du ad. Ihes egin, aldegin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad.
[ihes egin] eskapatu, ihes egin, ihesari eman, itzuri, ihesari lotu Ipar., ihes izan g.e., ihesi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es irse, marcharse, fugarse, pirarse, pirárselas
fr fuir, échapper
en to run away, to flee, to clear off
port ir (embora)
Egin klik irudiaren gainean, abestia entzun eta hutsuneak betetzeko ariketa egiteko
iz. Txaplata, enplastua. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
tirakiloi (FlickrCC, gligr)
tirakiloi iz. g.er. ‘ukendua’ (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian:
Ungüento. tirakiloi, tirakillon (AN-larr), tirakilune (B), tirakillun (B), tirakolon, tirakoloma (Hb ap. Lh). Ref.: A (tirakilune); Asp Leiz2 (tirakillon); Izeta BHizt2 (tirakillun)
Sinonimoak: iz. g.e.
[enplastua] mantar, pizma, enplastu Heg., txaplata Bizk., partxe Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es emplasto, bizma
fr emplâtre
en (Farm, Med) dressing; (fam) (cosa blanda, pegajosa) sticky mess (colloq)
port emplastro
Ez dago tirakiloirik nire mina sendatzeko.
iz. Ogibidez musikan diharduen pertsona; musika jotzen duen pertsona. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz.
[musikagilea] musikagile, musiko Heg., ereslari neol. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es músico, -a [persona]
fr musicien, -enne
en musician
port músico(a)
Gaur musikaren eguna denez, musikari ezberdin ugari ikusteko aukera izango dugu han eta hemen. Musikazuzenean.com atarian gaurko programatuta dauden hainbat kontzertu ikus ditzakezue. Donostiako musika eskolakoek ere egitarau berezia prestatu dute.
1. zaio/du ad. Higuina eman, higuingarri gertatu. 2. Aspertuta egon.
Orotariko Euskal Hiztegian:
1. “(R), repugnar” A.
2. “Okakatuik dagó, está aburrido” Iz Ulz.
Sinonimoak: ad.
[higuindu] higuindu, nazkatu, nardatu, higuina/nazka/narda eman, higuingarri/nazkagarri/nardagarri gertatu (Elhuyar Hiztegia)
[aspertuta egon] asper-asper eginda egon, aspertuta egon
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) repugnar (2) estar aburrido, -a
fr (1) dégoûter, répugner
en (1) to revolt, to disgust (2) to be bored
port (1) repugnar, rejeitar, repelir (2) estar tedioso(a)
Okakatua nago haren tema horrekin. [Santi Leoné, @ororostorm]
iz. 1. Lisiba, arropa lisibatan garbitzeko ekintza; garbitutako arropa-multzoa. 2. (hed.) (Ipar.) Nahastea, istilua. • bokata-zuritzaile. Bokataria. • BOKATA JO. Bokata egin, bokatatu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
[lixiba] Ipar./Naf. lixiba, gobada Gip.
[lixibatzea] lixiba, gobada Gip.
[batera lixibatzen den arropa-multzoa] lixiba, gobada Gip.
[nahastea] Ipar. anabasa, deboiladura, nahasketa, nahaste, nahasteka
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es (1) colada; lejÃa; ropa que va a ser lavada o ha sido lavada (2) lÃo, intriga, chisme, confusión
fr (1) lessive (2) confusion
en (1) wash, washing, laundry
port barrela, coada
Neure burua ikusi nuen, emakumezko baten alboan. Ama! Hura galdaratzar batean bokatarako koipeak-eta egosten ari zen bitartean, negar betean nengoen ni. Akordu horretan oina pausaturik, neure buruak gomuten bidea hartu zuen. Akorduan, bokata egiteko harria ikusi nuen, ibaiertz batean. [Azeria eta Lehoia, Edorta Jimenez (Txalaparta, 2007) Orr.: 23] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
Igandean arrabataiatu zen, zein zen ohartutakoan. Bazela nor eta ikertu zenean bilakatu zen Etxandi Etxehandi, berak darabilen Etchehandy-ren baturako aldakia, Euskaldunon Egunkaria-ren Estilo liburua-ri jarraikiz, urteetan Haritschelhar Haritxelhar eman den bezala. Gainerako hedabideek, nork bere gogara. Horretarainokoa nahastea eta bokata. [Hizlandia, Iñigo Aranbarri (Susa, 2006) Orr.: 33] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)
bokata (FlickrCC, NapaneeGal)
Nire ustez badago hitz hauen definizioan nahaste txiki bat. Lixiba egitea, bokata, arropa zuria garbitzea zen. Erritual luzea. Beste arropak (kolorekoak) errekan edota garbitegian (labaderoan) garbitzen ziren. Baina arropa zuriak zuritasuna emateko ur beroa errautsak eta ereinotza behar zituen. Beraz´ etxe barruan egiten zen.
Erabilitako ura berrerabili egiten zen gero harrikoa-eta egiteko.
Sakanan badakit ilbetean egiten zutela, gero ilargi argitan zabaltzeko (Izan ere, eguzki argiak kolorea jan egiten du, baina ilargiarenak gutxigo, ez du horitzen). Historia ederra da, eta gogorra.
Honekin lotutako berbak: lixibaska, lixibarri, loxibontzi, lixi-poto,…
Baserria askotan, sukaldeetan, goian aipatutako tramankuluak ikusten dira, jakin barik askotan zer diren.
Niretzat apasionantea da!
iz. 1. BOT. Liliazeoen familiako eta Tulipa generoko landare belarkara eta bizikorren izen arrunta. Sustrai faszikulatuak, erraboila eta zurtoin leunak eta lantza-formako hosto osoak dituzte. Lorea bakarra eta ikusgarria izaten da eta fruitua kapsula-motakoa. Jatorriz asiarrak dira eta apaingarri gisa landatzen dira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
ad. Ezkontza bidez pertsona bat beste batekin batu edo elkartu (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ezkondu begiratuta)
Orotariko Euskal Hiztegian:
Casarse. “Irakatsiak igaririk bordaltu zen, pasadas las moniciones, se casó” A s.v.irakatsi. v. ezkondu. 
Bordal zedina matrimoniotik emazte egotxirik izan denarekin. Hual Mt 5, 32. –Zerentako da matrimonioko sakramentiua? –Bordaltako eta bordaltiuer emoiteko grazia. CatR 61 (CatAe ezkontzeko, CatSalkasatzeko). Yik biar duk etseko izan, eta biar duk kalakoareki bordaltu; […] eztud gogorik kareki bordaltako. […] bada ez kareki bordaltakoz eztuk zér etsiarekin. Mdg 133. Anixko ganu dud xakiteko […] arrebak […] ia bordaltu drenez ala neskato dauden. Ib. 143. Asteartean ezadi ez bordaltu ez itsasoratu. A EY I 53. Aur ordez bordaltu dra. “Se han casado hermanos con hermanos”. A EY III 259.
Sinonimoak: ad.
[esposatu] ezkondu, ezkontza egin, esposatu Ipar.
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es casarse
fr (se) marier
en to marry, to get married
Asteartean ezadi ez bordaltu ez itsasoratu. AÂ EYÂ I 53. (Orotariko Euskal Hiztegia)
bordaldu (FlickrCC, shadesofsha)
Reply