahaire orenenak. Ib. 148. Adizazu, othoi ene / ahaire kantarena. EZ Eliç 357. Ahaire zahar huntan bi berset berririk, / alagrantziareki khantatü nahi tit. Etch 684. Ahaide delezius huntan bi berset gei tit khantatü. Ib. 234. Argitara emaiten dütügü hamabi Noel, ahaire ederrenak dütienetarik. UNLilia 2. Eta orai harzara Ãœskaldün batek ahaire zaharrekin arra mulda erazirik. Ib. 1. Bilhatü ahal izan diren Noelak oro bere ahairekin. Ib. 2. Ahaire berrian. Xikito 11. Euskal-ahaire zaharrak euskaldunagoak bide ziren. MIH 154.

  Canción. Bekhatü hartara duatzan ahairen emaitez edo haier behatzez. UskLi 249 (ap. DRA).

  ahaide (S ap. Gte Erd). Entonación (en el habla), acento. “Santa Grazin ahaide berezia die (S), […] beste ahaide bat die (S)” Gte Erd 287 (junto a doñu, ereta, etc., de otras zonas).

  “Élévation de voix en général. Nigarrezko ahairiak (Imit (S) 1737, Lf), les lamentations” Lh (s.v. aha-; no aparece en Maister, única traducción suletina del Kempis en el s. XVIII).

  Sinonimoak: iz. Zub.

  [doinua]: doinu, aire Ipar., ereta Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Z) canto, canción, aire, melodía
  fr iz. (Z) air
  en iz. singing, song, melody, tune
  port iz. (Z) canto, canción, aire, melodía

  Ahaire zahar honetan bi bertso nahi ditut kantatu.  (Elhuyar hiztegia)

  

  ahaire (argazkia: Juan San Martin, guregipuzkoa.net)