Gaurko hitza

Tagged: B Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:00 pm on 2012/09/05 Permalink | Reply
  Tags: B   

  berbaro 

  iz. (B) Berbotsa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.
  [berbotsa] hitzots, berbots Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es ruido/rumor de voces
  fr brouhaha
  en murmur
  port burburinho, murmúrio

  Batzuetan, kaletik zetozkion berbaro eta ibilgailuen hotsekin nahasturik musika klasikoa entzuten zuela, bere buruari arrazoitzen zion arratsalde hartakoa leherketa moduko bat baino ez zela izan, lehergaia lehenagotik zegoela pilaturik bere kolkoan. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Maite and txerra are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    txerra 8:20 am on 2012/09/06 Permalink

    Berbaro izena du Durangoko euskara elkarteak, Plateruena eta beste milaka ekimenen atzean dagoena: http://www.berbaro.com/

  • 

    Maite 10:07 am on 2012/09/10 Permalink

    Egia da! Ipini nuenean ez nintzen jabetu. Zorionak eiten dituzuen lan guztiengatik! 🙂

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:41 pm on 2012/08/15 Permalink | Reply
  Tags: B   

  baseliza 

  iz. Ermita.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [ermita] ermita, kapera Ipar., basatxono g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es ermita
  fr chapelle rurale, ermitage
  en country chapel; hermitage

  Ondoren bere baselizara eraman zituen, eta han jaiak eta jateak ibili zituzten hamaika egunean atertu barik. [Ulenspiegelen elezaharra, Charles De Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  baseliza (CC, Maite Goñi)

   
• 

  Maite 10:25 am on 2012/08/03 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bentzutu 

  du ad. (zah.) Garaitu, azpiratu. Etsai guztiak bentzutu zituen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  bentzutu (BN, S; Urt I 136, Lar, Añ, Hb y Foix ap. Lh), bentzitu (benzitu VocBN; benzidu V-gip), mentzutu (Dv). Ref.: Lh; Elexp Berg (benzidu). Tr. Al Norte se encuentra ben(t)zutu (radical benzut en Leiçarraga) salvo en los bajo-navarros Dechepare, CatLan, Lopez y Bordel, que emplean ben(t)zitu. En textos vizcaínos se documenta exclusivamente ben(t)zidu; en el resto de la tradición meridional alternan tanto ben(t)zutu como ben(t)zitu, frecuentemente en un mismo autor. Men(t)zutu lo emplean Iztueta y Bilintx.

  Sinonimoak: ad.
  [garaitu] eraman, gainditu, gaindu, garai atera, garaitu, irabazi, gaina hartu Ipar., goiartu jas., gainez egin g.e., goitu g.e., xitu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es vencer, derrotar, dominar
  fr vaincre
  en to win, to defeat, to beat

  Txikiak handia bentzi leidi. Zorionak @mchourraut

  — patxilopez (@patxilopez) August 2, 2012

  “Bekoak goikoa ezkondu leidi; ta txikiak handia benzi leidi, asmoz ta jakitez” [el de
  abajo alcance al de arriba, y el pequeño venza al grande, por el deseo y el saber.] (Eusko Ikaskuntza-Euskadiko Kutxaren Giza, Kultura, Arteak eta Gizarte Zientzien Saria 2004 Juan San Martin
  Jaunari emate ekitaldiko hitzaldiak, pdf)

  Oharra: 1920. De la mano de Resurrección María de Azkue comienza el estudio científico del idioma, (Morfología vasca, 1923-1934) y las encuestas a los hablantes (Erizkizundi Irukoitza, 1922). La Eusko Ikaskuntza-Sociedad de Estudios Vascos fue creada en 1918 por expreso deseo de las Diputaciones con la intención de quitarle al Euskera la etiqueta de primitivo y agonizante (Pío Baroja) bajo este lema: Bekoak goikoa ezkondu leidi; ta txikiak handia benzi leidi, asmoz ta jakitez, «el de abajo alcance al de arriba y el pequeño al grande, por el deseo y el saber». Historia externa del euskera, Wikipedia

   
• 

  Maite 7:45 am on 2012/07/09 Permalink | Reply
  Tags: B   

  borragoma 

  iz. Idatzia edo marraztua dagoena borratzeko goma bereziz egindako pieza.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Heg.
  [ezabagoma] ezabagoma, goma (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es goma (de borrar)
  fr gomme à effacer
  en rubber, eraser

  (…) tamalez, badira atzera bueltarik gabeko erroreak, borragoma batek ezaba ezin ditzakeenak. Borragoma, Anjel Lertxundi [Hitz beste, Berria.info (2012-07-08)]
  

  

  borragoma (FlickrCC, Pink Sherbet Photography)

   
• 

  Maite 9:57 am on 2012/06/25 Permalink | Reply
  Tags: B   

  baldarrontzi 

  izond. Moldakaizki edo astunki aritzen edo higitzen dena, behar adinako zalutasuna ez duena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: izond.
  [baldarra] akets, alfer, antzegabe, antzekaitz, baldan, baldar, bihurri, dorpe, erlamando, kalamanka, kaskailu, makur, mangelo, moldakaitz, nagi, nagitsu, oker, tantar, trakets, zabar, barraka Ipar., eskalapoi Ipar., eskoil Ipar., kakola Ipar., kartalazo Ipar., laxo Ipar., malestruk Ipar., mandrain Ipar., total Ipar., trukes Ipar., alproja Heg., bagai g.e., egur g.e., aroi zah., aldrebes Heg. beh., flux Ipar. g.e., saskar Bizk. g.e., oiher Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es torpe; patoso, -a; desmañado, -a; desgarbado, -a; desaliñado, -a; descuidado, -a
  fr gauche, maladroit, -e ; négligent, -e
  en clumsy
  port lerdo(a)

  Edozer egiten genuela ere, denok elkarrekin egiten genuen, aldi berean; Les James Txikik izan ezik, behin ere ez baitzuen asmatzen besoak besteenekin batera zabukatzen, bost axola hari zenbat bider ekiten zioten orroka sarjentuek eta kaporalek. Haren zangoak eta besoak elkarrekiko aldi berean zebiltzan, pausoka edo zabuka; baina ez beste ezeinekiko, eta horrexetan huts egiten zuen. Bazirudien bost axola zitzaiola haiek hain maiz oihuka esaten ziotena, alegia trakets baldarrontzia zela. [Peaceful soldadua, Michael Morpurgo / Mirentxu Larrañaga (Alberdania, 2006)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

   
• 

  Maite 11:39 am on 2012/06/19 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bokata 

  iz. 1. Lisiba, arropa lisibatan garbitzeko ekintza; garbitutako arropa-multzoa. 2. (hed.) (Ipar.) Nahastea, istilua. • bokata-zuritzaile. Bokataria. • BOKATA JO. Bokata egin, bokatatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  [lixiba] Ipar./Naf. lixiba, gobada Gip.
  [lixibatzea] lixiba, gobada Gip.
  [batera lixibatzen den arropa-multzoa] lixiba, gobada Gip.
  [nahastea] Ipar. anabasa, deboiladura, nahasketa, nahaste, nahasteka

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) colada; lejía; ropa que va a ser lavada o ha sido lavada (2) lío, intriga, chisme, confusión
  fr (1) lessive (2) confusion
  en (1) wash, washing, laundry
  port barrela, coada

  Neure burua ikusi nuen, emakumezko baten alboan. Ama! Hura galdaratzar batean bokatarako koipeak-eta egosten ari zen bitartean, negar betean nengoen ni. Akordu horretan oina pausaturik, neure buruak gomuten bidea hartu zuen. Akorduan, bokata egiteko harria ikusi nuen, ibaiertz batean. [Azeria eta Lehoia, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2007) Orr.: 23] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  Igandean arrabataiatu zen, zein zen ohartutakoan. Bazela nor eta ikertu zenean bilakatu zen Etxandi Etxehandi, berak darabilen Etchehandy-ren baturako aldakia, Euskaldunon Egunkaria-ren Estilo liburua-ri jarraikiz, urteetan Haritschelhar Haritxelhar eman den bezala. Gainerako hedabideek, nork bere gogara. Horretarainokoa nahastea eta bokata.  [Hizlandia, Iñigo Aranbarri (Susa, 2006) Orr.: 33] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  bokata (FlickrCC, NapaneeGal)

  leire narbaiza is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    leire narbaiza 5:49 pm on 2012/06/19 Permalink

    Nire ustez badago hitz hauen definizioan nahaste txiki bat. Lixiba egitea, bokata, arropa zuria garbitzea zen. Erritual luzea. Beste arropak (kolorekoak) errekan edota garbitegian (labaderoan) garbitzen ziren. Baina arropa zuriak zuritasuna emateko ur beroa errautsak eta ereinotza behar zituen. Beraz´ etxe barruan egiten zen.
    Erabilitako ura berrerabili egiten zen gero harrikoa-eta egiteko.
    Sakanan badakit ilbetean egiten zutela, gero ilargi argitan zabaltzeko (Izan ere, eguzki argiak kolorea jan egiten du, baina ilargiarenak gutxigo, ez du horitzen). Historia ederra da, eta gogorra.
    Honekin lotutako berbak: lixibaska, lixibarri, loxibontzi, lixi-poto,…
    Baserria askotan, sukaldeetan, goian aipatutako tramankuluak ikusten dira, jakin barik askotan zer diren.
    Niretzat apasionantea da!

• 

  Maite 7:47 am on 2012/06/15 Permalink | Reply
  Tags: B   

  bordaldu 

  ad. Ezkontza bidez pertsona bat beste batekin batu edo elkartu (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ezkondu begiratuta)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  Casarse. “Irakatsiak igaririk bordaltu zen, pasadas las moniciones, se casó” A s.v.irakatsi. v. ezkondu.  Bordal zedina matrimoniotik emazte egotxirik izan denarekin. Hual Mt 5, 32. –Zerentako da matrimonioko sakramentiua? –Bordaltako eta bordaltiuer emoiteko grazia. CatR 61 (CatAe ezkontzeko, CatSalkasatzeko). Yik biar duk etseko izan, eta biar duk kalakoareki bordaltu; […] eztud gogorik kareki bordaltako. […] bada ez kareki bordaltakoz eztuk zér etsiarekin. Mdg 133. Anixko ganu dud xakiteko […] arrebak […] ia bordaltu drenez ala neskato dauden. Ib. 143. Asteartean ezadi ez bordaltu ez itsasoratu. A EY I 53. Aur ordez bordaltu dra. “Se han casado hermanos con hermanos”. A EY III 259.

  Sinonimoak: ad.
  [esposatu] ezkondu, ezkontza egin, esposatu Ipar.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es casarse
  fr (se) marier
  en to marry, to get married

  Asteartean ezadi ez bordaltu ez itsasoratu. A EY I 53. (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  bordaldu (FlickrCC, shadesofsha)