Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 3:23 pm on 2014/02/26 Permalink | Reply
  Tags: U ( 112 )   

  uriola 

  iz. Ur-korronte, urbildu edo urtegiko urak gainezka egin, eta normalean urperatuta ez dagoen ingurua estaltzea edo indar eta abiadura handiz isurtzea. (uholde, Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Bizk.
  [uholdea] : uholde, uraldi, pesia Ipar., soperna Ipar., uralde Ipar., dilubio zah., tulubio Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
  [uholdea] : errekada, uhada, uhaldi, uhar, uhaste, uholde (bat.), uiol (bizk.), uramil (Labayru ikastegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia eta Labayru ikastegia):

  es (sarr. pl.) torrente, corriente impetuosa, inundación.
  fr inondation, crue
  en flood
  port inundação, alagamento

  Uriolakaz negargarrizko kalteak izan ditue.
  Oraindino gogoan dodaz 1983ko uriola nagusiak.
  Urioleak eroan eutsen dana, etxe eta guzti.
  Uriolatik ozta-ozta librau ziran. (Labayru ikastegia)
  

  

  uriola (FlickrCC, camil tulcan)

   

  Mota guztietako gaur-gaurko gaien berri emateko sortu dute Uriola.info: kirola, ekonomia, kultura,politika eta baita udal gaien inguruko informazioa ere. Horrez gain, Bilboko eta inguruko jaien berri ere emango du.

  Lanean hasia da, eta, besteak beste, hainbat zerbitzu eskaintzen ditu Uriola.info-k, horien artean: agenda, eguraldia, iragarkiak, zorion agurrak eta eskelak jartzeko aukera emango du. Twitter eta Facebook bitartez ere kasu egin ahal izango zaio Bilboko euskal komunikabideak biltzen dituen plataformari. (Berria.info, 2014-02-25)

  

  uriola.info

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 8:16 am on 2014/02/25 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  abarrakitu 

  du ad. Hautsi, desegin, apurtu, puskatu.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  ad. g.e.
  [suntsitu] : alferrik galdu, apurtu, arraskatu, birrin-birrin egin, desegin, desolatu, errautsi, hauts bihurtu, hauts egin, hondatu, porrokatu, suntsitu, trimin-trimin egin, triskatu, triskilatu, zatitu, zehatu, zirpildu, andeatu Ipar., arrabaskatu Ipar., aurritu Ipar., barreiatu Ipar., deboilatu Ipar., funditu Ipar., gaizkitu Ipar., mamikatu Ipar., partekatu Ipar., porroskatu Ipar., sakailatu Ipar., xehakatu Ipar., xehatu Ipar., zatikatu Ipar., zirtzikatu Ipar., banatu Bizk., birrindu Bizk., laskitu Bizk., lorrindu Bizk., trimindu Bizk., zuzitu Bizk., abarrikatu Naf., izorratu beh., galetsi jas., atarratu g.e., triska egin g.e., arrasatu zah., arrazatu zah., destruitu zah., narriatu zah., puskakatu Ipar. g.e., bilakatu Ipar. zah., partaiatu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. romper, destrozar, despedazar, hacer(se) añicos
  fr casser, briser, mettre en pièces, dépecer
  en break, smash, break into pieces, shatter, destroy, tear apart, tear to pieces
  port quebrar, destroçar, despedaçar

  Entzun:
  

  Baina nik bizikletan segitzen nuen, aireplano abarrakitu hura ikusi nahi nuen, ez nuen jasaten beti zer harrapatuko dabilen jendea; ni ibiliko nauk pieza eta trasteak biltzen edo erauzten! [Zorrotz begiratutako trenak, Bohumil Hrabal / Fernando Rey (Alberdania-Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  abarrakitu (pixabay, CC)

   
• 

  Maite 7:47 am on 2014/02/24 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txujandarri 

  iz. ZOOL. Mustelidoen familiako ugaztun karniboroa, uretako bizimodura moldatua dagoena. Ilajea arre iluna da bizkarraldean eta zurixka sabelean, isatsa luzea eta sendoa eta oinak palmatuak. Handi samarra eta gautarra da (Lutra lutra).  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  txujandarri.

  “(AN-araq), nutria” A. v. igaraba.

  Sinonimoak: iz.
  [igaraba] : igaraba, ugabere, urtxakur, udagara g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Zool.) nutria
  fr (Zool.) loutre
  en (Zool.) otter
  port (Zool.) nútria

  Entzun:
  

  Erreka honetan arrain ugari egongo lirateke, txujandarriek jango ez balituzte.

  

  txujandarri (Fascinating Pictures, CC)

   
• 

  Maite 1:57 pm on 2014/02/23 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  arandi 

  iz. Aranak dauden tokia, aran-basoa, aran-saila.
  

  Maite and xme are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    xme 4:29 pm on 2014/02/23 Permalink

    uste dut gure lagunen abizenaren etimologia beste bat dela:
    http://www.euskaltzaindia.net/index.php

  • 

    Maite 7:37 am on 2014/02/24 Permalink

    Facebooken esandakoa hona ekarriz, ez nago hain ziur “Onaindia/Haraindia” horretatik datorrenik…

    Orotariko Euskal hiztegiak:

    arandi (Dv A), aranadi (SP).

    “Lieu planté de pruniers” SP. “Prunelaie” Dv. “Boscaje de ciruelos” A.

    Elhuyarrek, Labayruk eta 5000k ‘arandi begiratuta’:

    iz. plantación o campo de ciruelos (bosque de ciruelos…).

    Horiek ez datoz zure hipotesiarekin bat, ez? Berriz diot: ur sakonegietan sartu gabe, ze, ni etimologia kontuetan…

    Zergatik begiratu beharko nuke haraindi?

    Mila esker, Xabier! 🙂

• 

  Maite 7:45 am on 2014/02/21 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lasai 

  1. izond. Estutasunik, kezkarik, larritasunik gabea. Pertsona lasaia nekez larritzen da. 2. izond. Estua, meharra edo tinkoa ez dena. Bide lasaia. Soineko lasaia. 3. izond. Arauekiko hertsitasunik gabeko jarrera edo portaera agertzen duena. 4. izond. HIZKL. Ezaugarri akustikoen arabera, indar gutxiko erresonantzi eremuak azaltzen dituen fonema (tinkoari kontrajarria). 5. adb. Estutasunik, kezkarik, larritasunik gabe. Zaude lasai ez da ezer gertatuko. 6. adb. Tinkotasunik gabe. Lasai lotu. 7. adb. Arauekiko hertsitasunik gabe. Lasaiegi hezitako haurrak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: lasai adond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [lasaiki] : bare, jabal, lasaiki, trankil, hatsaren gainean Ipar., trankilki Ipar., nasai Bizk., nare jas., lasaikiro g.e., narerik g.e., kieto Ipar. beh.

  lasai izond.

  [trankila] : bare, ezti, eztitsu, geldi, gozo, malats, naretsu, trankil, eme Ipar., jabal Ipar., largo Ipar., laxo Ipar., ole Ipar., astitsu Bizk., nasai Bizk., basi Naf., anple Zub., goxo adkor., baretsu jas., nare jas., dultze zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izond. tranquilo, -a; calmado, -a; sosegado, -a; reposado, -a (2) izond. ancho, -a, holgado, -a; suelto, -a; flojo, -a; desahogado, -a; cumplido, -a (3) izond. desenfrenado, -a; libertino, -a; disoluto, -a (4) adb. tranquilo, -a; quieto, -a; calmo, -a; con tranquilidad; tranquilamente, relajadamente; con calma; calmadamente (5) adb. suelto, -a; flojo, -a; con flojedad; flojamente; relajadamente; con laxitud
  fr (1) izond. tranquille, calme, paisible (2) izond. large, ample (3) adb. tranquillement, calmement, doucement (4) adb. de manière décontractée/détendue, à l’aise
  en (1) izond. calm, quiet, peaceful (2) izond. [arropa, oinetakoak] wide, broad; loose, losse-fitting (3) adb. calmly, quietly; relaxed
  port (1) izond. tranqüilo(a), sossegado(a) (2) izond. folgado(a) (3) izond. descomedido(a), dissoluto(a) (4) adb. tranqüilamente, con calma

  Entzun:
  

  Bakardadea lurralde jendetsu bat da, azken finean. Metafora-jario lotsagaldu honekin hasten banaiz –barkamena eskatzen dut horregatik–, da halakotik gutxi aurkituko duzulako Ana Malagonen testuen artean. Nahikoa iritzi zabaldua da mikroipuingintzak, genero edo azpigenero gisa, zerikusi gehiago duela poesiarekin, ipuingintza estandarrarekin –azken finean, narratibarekin– baino. Agian hala da –Elizak badauzka doktoreak–, baina Lasai, ez da ezer gertatzen honetakoak lirikarik, poesiarik gabeko hiperlaburrak dira. Mundu garaikidearen kondizioari dagokion bezala, alegia. [Ana Malagonen “Lasai, ez da ezer gertatzen” liburuaren hitzaurrea, Iban Zaldua (Elkar, 2014-02-17)]
  

  

  Lasai, ez da ezer gertatzen, Ana Malagon (Elkar.com)

   
• 

  Maite 8:55 am on 2014/02/20 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txirrinta 

  iz. 1. Gogoaren joera bizi eta bortitza, gogoa asaldatzen duena; nahi edo gogo bizia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘grina’)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txirrinta (AN-ulz, B, Sal, R). Ref.: A; Iz Ulz (txirrínte); ZMoso; Izeta BHizt2.

  Deseo, ansia. “El deseo (de alguna cosa). Ezkorroren txirrínte, el ansia de la bellota” Iz Ulz. “Rencilla” ZMoso 71 (= ‘capricho, deseo’; cf. VocNav s.v. rencilla). “Baut txistorra yateko txirrinte” Izeta BHizt2.

  Sinonimoak: iz.
  [gogo/nahi bizia] : grina, desira, desio, gurari, lera, irrika (Elhuyar Hiztegian, ‘deseo’)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es deseo, ansia
  fr désir, soif de
  en wish, urge, impulse
  port desejo, ânsia

  Entzun:
  

  Halako txirrinta sortu zitzaidan, non edozein gauza egingo nuen hura lortzeko.  [Gertakizuna, Annie Ernaux / Joseba Urteaga (Igela, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  txirrinta (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 7:50 am on 2014/02/19 Permalink | Reply
  Tags: Z ( 315 )   

  zarbasta 

  iz. 1. adaxka.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 zarbasta (V; Deen I 453 <sarvasta>), zarbazta (H), zabrazta (V-gip), zaprasta, sarbasta (V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (sarbasta); Elexp Berg (zabrazta).

  • “Branchage en général” H (que cita a Izt). “Ramillas“

  • txarbasta (G-to ap. A). “Puntas de las ramas” A.

  • zarbazta (Lar, H). “Carrasco, carrasca” Lar. Lacoizqueta (152) copia erróneamente zarbatza.

  2 zarbasta, sarbasta (V-gip ap. Iz ArOñ).

  “Emakume sarbástia, mujer dura y trabajadora, buena para el caserío” Iz ArOñ.

  Sinonimoak:  iz.
  [adaska] : abartxo, adartxo, adaxka Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ramillas (2) Zool. cierto pececillo de mar
  fr ramille, branchage
  en brushwood
  port ramo

  Entzun:
  

  Ez naiz arrantzale eskasa. Zarbasta pare bat harrapatu nuen lehengo batean. [Karabana bati jarraika, Xabier Etxaniz  (Naiz.info, 2011ko irailaren 03a)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Zarbasta bat hartu eta sua emendatzera joan ginen basora. Elexp Berg. [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  zarbasta (CC, micuarto.blogspot.com)