Tagged: L Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 11:05 pm on 2017/09/26 Permalink | Reply
    Tags: L   

    letraldatu 

    ad. letraldatu, letralda, letraldatzen du ad. Idazkera-sistema bateko ikurrak beste idazkera-sistema bateko ikurren bidez eman. Ik. transkribatu 2. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegia

    letraldatu. Transliterar. Letraldatu behar denean, nola egin? Har ditzagun, esaterako URSS-ekoak. MEIG VII 192.

    Sinonimoak: ad.

    [letraldatu] : transkribatu

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak)

    es du ad. (Hizkl.) transcribir, transliterar
    fr transcrire, translittérer
    en transcribe, transliterate
    port transcrever,  transliterar

    -Txolarteetan -jarraitu zuen hizketan Ezra Jenningsek-, idazteko modu arruntera letraldatzen nituen takigrafiaz jasotako oharrak: hutsarte handiak uzten nituen esaldi etenen artean eta are hitz solteen artean ere, Candy jaunaren ahotik irten bezalaxe kopiatzen bainituen, elkarren arteko loturarik gabe.  [Ilargi-harria, Wilkie Collins (Antton Olano), Elkar-Alberdania, 2008] (Egungo Testuen Corpusa)

    letraldatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

    Save

     

  • Maite 11:35 pm on 2017/08/31 Permalink | Reply
    Tags: L   

    lanperna-musu 

    iz.  Lumaje zuri-beltzeko itsas hegaztia, 30 cm-rainoko luzera izan dezakeena, laranja-koloreko oinak eta alboetatik zapalduriko moko triangeluar handia, gorri, urdin eta horia, dituena (Fratercula arctica).  (Hiztegi Batua)

    Wikipedian

    Lanperna-musua (Fratercula arctica) Fratercula generoko animalia da. Hegaztien barruko Alcidae familian sailkatua dago. Euskal Herritik Zembla Berriaraino eta Groenlandiatik Ingalaterra Berriaraino hedatuta dago. (Irakurri gehiago…)

    Sinonimoak: iz.
    [lanperna-musu] : zabal-mozo (Elhuyar Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Wikipedia):

    es frailecillo, frailecillo atlántico, frailecillo común
    fr Atlantic puffin
    en Macareux moine
    port fradinho ou papagaio-do-mar

    Faroe uharteetan lanperna-musu kolonia batekin egin genuen topo. [Joxean Koret, Twitter (2017-08-25) mold.]

    lanperna-musu (Argazkia: Joxean Koret, Twitter)

     

  • Maite 11:28 pm on 2017/08/15 Permalink | Reply
    Tags: L   

    luperi 

    iz. Bizk. Luizia. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    luperia. v. luparia.

    luparia (Lar Sup-> H, Izt 16; -ri (que cita RS)), luperia. Etim. Tiene el mismo origen que rom. lobera, por ej.

    1. Atolladero. Edozein zidorrek dau luparia. RS 367. Burdia luperian sartuta gelditu zalako. Eguzk GizAuz 70.

    2. “Luperia “(V-arr-oroz-m), corrimiento de tierras” A.

    Sinonimoak: iz. Bizk.

        [luizia]: luizi, lur-jausi, lurtadura (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es corrimiento de tierras
    fr eboulement
    en landslide, landfall
    port corrimento de terras

    Luperi bategatik hainbat bidaiari hil ziren.

    luperi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 8:12 pm on 2017/05/27 Permalink | Reply
    Tags: L   

    lertzotu 

    ad. lertzotu, lertzo/lertzotu, lertzotzen da/du ad. Ipar. Lohitu, zikindu. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lertzotu (Dv, A).

    “Se charger d’impuretés, en parlant des eaux qui semblent s’épaissir en se corrompant” Dv. Bere emazte eta haurrek utziesten dute, […] ez nahiz haren notha higuinez lertzotu, den gutienik kutsatu. Prop 1912, 126 (ap. DRA). Gibelak eri, odola loditua eta osoki lertzotua. GAlm 1962, 69.

    Sinonimoak: ad. Ipar.

        [lohitu]: lohitu, lokaztu, zikindu, baltsatu Ipar., likistu Ipar., lohiztatu Ipar., notatu Ipar., zetakatu Ipar., ugertu Bizk., teiutu Zub., orakatu jas., satsutu jas., lerdatu g.e., lupeztu g.e., tortikatu g.e., urdetu g.e., basatu zah., idoiztatu Ipar. g.e., istildu Ipar. g.e., makulatu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) da/du ad. (Ipar.) ensuciar(se), mancharse (2) da/du ad. (Ipar.) corromper(se) el agua
    fr se salir
    en get dirty
    port sujar-se

    Osoki lertzotua dago.

    lertzotu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 4:36 pm on 2017/05/25 Permalink | Reply
    Tags: L   

    laurdenkatu 

    ad. laurdenkatu, laurdenka, laurdenkatzen du ad. Ipar. Laurdendu. Jujatu eta lau zamarien artean bertan laurdenkatu zuten. Gillotina gutxietsirik, gizonak laurdenkatzen zituzten aldi eder haiekin ametsetan. || du ad. Lau zatitan bereizi. Oihala laurdenkatu. Urtearen egunak laurdenkatuak diren bezala. Laurdenkatua dakar bere armarria arma urdin, berde, zuri eta horiz. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    laurdenkatu (VocS 132, Dv -> A, Lecl, H), laurdengatu (BN, S ap. A; VocBN), laurenkatu (H (V)).

    Descuartizar, despedazar, partir en cuatro pedazos. “Diviser par quatre, mettre un corps en quatre portions” VocBN. “Bildots bat laurdenkatzea, mettre en agneau en quartiers. […] Onthasuna laurdenkatu zuten, ils tirent quatre parts, prennent les quatres chacun un part de l’héritage, du bien. […] Giza-erhaile bat laurdenkatzea, écarteler, tirer à quatre chevaux un assassin. […] Laurdenka zazu oihal hori ikhusteko baden aski laurdena athorra batentzat, divisez, partagez cette toile en quatre […]” H. v. laurdendu. Tr. Documentado en textos septentrionales de los ss. XIX y XX, y en Berrondo. La forma más empleada es laurdenkatu; Joannateguy emplea laurdengatu.

    Dezagün laurdenka / mündian ükhen dezan / bere merexia. Xarlem 1365. Laur anaiek laur menbretarik / esteka laur kordas eta laurdenka. Ib. 1366. Harria harriaren gainen / eztiagü osorik utziren / bena bai arrakuntratiak / oro laurdenkaturen. Mustafa (ap. DRA). Txakurrak lo ziren; […] / senditu gabetarik, / ithorik, / laurdenkaturik izan ziren. Arch Fab 142s. Oi seme lotsagabe izigarria! […] Laurdenkatzea, puskatzea ez duk hiretzat sobera! Dv LEd 112. Gaztigu handia eta luzea; desterrua, galerak eta batzutan heriotze penatua ere: urkhatzea, laurdenkatzea, burumoztea. Ax (ed. 1864), 441 (las tres últimas palabras son del editor Inchauspe). Lotzen ziozkatelarik lau soka lau zango-besoetarik, haritu zitzaizkon tiraka […]. Burregoak gelditu zirenean harren laurdengatzetik […]. Jnn SBi 150. Gizonak laurdenkatzen zituzten aldi eder haiekin ametsetan. MIH 321.

    Dividir en cuatro. Min handia bai, urthe egunak / zeren diren laurdenkatiak. “Dans l’an s’entremêlent des jours qu’il faut chômer”. Arch Fab 227. Bizkai-Berriko printzea, laurdenkatua dakar bere ikurdia. “Partidas a cuarteles”. Berron Kijote 196s. Lau apez ginenen artean laurdenkatuak zituen Hazpameko lanak. Larre ArtzainE 218.

    Sinonimoak: ad. Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

        [laurdendu]: laurdendu, laurgitu g.e.
        [gillotinatu]: gillotinatu

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) du ad. (Ipar.) descuartizar, cuartear (2) du ad. (Ipar.) cuartear, dividir en cuatro partes (3) du ad. (Ipar.) guillotinar
    fr (1) du ad. (Ipar.) dépecer, écarteler (2) du ad. diviser par quarts
    en du ad. to quarter, to cut into quarters, to divide into four
    port (1) du ad. (Ipar.) ] esquartejar. (2) du ad. (Ipar.) esquartejar, quartear (3) du ad. (Ipar.) guilhotinar

    Aurrena gorputza laurdenkatu nuen. [Kontakizunak, Edgar Allan Poe / Koro Navarro (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    laurdenkatu (Argazkia: elmetronauta.blogspot.com.es)

     

  • Maite 10:14 pm on 2017/05/10 Permalink | Reply
    Tags: L   

    lurruspe 

    iz.  Haitzuloa, harpea. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lurruspe (Lar, Añ, Izt, H), lur u(t)spe, lurrespe. “Cueva” Lar, Añ e Izt. “Covacha” Lar. En LE Urt voc. aparece “Lurrupea, cueva”, seguramente errata. Lurruspe edo kueba famatu artan […] libru au eskribitu zuen. Cb Eg I 4. Etxola edo lur utspe bat. Ub 62. Eta zé lurruspe-bát: eta arri-bát paraturik zego gañean. LE Io 11, 38. Bete zuen bere lur uspe edo leizea arikiz. VMg 51. Azeariak bere toki, bizi-leku, lurruspe ta lezeak ditu. Añ NekeA 233. Mendietan, lurruspetan eta lurreko ziloetan. TB He 11, 38 (Lç, He leze, Dv, IBe harpe, Ker leza-zulo, IBk leize). Azariek baituzte lurruspeak. (Mt 8, 20). BOEanm 1292 (Samper altxabe). Udalako lurruspe aomen andikoa. Izt C 73. Lurruspe edo koba ori. Lard 26. Ikusiko dezute […] nola diran tentatuak […] Jeronimoak, Belengo lurruspe santuetan. Kortazar Serm 177. Espetxe eta lurruspe (catacumbas) illunak. J.M. Tolosa EEs 1913, 210. Naiago det borda eta naiz lurrespe batian nere añaiaren inguruan bizi. Ill Pill 12.

    Sinonimoak: iz.

        [hartzuloa]: haitzulo, haizpe, harkaitz-zulo, harpe, harpe-zulo, hartzulo, leize, leize-zulo, koba Heg., kobazulo Heg., harkaizpe Gip.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. cueva, caverna, gruta
    fr grotte, caverne
    en cave, cavern, grotto
    port caverna, gruta

    Ez banauzu nahi, mendira joango naiz, eta lurrusperen bat bilatuko dut.

    lurruspe (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 11:09 pm on 2017/04/17 Permalink | Reply
    Tags: L   

    lantu 

    iz. Negarra, marraska. Josefen lantu eta negar hotsa aditu zutenean. Negartiak eta lantu-jotzaileak.  (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lantu (Gc ap. A; Lar -> Chaho y H), llantu. Llanto, lamento. Nun asi zan llantu andi bat egiten. Lazarraga 1142r. Izurridunak / asko eukaen llanturik. Ib. 1202v. Llantu eta negar egiten dogula negarrezko erri onetan. Cap 7 (CatLlo 6 llantu). Konberti bidi llantua gozo / konsola bidi mundua. Acto 480. Alako infernuko lantu, deadar ta garraxi samiñetan egun artan an egondu zan. Cb Eg II 167s. Kastigu paregabe onek, nor lantuz ta lutoz beteko eztu? Ib. 141. Semeak gabe gelditzen ziran gurasoen negar eta lantuak. Lard 72. Lantu eta zispuruz zegoala. Ib. 236. Illun, triste, negar eta lantuz betea arkitzen zan. Arr GB 124. Beste batean egingo du bere animaren erditik errukigarrizko lantu au: […]. Otag EE 1884a, 310. Denbora pasatuko lantu triste oek. Ant Ezale 1899, 1b. Ez baida atsegin denbora askoan / olako negar-lantua. Insausti 98. En DFrec hay 5 ejs. de lantu. v. tbn. EZBB I 123. Zendoia 56. Llantu: Arz 22.

    Sinonimoak: iz. Gip. g.e.

        [negarra]: negar (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es [kexua] (G) llanto, queja
    fr plainte, gémissement
    en complaint
    port pranto, choro

    Josefen lantu eta negar hotsa aditu zutenean.  (Hiztegi Batua)

    lantu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel