Gaurko hitza

Tagged: B Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:27 pm on 2018/05/07 Permalink | Reply
  Tags: B   

  basaratuste 

  iz. (B) Ihauteri aurreko igandea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  basaratuste (V-ger-m ap. A), basaratiste (V ap. A). “Domingo anterior al del carnaval” A.

  Sinonimoak: iz.

  [basaratuste]: kanporamartxo

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. 1. ber. Ohit. salida campestre por Carnaval. Gralm. ref. a la celebración popular del domingo de febrero anterior a Carnaval, que consiste en salir al campo a comer tocino, chorizo, etc., asados al fuego. (Labayru Hiztegian, Basaratoste) || 2. Domingo anterior al del carnaval (Orotariko Euskal Hiztegian)
  

  Irakurri: Basaratuste: el carnaval del bosque  (Félix Mugurutza)

  

  basatoste (Irudia: deia.eus)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 10:30 pm on 2018/05/04 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bukatu 

  ad. bukatu, buka, bukatzen 1 da/du ad. Amaitu (adiera guztietan). Ik. burutu. Anton. hasi. Otoitza bukatzean. Hemengo lanak bukatu ditut. Jaialdia bukatu arte. Zazpi urte on haiek bukatutakoan. Han bukatzen da bidea. Indarrak bukatu arte. Haren ezbeharrak ez dira inoiz bukatuko. Infernua bukatuko al da? Ongi bukatu. Gaizki bukatuko du. Onez bukatzen bada. Tabernetako jan-edan gehiegiak borroka gaiztoekin bukatu ohi dira. Hizketan bukatu arte ez bedi joan. Denak aipatzen hasiz gero, ez genuke inoiz bukatuko. Honela bukatu zen orduko auzia. Kontsonantez bukatzen diren hitzak. 2 du ad. Adkor. Hil. Uholdeak Noe eta bere etxekoak ez beste guztiak bukatu zituen (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [amaitu]: akabatu, amaitu, azkena eman, azkendu, buru eman, bururatu, burutu, akabo izan Ipar., fini izan Ipar., finitu Ipar., hondartu Ipar., urrendu Zub., finatu Ipar. zah.

      [akabatu]: akabatu, erail, heriotza eman, hil, kalitu Ipar., amaitu Bizk., garbitu beh., heriotzaz hil g.e., asasinatu zah., ero zah.

      [ahitu]: agortu, ahitu, amaitu Bizk., akitu Naf., gastatu Heg. beh.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. acabar(se), terminar(se); dar fin, concluir; acabar (con), destruir, matar (2) da/du ad. acabar(se), agotar(se), consumir(se) (3) da/du ad. extinguir(se), perecer, morir, encontrar la muerte (4) du ad. [harremanak] acabar, romper
  fr (1) da/du ad. (se) terminer, (s’)achever, (se) finir, (s’)épuiser (2) du ad. rompre, casser
  en (1) da/du ad. to finish, to finish off/up, to end; to finish sth off/up; to conclude (2) da/du ad. [jatekoa, edatekoa] to run out, to run out of sth, to give out
  port (1) acabar-se, terminar-se (2) consumir-se (3) perecer, morrer

  Bukatu da. [Ezer ez zegoen idatzia, Imanol Murua Uria (Berria.eus, 2018-05-04)]
  

  

   
• 

  Maite 11:17 pm on 2018/04/29 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bihotz-zabal 

  adj. Eskuzabala. Japonian eta hemen gizona, eta emakumea, izukaitz baino beldurtiago, prestu baino berekoiago, bihotz-zabal baino zitalago da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  BIHOTZ-ZABAL. Generoso. Mutil moldakaitz bezin biotz-zabal eta arrera-on-eginzale aek. “Liberales”. Mok 19. Onei ergel guztijoi norartegiñoko zinddua ta bijotz-zabala zarean erakutsi. “Mostrar la tua generosità“. Otx 90. [Gogo-aldarte] biotz-zabal eta kementsua da: ludiko ondasun guziak baztertzeraño […] eldutzen bait-da. “Generosa y enfervorecida”. EAEg 18-3-1937, 1309. Heriotzerako epaia esan zuten haren gainean […]. Hamar egunen epea utzi zioten bihotz-zabalok. Mde HaurB 83. Izan ere zerade / ain biotz zabala. Insausti 328. Japonen eta hemen gizona, eta emakumea, izukaitz baino bildurtiago, prestu baino berekoiago, bihotz-zabal baino zitalago dela, alegia. MEIG I 130.

  Bondadoso. Eskarra, barriz, biotz-zabala ta lagun-zalea da. “Pia”. Pi Imit III 54, 10 (Ch liberala, Mst debot eta komun, Echve urrikatsua, Ol biotz-bera). Amatto bihotz zabala. Iratz 158. Eskertsu ta biotz-zabala on zegionarentzat, ozpintsu ta apenkor bere kaltean ari zanarentzat. Etxde JJ 211. Olakoak ikusirik ixilik zaude, Iaun “biotz-zabal, agitz erritsu, egizale zerana”. Or Aitork 32.

  Sentimental, emotivo. Gizadiaren zoria da beti biotzondokoak estaltzen eta ezkutatzen ibilli bearra! Ala zion, beintzat, Libe biotz-zabalak. TAg Uzt 306.

  (Pred.). Zure aginduen bideetan biotzabal joan gaitezala. Ker EMeza 614 (ap. DRA).

  Sinonimoak: izond.

      [bihotz-zabal]: eskuzabal (Hiztegi Batua)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. generoso, -a, longánimo, -a, magnánimo, -a
  fr izond. généreux, -euse
  en izond. generous
  port adj generoso, -a

  Bihotz-zabala zara zinez!

  

  bihotz-zabal (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:01 pm on 2018/04/27 Permalink | Reply
  Tags: B   

  besarkaldi 

  iz. Ipar. Besarkada. Besarkaldi bat eman. Besarkaldi estu-estu batean. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  besarkaldi (Dv), besarka-aldi.

  Abrazo. v. besarkada. Nere Jaun ona, erhokeria horiek oinpean uzteko, indazu othoi indarra; besarkaldi hestu-hestu batean zuri bakharrik iritxik nadientzat. Dv LEd 186. Eta, Migel alkatea, emazteari bi besarka-aldi emanik, etxeko gerrena iretsi balu bezain xut, karrikari beheiti, herriko etxeari buruz joan zen agudo. Barb Sup 39. Bertze urteetan mariñelen etxeratzea zer pesta guzientzat, zer besarkaldi gozoak! L. Apestéguy GH 1926, 363.

  Sinonimoak: iz.
  

  [besarkaldi] : besarkada, besarka (Adroez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) abrazo
  fr iz. (Ipar.) embrassade, accolade
  en iz. (Ipar.) hug, (formal) embrace
  port iz. (Ipar.) abraço

  Besarkaldi estu-estu batean. (Hiztegi Batua)

  

  besarkaldi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:56 pm on 2018/04/26 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bortxaketa 

  iz.  Bortxatzea, bereziki emakume bat. Hamar bortxaketaz salatua. Lapurretak eta bortxaketak. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.

      [bortxatzea]: bortxatze (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. violencia; acto violento (2) iz. [sexuala] violación
  fr (1) iz. violence, action violente (2) iz. [sexuala] viol, violation
  en (1) iz. violence; violent act/behaviour (2) iz. [sexuala] rape
  port (1) iz. violência (2) iz. [sexuala] estupro

  Bortxaketa izan zen ez sexu abusua. #guksinistendizugu

  

  bortxaketa (Argazkia: Iñigo Uriz/Foku. Berriatik hartua)

   
• 

  Maite 11:56 pm on 2018/04/20 Permalink | Reply
  Tags: B   

  barkamen 

  iz. 1 iz. Barkatzea. Barkamena eskatu zion itsuari bere ezjakintasunagatik. Barkamen eske agertzen natzaio mundu guztiari. Erregearen alde borroka egitera joan zen Tristan, haren barkamena lortzeko. Barkamena eskaini, eman, hartu, ukatu. Zuretzat barkamenik ez dagoela etsi duzu. Zorren barkamena. Bekatuen, hutsen barkamena. Barkamen otoitza. 2 iz. Eliza katolikoan, barkaturiko bekatuei dagokien zigorra kitatzea. Barkamen osoa edo erabatekoa. Ehun eguneko barkamena. Elizak halako otoitz esaten edo halako lan on egiten duenari ematen dizkion barkamenak. Barkamen asko irabazteko. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: z.

      [barkatzea]: absoluzio, barkamendu Ipar., barkazio beh., askespen neol., barkapen g.e., absolbizio zah., induljentzia zah., barku Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. perdón, remisión (2) iz. (Erl.) indulgencia (3) iz. (Zuz.) remisión
  fr (1) iz. indulgence, rémission, absolution ; pardon, excuse (2) iz. (Zuz.) grâce (3) iz. (Erl.) indulgence
  en iz. forgiveness, pardon
  port iz. forgiveness, pardon

  Ibilbide armatuan sortu izan duen kalteari buruzko adierazpen bat plazaratu du. «Barkamena» eskatu die «gatazkan parte hartze zuzenik ez zuten» biktimei. «Sufrimenduarekin enpatia» agertu nahi izan du.  (Berria.eus, 2018-04-20)
  

  

  barkamen (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:13 pm on 2018/03/19 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bipildu 

  ad. bipildu, bipil/bipildu, bipiltzen 1 da/du ad. Lumak, ileak eta kidekoak galdu edo kendu. Ik. lumatu. Gaztea banaiz ere, burua ari zait bipiltzen. 2 du ad. Irud. Frantziaren jabeak zertarako nahi luke eskualde ttipi hau bipildu? (Ik. harrapakatu). 3 (Era burutua izenondo gisa). Oilo bipildua.

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  bipildu ad.

      [ileak galdu edo kendu]: Ipar.lumatu, mutildu Bizk.

      [larrutu]: larrutu, lumatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. (batez ere Ipar.) desplumar(se), pelar(se), perder las plumas, perder el pelo… (2) du ad. (batez ere Ipar.) (hed.) robar, despojar; castigar
  fr déplumer, épiler, piller, saccager, dépouiller
  en to fall out; [animaliak] to moult, to molt
  port (1) depenar (2) despojar

  Gaztea banaiz ere, burua ari zait bipiltzen. (Hiztegi Batua)

  

  bipildu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)