Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:26 pm on 2019/08/05 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txirkanda 

  iz. Bizk. Zah. Eskuko hatz txikia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txirkandea (det. Lar Sup, Hb ap. Lh (xi-), H (<ch->)). Dedo meñique. v. txinkar. Dienean ereztuna ifink txirkandea. “Pondrás el dedo meñique”. RS 192. Dienean eraztuna, ifini txirkandea, ta ezkontzea ta agintzea zerurean yatorguz. Otx 79. “Xirkandea (Hb), gros doigt” Lh.

  Sinonimoak: iz.
  

  [txirkanda] : hatz txiki  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (5000 eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. dedo meñique
  fr iz. petit doigt
  en iz. (hand) little finger; (inform.) pinkie, pinky
  port iz. dedo mínimo, dedinho

  Txirkandatik heldu eta elkarrekin abiatu dira. #gaurkohitza

  

  txirkanda (Argazkia: kisscc0.com, free download)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:28 pm on 2019/07/17 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txirrioka 

  adb. Zurrustaka. Jantziei ura txirrioka zeriela. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txirrioka (Izt 24v), txirriaka. A chorros. v. TXIRRIOAN (s.v. 1 txirrio). Odola txirriaka zeriola. Ber Trat 9r. Jantziak ura txirrioka zeriola. Anab Poli 36. Ur gardena txirrioka ematen zun iturri aurrean. Onaind in Gazt MusIx 154.

  Formando hilos de agua. Kristaletan bera, txirrioka dijoaz euri-tantak. NEtx LBB 106.

  Sinonimoak: adb.

  [txirrioka] : burrustan, txirrioan, txirrioz, zurrustan, zurrustaka, ugari  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. a chorros, chorreando
  fr adb. avec abondance; à flots.
  en adb. (water) gush out (phrasal verb)
  port adb. a jorros

  Izerdia txirrioka zeriola.  (Elhuyar hiztegia)

  

  txirrioka (Argazkia: sweatblock.com)

   
• 

  Maite 11:26 pm on 2019/07/01 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txosna 

  iz. Erromerietan eta jaietan janariak eta edariak saltzeko jartzen den behin-behineko denda modukoa. Zelaiaren erdian egun baterako taxutu dituzten sukalde apalak, eta suaren hurrean, oihalezko txosnak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 txosna (V-ger-m), txozna. Ref.: A; A Apend. “Choza pequeña, por ej., de un carbonero” A. “Casa menor hecha en terrenos de otra” A Apend. Oialezko txosnak. Ag G 179. Uri bateko periak dira. Txozna, txabola, etxe txiki eta aterpe asko dagoz zelai baten inguruan. Kk Ab II 32. Jo batera ta jo bestera dabiltz bazterrik bazter, aldrarik aldra, txosnarik txosna, gauza guztiai begira. Ib. 183. Txabola ta txosna txar batzuk lo egiteko. Eguzk GizAuz 158.

  “Caseta de feria, de estación, etc. Txosnia ba kasetia ero; ola kale inguruko zera danian, estaziñoko txosnia ero, […]. Or badare ba txosnak, arek ortuak zien len” Elexp Berg. En DFrec hay 2 ejs. de txosna y 1 de txozna.

  2 txosna (H (<ch-> G)). “1. en général donne le sens de tout objet de literie rembourré de plumes, […] coussin, oreiller […]. 2. dans l’usage habituel, matelas rembourré de plumes” H.

  3. txosna. v. txozne.

  Sinonimoak: iz.
  

  [txosna] : 1.  etxola, gelatxo;  2. borda, txabola (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. cabaña, choza; casa pequeña/humilde (2) iz. caseta de fiestas donde se sirven bebidas y comidas
  fr (1) iz. cabane, hutte (2) iz. stand
  en iz. concession stand, temporary bar
  port (1) iz. cabana, choça; casinha/casa humilde (2) iz. cabine de festas onde bebidas e refeições são servidas

  Berrogeita hamar txosna bazituan azokan. [Arima hilak, Nikolai Gogol / Jose Morales (Ibaizabal, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txosna (Argazkia: txosna.com)

   
• 

  Maite 11:34 pm on 2019/06/27 Permalink | Reply
  Tags: T   

  transexual 

  iz. 1 adj./iz. Pertsonez mintzatuz, beste sexukoa dela sentitzen duena; beste sexuko pertsonen ezaugarri fisikoak, hormonen edo kirurgiaren bidez, hartzen dituena. Ez nahasi ni trabestiekin, mesedez: trabestiak gauez emakume janzten diren gizonak dira, eta gu, transexualak, gizonezko gorputzarekin jaio, baina emakume sentitzen garen emakumeak gara. 2 adj. Sexu aldaketarena, sexu aldaketari dagokiona. Kirurgia transexuala. (Hiztegi Batua

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz./izond. transexual
  fr iz./izond. transsexuel, -elle
  en iz./izond. transsexual
  port iz. transexual

  Pertsona transexualei mediku txostenik gabe onartuko diete genero identitatea EAEn  (Eitb.eus, 2019-06-27)
  

  

  transexual (Argazkia: QuinceMedia on Pixabay, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:55 pm on 2019/06/19 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txikana 

  iz.  Tranpa.
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txikana. v xikana.

  xikana (L, B, BN, S; VocBN), txikana (AN-gip, B, S), xikan (B), xikania (Urt III 112), zikana (L, BN, S). Ref.: A (txikana, xikana); Lrq (txikana); Lh (xikana, zikana); Satr VocP; Gte Erd 271; Izeta BHizt2 (xikan). Trampa, jugarreta, engaño. “Trampa, amaño. Txikana aundia dik, tiene mucha trampa” A. “Xikana gogoan dagonarekin eztaiteke fiatu, no se puede fiar de quién esté pensando en hacer trampas” Ib. “Chicane, mauvais coup, tour” Lh. “Txikana gogoan dago beti (B)” Gte Erd 271 (junto a txantxetan ari, zirikaka ari, etc., de otras zonas). “Etzazule xikanik in. Xikana in daku” Izeta BHizt2. Zere lagun projimoa botatu duzu galtzera eta arrasatu duzu tranpa eta txikana gaistoz (B, s. XVIII). BOEans 836. Diputazionia / pasatu zen lehenik, / nahi zuten xikana / guzia eginik; / ez ahal da nehore / Europan gizonik, / oriek bezain aisa / aberastu denik. Bordel 184. Labanek enganio eta xikana ainhitz egiten zion bere irabaziaren gainean. Etcheberry 32. Diote berthutea, / fedea, odola, / oraiko jendeari / guttitu zaizkola. / Hobe omen da orai / xikana, eskola, / bakotxa bere eta / bertzez ez axola. Zby RIEV 1909, 107. Salduko diok solas gutiena erraiten duenari, hots, ez sal dena xikana diren hekieri! Barb Leg 145. Bainan nola berex azeria eta zikana? Leon GH 1953, 177. Guk iges egin ginuenean, bera barnean gelditu zen oraindik eta orduan eginen zuen xikana ori. Izeta DirG 80.

  Sinonimoak: iz.
  

  [tranpa]: iruzur, marro, zimarku, tranpa; amarru, azpikeria
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (GN) treta, ardid, artimaña, trampa, astucia
  fr iz. ruse, (soutenu) fourberie, astuce
  en iz. trick, ruse
  port iz. treta, ardil

  Txikana eginez irabazi zuen.

  

  txikana (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:13 pm on 2019/06/09 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txapel 

  iz. 1 iz. Artilezko buru estalki biribila eta zapala, atal bakarrekoa, askotan beltza. Ik. bonet. Txapela jantzi, erantzi, kendu. Txapel urdin bigun handi bat. Agur txapelarekin eginaz. 2 iz. (Lehiaketa batzuetan, bereziki euskal kiroletan, garaile gertatzen denari ematen zaiona). Ik. txapeldun; txapelketa. Atanok jokatu eta hor kentzen dio txapela. || Uzkudunek Europako txapela ekarri du. 3 iz. Ipar. edo Zah. Kapela. 4 iz. Perretxikoen gaineko atala, txapel itxura duena. Onddo beltzaren txapela marroi antzekoa izaten da beti. 5 iz. (Zenbait esapidetan). Bururik ez duenak txapelik behar ez. Bururik ez eta txapela nahi. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [boneta]: kapelu Ipar., bonet Ipar./Naf., zapel Naf.

      [kapela]: Ipar. zah. ginbail, kapelu Ipar., kapela Heg.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. boina (2) iz. sombrero (3) iz. (lgart.) condón, preservativo (4) iz. (Kir.) [pilotan] trofeo (5) iz. (Kir.) [saskibaloian] tapón (6) iz. (Mikol.) píleo; sombrero
  fr (1) iz. béret (2) iz. chapeau (3) iz. (lgart.) préservatif (4) iz. (Kir.) [euskal kiroletan] trophée (5) iz. (Mikol.) chapeau
  en (1) iz. beret (2) iz. hat (3) iz. (Kir.) trophy
  port (1) iz. boina (2) chapéu

  Bigarren txapela eskuratu du Irribarriak [Imanol Magro Eizmendi, Berria.eus (2019-06-09)]

  

  txapela (Argazkia. eitb.eus)

   
• 

  Maite 10:49 pm on 2019/06/04 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txaranda 

  iz. Bizk. Zah. Eskuko hatz txikia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txaranda 1. “(V-m), sala que ordinariamente destinan los aldeanos para secar el maíz, trigo; es distinta del granero” A. ||  txaranda 2. “(G-goi), lelo, sinsorgo, imbécil” A.

  Sinonimoak: iz.
  

  [txaranda] : ergel, tentel, lelo, txepel, babo, memelo, inozo, tonto

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. secadero de maíz, trigo (2) izond. atontado, -a, alelado, -a, lelo, -a, turulato, -a, zopenco, -a, lerdo, -a, embobado, -a, tonto, -a
  fr (1) iz. séchoir à maïs, blé (2) étourdi, distrait, bête, lent d’esprit
  en (1) iz. corn dryer (2) absentminded, dummy, dumbass, moron
  port (1) iz. secador de milho (2) abestalhado(a), lerdo(a)

  Saldua!, malgorra!, txaranda!  [Zorion perfektua, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txaranda (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)