iz. 1. Lentea 2. Beira, kristala.
Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[lentea] : lente Heg.
[beira] : kristal
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) cristal; vidrio (2) Fis. lente
fr (1) cristal ; verre (2) Fis. lentille
en (1) crystal; piece of glass (2) Fis. lens
port (1) cristal, vidro (2) Fis. lente
1. adb. Betea baina mukurutu gabe, neurri zehatzean. Baina ez jakin lakaria arrada ala mukuru izango dudan. 2. iz. Hotsa, bereziki danborrak, urak edo erleek sortutakoa. 3. iz. Itsasontziak babesean egon daitezkeen badia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
arrada adond.
[mukuru]: mukuru, gonburu Bizk.
arrada iz.
[badia] : badia
[zurrusta] : g.e., zorrotada, zurrusta, turrusta Ipar., zirrista Ipar., txorro Heg., txirri g.e., txirrio g.e.
[hotsa] : g.e., hots, soinu, zarata, azantz Ipar., haro Ipar., harrabots Ipar., zarraparra Bizk., asots Naf., ereta Naf., herots Zub., ospe Bizk. g.e.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) lleno al ras (2) [danborrarena] ruido, rumor; [erleena] zumbido, rumor; chorro (3) rada
fr (1) cà ras (2) roulement, bruit (3) baie ; havre
en (1) level (2) [danborrarena] drum roll; [erleena] hum (3) bay
port (1) cheio ao rés (2) ruÃdo (3) enseada, baÃa
Entzun:
Ordea, amodioaren estirak nekez esplika zitezkeela niolarik, ikastolako arduraduna bi godalet plastiko garagardoz arrada beteak ekarriz hurbildu zitzaidan. [Entre les loups cruels, Itxaro Borda (Maiatz, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Danborren arrada ozenago entzun zen. [Eraztunen Jauna III, J.R.R. Tolkien / Agustin Otsoa (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Atzerapena zerk ere eragin zuen, goizeko hamaiketan Bermeoko arradan ziren hiru ontziak. [Kilkerren hotsak, Edorta Jimenez (Susa, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)
 arrada (FlickrCC, Mayte M S) |
 arrada (Wikimedia Commons) |
iz. (herr.) Behe-mailakotzat jotzen den pertsona-multzoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
jendaila (-alla Lar y H; T-L), jendalia (Lar), jendalle (AN-larr ap. Asp Leiz2).
Sinonimoak: iz.
[jendaila]: jendillaje, jende-modu (5000 Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es plebe, populacho, chusma, gente de baja clase; gentuza
fr plèbe, populace, canaille, racaille
en (the) plebs (inf); rabble
port gentalha, gentaça
Entzun:
Jendaila horrek ez luke hemen egon behar. [Groenlandiako lezioa, Bernardo Atxaga (Erein, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)
jendaila (Devianart, CC)
adb. Zaldian edo jarleku batean, hankak alde banatara jarriz, eseri edo jartzeko modua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘hankalatraba’)
Orotariko Euskal Hiztegian:
hankurkulu (V-ger-m-gip ap. A), hankarkulo (V-m ap. A), hanka-urkillo (Garate 4.aCont RIEV 1934, 56).
Sinonimoak: adond.
[zangalatrau]: istapeka, zangalatrau, hankalatraba, hankalepo, kunkailo (UZEIren Sinonimoen Hiztegia eta Elhuyar Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es a horcajadas
fr à califourchon
en astride
port a cavalo
Entzun:
Haren gainean hankurkulu jarri nintzen, ume bat bezala, jolasari ekiteko prest.
hankurkulu (Irudia: Astride, Neil Moore. Haren baimenaz ekarria)
iz. Fluidoak nonbaitetik jasotzen, erauzten edo konprimatzen dituen makina. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘ponpa’)
Sinonimoak:Â iz.
[ponpa] : ponpa (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es bomba [de agua]
fr pompe à eau
en water pump
port bomba d’água
Entzun:
Uhaga baten modura aritu zinen botaka. [Axenario, Jules Renard / Itziar Otegi (Alberdania-Elkar, 2006)] (Ereduzko Prosa Gaur)
 uhaga (Wikipedia) |
 uhaga (Wikimedia Commons) |
da/du ad. Mukuru bete. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad.
[mukuru bete] : gonburutu Bizk. g.e.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es colmar; llenar(se) hasta rebosar
fr (se) remplir à ras bord, combler
en to fill to capacity
port encher
Entzun:
Bihotza mukurutua dut haatik… [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Urtea ondasunez mukurutzen duzu, zure lautadak joritasunez janzten. [Elizen arteko Biblia, Askoren artean (Idatz, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
mukurutu (FlickrCC, MontanNito)
iz. Eskuak, aurpegia, etab. lehortzeko erabiltzen den oihala. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Entzun:
Reply