Gaurko hitza

Tagged: F Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 4:52 pm on 2015/05/30 Permalink | Reply
  Tags: F   

  final 

  iz. Txapelketa edo lehiaketa bateko azken proba, biren artean jokatzen dena, eta txapelduna erabakitzen duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.

  azken, ik. helburuzko (ADOREZen Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es  iz. (Kir.) final
  fr  iz. finale
  en  iz. (Kir.) final
  port iz. final

  Klub bat baino askoz gehiago da Athletic. Herrialde baten ordezkaria da. Eta, beraz, argi dago zer suposatuko lukeen hiru hamarkada pasatxoan Kopa altxatzeko zain dagoen jarraitzaileen artean finala irabazteak. [Eta zergatik ez? (Berria.eus, 2015-05-28)]

   

  

  final (Jon Gonzalo Torrontegui, FlickrCC)

   

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:06 am on 2015/04/27 Permalink | Reply
  Tags: F   

  frantxulet 

  iz. MUS. Txirula, flauta.  (Bergarako Euskara)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  frantxulet (V-gip ap. Etxba Eib), frausulete, fraxolete, prantxulet. Flautín. “Especie de pito o flauta (Flageolet). Frantxuletakin joten zittuan soñu edergarrixak” Etxba Eib. Batek du fraxoletia, bestiak ojalatazko txilibituba eta Erramunek farola. Sor Gabon 19. Igo zan tellatura “frantxuleta” jotzera. Baserritarra 17-31 [sic]-1906 (ap. DRA). A! nere frausuletian soñua gustatzen zaio. Ill Pill 14. Prantxuleta juaz juan omen ziran / jokuba jokatutzera. EusJok II 70.

  Eibarko Hiztegia:

  Iturria TE: Toribio Etxebarria (T. ETXEBARRIA, 1998)
  Baliokideak: Flauta, flautín; pito, chiflo.
  Esanahia: “Especie de pito o flauta (Flageolet)” (TE, 376).
  Adibideak: Frantxuletakin joten zittuan soiñu edergarrixak. / (TE)
  Ikusteko: txilibittu.

  Bergarako Hiztegia:

  1. frantxulet, frantxuleta. (d). Txirula, flauta. Flautia ikisi neban lelengo. Ta frantxuleta be bai. (Lar Antz)
  2. frantxulet, frantxuleta. (d). adjektiboa. (Antzuola) “Pertsona arina, txoriburua, kaskal samarra, seriotasun gutxikoa” (Lar Antz). Bergarako gizon bati «Frantxulet» deitzen zioten; oso jarduntsua omen zen. Sin. kaskariñ, txilibitu.» (Lar Antz). Sin. kaskáriñ, txilibittero, txóliñ, txilíbittu.

  Sinonimoak: iz.

  [frantxulet]: txirula, flauta (Bergarako Euskara)

  [frantxulet]: kaskarin, txilibitu (Bergarako Euskara)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es 1. flautín, piccolo 2. ligero de cascos, casquivano, -a; vanidoso, -a, presumido, -a
  fr Mús flageolet, piccolo
  en (=instrumento) piccolo
  port (instrumento) flautim

  Entzun:
  

  Frantxuletakin joten zittuan soñu edergarrixak” Etxba (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  frantxulet (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/11/20 Permalink | Reply
  Tags: F   

  furiada 

  iz. 1. Jantzi, arte, literatura, etab.etan jendearen gustu orokorra edo garai jakin bati dagokion erabilera, ohitura eta joeren multzoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘moda’ [moldatua])

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  furiada (-ixa- V-gip ap. Etxba Eib).  “Moda, brote, actualidad. Aspaldi, jokuak furixada aundixa dauka erri onetan” Etxba Eib. “Elgorrixan furixadiakin dago gorri gorri” Ib. “Gauziari etorri jakon furixadiakin, txapel guztiak saldu dittu” Ib. “Pikuak furixadia dauka ointxe, la higuera tiene mucho fruto” (V-gip).

  Sinonimoak: iz.

  [molde igarokorra]: moda,  bolada, menta Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Orotariko Euskal Hiztegia eta Word Reference hiztegiak):

  es moda, brote, actualidad
  fr mode, actualité
  en fashion
  port moda, atualidade

  Entzun:
  

  Puri-purian daude literatur tertuliak, furiada politean idazle eskolak. [Beti eskean, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-11-20)] (Berria.eus)

  

  furiada (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:35 am on 2014/08/24 Permalink | Reply
  Tags: F   

  futxo 

  (Ipar.) Harridura, haserrea, etab. adierazteko hitza. Anitz bihozmin bazuen, eta, futxo, deusik ezin egin! (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  futxo (Lh).

  (Interj.). “Futxo, diable!” Lh. v. arraio. Tr. Documentado en textos labortanos y bajo-navarros desde finales del s. XIX.  Serorak ere, soinekoz aldaturik bederen –ori nolazpeit futxo!– haizuko direla herrietarat itzultzera eta eskola emaitera? HU Zez 179. Ba eta futxo hala gertatu; sendatu gizona. JE Med 92. Bainan, futxo, lau mila libera ere ez dira artho-pean atzemaiten. Barb Sup 10. Urbiltzen zaio nexkatoari soberaxko, futxo! Zub 106. Amets tzar bat nuenetz nindagon lehenik, bainan, futxo! girixtino maiteak, holako ametsik ez da. Lf Murtuts 4. Badoatzi haurrak, etxez etxe, gauza biltzen […]. Eta futxo biltzen, biltzen. Herr 23-1-1958, 3. Ez futxo! Ni biziki untsa niz hemen. Othoizlari 1962, 484. Eta futxo, Diego Pereirak aments beraren kotsua hartu! Ardoy SFran 248. v. tbn. Ox 92. JEtchep 36.

  (Uso adj., aplicado a personas). Ezkondu nahi futxo hura ere eta emazte-geiak buruan zuena ez araiz zangoan izaki… HU Zez 37. Halere futxo den bezalakoak etsai bezenbat adixkide baitu bazterretan, eta gehiago ere. JE Med 96.

  Sinonimoak: iz.
  [harridura adierazteko] : arraio! demontre! (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. (Ipar.) ¡diablo(s)!, ¡demonio(s)!, ¡caramba!, ¡rayos!
  fr diable !, mince !
  en damn!, hell!
  port diabo!, caramba!, puxa!

  Entzun:
  

  Gerla batean gaituk, futxo! [Elektrika, Xabier Montoia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  futxo (Gaurko hitza, CC)

   
• 

  Maite 8:30 am on 2014/07/26 Permalink | Reply
  Tags: F   

  freskatu 

  INFORM. ad. Unean pantailan dagoen web orria eguneratu, berriro kargatu. Web arakatzaileek freskatzeko botoi bat izaten dute tresna-barran. (Euskalterm)

  Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan:

  da/du ad. 1. Fresko jarri; bero-gehiegia gutxitu. Eztarria freskatzeko edari bat hartu. 2. INFORM. Irudi bat pantailan mantendu, behar den informazio–sarrera berrituz. 3. INFORM. Memoria dinamiko bateko informazioa periodikoki berritu korronte elektrikoa pasatuz.

  Sinonimoak: ad. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [web orria eguneratu] : eguneratu 
  [fresko jarri] : fresko jarri, hoztu, hozpildu, hozkirritu. berotu, epeldu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) INFORM. actualizar (2) refrescar(se)
  fr (1) INFORM. actualiser (2) (se) rafraîchir
  en (1) INFORM. refresh (2) to refresh; to cool sb/sth down
  port (1) INFORM. atualizar (2) refrescar-se

  Entzun:
  

  Web orria freskatzeko eskatu nion, egindako azken aldaketa ikus zezan. 

  Kanpoan freskatu egin zuen eta kalea bustita antzean zegoen zatika, arratsaldeko momenturen batean euria egin zuen seinale. [Ugerra eta kedarra, Sonia Gonzalez (Txalaparta, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  freskatu

   
• 

  Maite 8:09 am on 2014/05/07 Permalink | Reply
  Tags: F   

  fetxotasun 

  iz. (Ipar.) Fetxoa denaren nolakotasuna. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [trebetasun] : trebetasun, eskuaire, adrendu (5000 Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) habilidad, destreza
  fr habileté, adresse, habileté
  en skill, ability
  port habilidade, destreza

  Entzun:
  

  Yakintasunak, fetxotasunak, eta munduak gure baitan ederrets detzakeien merezimendu distiosenek berek badituzte bere itzalak eta goibeldurak. [Testamen berriko historioa, Bernard Larregi (1777)] (Euskal Klasikoen Corpusa)

  

  fetxotasun (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 12:18 pm on 2013/08/11 Permalink | Reply
  Tags: F   

  flotagailu 

  iz. 1. Likido baten gainazalean flotatzeko edo flotarazteko bereziki egindako pieza edo tresna. 2. AERON. Hidroabioiak itsasartu eta bertan flotatzea ahalbidetzen duten eta fuselajearen edo hegoen azpian binaka ezarrita dauden elementuetako bakoitza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)