Updates from azaroa, 2015 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 11:23 pm on 2015/11/11 Permalink | Reply
    Tags:   

    aski 

    1. zenbtz. zehaztgb. Izenaren zenbatzaile gisa, hura zerbaiterako gutxienekoa, nahikoa denaren adierazlea. Bazen arrazoi aski bide bihurri haiek alde batera uzteko. Aski etxe handia zen guk erosi genuena. 2. adb. Izenondo edo adberbioa mugatuz, haren maila nabarmenaren adierazlea. Aski ezaguna da gizon hori. 3. adb. Aditzaren osagarri, nahikotasunaren zein neurri handiaren adierazlea. Hurbildu zen, baina ez aski. Horretan aski aurreratu dugu. • ASKI IRITZI. Nahikotzat jo, askietsi. || ASKITAN. Aski aldiz. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:adond.

        [nahiko]: franko, nahiko, nahikorik, samar, xamar adkor., abasto beh., duin g.e., asko zah., bastante Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) zenbtz. zehaztgb. (izenaren ondoren edo, usuago, aurrean; aurrean dela, -ik atzizkia har dezake) bastante(s); suficiente (2) adb. bastante, suficientemente (3) adb. bastante, (lo) suficiente
    fr (1) zenbtz. zehaztgb. assez, suffisamment (2) adb. suffisamment
    en (1) zenbtz. zehaztgb. enough, sufficient (2) adb. quite, enough (3) adb. enough
    port (1) adj. bastante (2) adv. bastante

    Entzun:

    Aski da! Emakumeen kontrako biolentziaren aurrean, tolerantziarik ez!

    Gaurko hitza, CC

     
  • Maite 5:44 pm on 2015/11/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    andraize 

    iz. Batez ere Bizk. Lgart. ‘hego haizea’. (Hiztegi Batu Oinarriduna)
    Sinonimoak: iz. Bizk. beh.
    [hego-haizea]: haize hego, hego, hego-haize, eguzki-haize g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
    es viento sur, ábrego; austro (culto o literario)
    fr vent du sud
    en south wind
    port vento sul
    Bizkai aldean, esate bateko, andraizea deitzen zaio hego haizeari, aintzinako sineste zaharren arabera, haize klase honek, emakumeagan amodio gogoa eta haragi grina areagotzen omen dituelako. [Harrizko pareta erdiurratuak,Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004, orr.: 140)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    andraize (lanpernas 2.0, FlickrCC)

     
  • Maite 9:51 pm on 2015/11/04 Permalink | Reply
    Tags:   

    aurri 

    iz. 1. Teilatua eta kanpoko lau hormak baino ez dituen barne-zatiketarik gabeko etxea. 2. ERAIK. (pl.) Eraikin bat edo multzo bat osorik edo zatika lurrera erori ondorengo gerakinak. Atenasko Partenon-en aurriak • AURRI IZAN. (Z) 1. Baliabidez urria izan. Aurri dituk etxe horretan. 2. Osasunez ahul egon. || AURRI-ZORIAN EGON. Eraikin bat lurrera erortzeko arriskuan egon. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    1 aurri (SP >Dv y A).

    1. “Maison qui n’a que le toit et les murailles” SP, que cita a O. No está claro si se trata de un sust. o un adj.

    2. “(Sc), débil, desprovisto de medios. Aurri ditük etxe horretan, andan mal de bienes en esa casa. Aurri nüzü, estoy débil (de salud)” A. Cf. aurritu.

    2 aurri. “(BN-lab), planta de raíz larga y hoja ancha” A.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. casa sin división interior que no tiene más que las paredes y el techo (2) iz. [hondakinak] (pl.) ruinas
    fr (históricas) ruines; (restos de edificios) décombres
    en ruins
    port ruínas

    Entzun:

    Aurri gara
    oinutsik eta babes gabe eta
    negua badator
    berandu da gordetzeko

     [Aurri gara, Izaki Gardenak]

    aurri (Gaurko hitza, CC)

     
  • Maite 4:29 pm on 2015/10/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    arrosa 

    1. iz. BOT. Arrosa-landarearen lorea, tamaina handikoa eta usaintsua. Arrosa-sorta. 2. iz. Kolore gorri argia. 3. izond. Delako kolorea duena. Soineko arrosa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz./izond. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    1. arrosa(-)lili, arrosa(-)lore.
    2. zurigorri

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. (Bot.) [lorea] rosa (2) iz. [kolorea] rosa (3) izond. rosado, -a; rosa (4) izond. [nobela] rosa
    fr (1) iz. (Bot.) rose (2) iz. [kolorea] rose (3) izond. rosé, -ée
    en (1) iz. [lorea] rose (2) izond. [kolorea] pink
    port (1) iz. (Bot.) rosa (2) adj. rosa, cor-de-rosa, róseo(a).

    Entzun: 

    Gaur, bularreko minbiziaren nazioarteko egunean, arrosara batu gara gu ere!

    Batu arrosara!

     
  • Inaki Agirre 8:02 am on 2015/09/30 Permalink | Reply
    Tags:   

    ardora 

    iz. (B) 1. Arrain-sardak uretan gauez sortzen duen fosforeszentzia. || ardoran ibili: ardora kontuan hartuz arrantzan egin. 2. Beitarako arrain-multzoa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    ardor(a) (V-ger-m, G-bet), ardera. Ref.: A Apend (ardora <ardoia>); Berriat Bermeo 391.

    Reflejo grande, fosforescencia de peces en el agua (V-m)” A Apend. “La pesca de arderia consistía en que las lanchas, provistas de redes, se colocaban de noche en la costa o puntos próximos a tierra, donde los pescadores sabían que eran lugares a los que afluían la sardina o anchoa, y de vez en cuando causaban ruidos en la lancha o arrojaban al mar una piedra, una tabla, un remo, etc., y tanto al sentir el ruido como al notar que a las aguas caía algún cuerpo, coleaban los pescados, ocasionando el instantáneo y seguro brillo o claridad; y descubierto el punto de la pesca tendían las redes, aprovechando la sardina para carnada […]. A esta manera de pescar llamaban ir al ardor, arderi” Labayru Hist I 529 nota. “Karnadatarako arrain maseari ardora deituten deutsagu, gauez botetan dauan argitasunagaitik. Berba au kostalde guztian usetan da” Berriat Bermeo 391. “Ardora. Fosforescencia que emiten los bancos de peces en noches muy oscuras, cuando no hay luna ni estrellas. Esta fosforescencia, perceptible en tales noches oscuras, sirve para delatar dónde se hallan los bancos de peces” (Palabras vascas referentes a la vida del mar recogidas por el P. Ezkurdia en Orio; v. tbn. Echaide Orio 95 ‘ardor, ardora’). “Nora zuzie ba? –Ardorera” (V-ger). “Ardora ta argije, orrek die pekatuek, gauez arrañe engañeta atrapatie” (V-ger). Puede referirse tbn. al reflejo de la luna en el río que se aprovecha para pescar, al ser los peces atraídos por esta luz. Cf. DCECH s.v. arder y ast. ardor del agua ‘fosforescencia del mar’. Gora geu, ta geutarrak! Aixaixorri! Ardor-motxorruak kaiganean! Erkiag Arran 50.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. brillo o fosforescencia que emiten los bancos de peces, perceptible en las noches muy oscuras
    fr luminosité émise par les banques poissons perceptible dans les nuits très sombres
    en  brightness emitted by fish stocks perceptible in very dark nights
    port luminosidade emitida por bancos de peixe perceptível nas noites muito escuras

    Entzun:

    Epela zegoen ura, eta ardora zilartsuaren kilimak sentitu zituen oinetan. [Azkenaz beste, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Ardora‘ du izena herritarrek osatutako Energia Olatuetako epaimahai horrek. Itsasoan gauez antxoa sardak egiten duen distira da ardora. Horrela egiten zuten arrantza lehen, ardoran. Makina bat arrantzalek hitz egin digute horri buruz. Guk ere, arrantzale haien gisara, hiriko itsaso zabalean hizkuntzen distira bilatuko dugu. [101 L proiektuak Donostia-2016ko diru laguntza jaso du, ahotsak.eus ]

    ardora (FlickrCC, Erik sorenson)

     
  • Maite 9:06 pm on 2015/08/30 Permalink | Reply
    Tags:   

    agindu 

    ad. (dio) Norbaitek, duen eskuaz baliaturik, egin behar duena norbaiti esan edo adierazi. ik. manatu. Barrenak ez dit halakorik agintzen. || (Norbaiti) lan edo egiteko jakin bat egiteko esan. Aurrezki Kutxak agindu didan hiztegi hau. || Nork bere burua norbaiten alderako (zerbait) egitera behartu, hitz eman. ik. promestu. || izond. Lur agindura joateko. || Baimendu, utzi. Denborak agintzen badu.

    iz. Inori agintzen zaion zera. ik. manu. || Aginduka. adlag. Goizeko hirurak baino lehen hasten zen deiadarka eta aginduka. (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    agindu ad.

        [manatu]: mezutu Ipar., manatu Ipar./Naf., arrastatu Ipar. g.e., agintatu Bizk. zah.
        [promestu]: hitzeman, promes egin, berba eman Bizk., promestu g.e., prometatu Ipar. zah.
        [baimena eman]: autorizatu, baimena eman, baimendu, zilegitu Ipar., laketu Bizk.
        [eskaini]: zah.dedikatu, eskaini, opa izan, opatu, opetsi Bizk., eskentu Zub., ohereskatu Zub., ohoreskatu Zub., opaldu neol., donkitu zah., ofreitu Ipar. beh., ofrezitu Heg. beh., brindatu Heg. zah.
        [bidali]: g.e.arteztu, bidali, igorri, irion zah., mezutu Ipar. g.e.
    agindu iz.
        [manua]: aginte, esan, manakuntza Ipar., manamendu Ipar., mandamentu Heg., manu Ipar./Naf., aginde g.e., ordenantza zah., arrasta Ipar. zah.
        [agintzaria]: agintzari, promes, agintza Ipar., aginde zah.

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) du ad. mandar, ordenar (2) du ad. [lan edo zeregina norbaiti] encomendar, encargar, confiar (3) du ad. prometer, dar la palabra (4) du ad. permitir, dejar (5) du ad. ofrecer, dar
    fr (1) du ad. commander, ordonner (2) du ad. demander, recommander (3) du ad. promettre
    en (1) du ad. to order, to give an order, to command (2) du ad. to commision (3) du ad. to promise
    port (1) mandar, dispor, dirigir (2) encomendar

    INORK AGINTZEN EZ DIDALAKO

    Inork agintzen ez didalako
    dut maite
    maite dudana.
    Inork agintzen ez didalako
    ditut basamortua eta izarlokak maite.
    Itsasontzi noragabeak, gauerdiko biolinak
    ilunabarren margoa, xorino hezurttoen higidura,
    sagarrondoetan eskegiriko bihotz horiak,
    tristura handiegia zaien neskatxak
    eta zure irria, zure irria ere
    inork agintzen ez dudalako
    dut maite.

    Izuen gordelekuetan barrena, Joseba Sarrionandia (Susa Poesia, 2001)

     
  • Maite 11:52 pm on 2015/07/15 Permalink | Reply
    Tags:   

    apiriku 

    iz.(Ipar.) Baserri eta elizetako ataria, bereziki arkupekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Ipar.

    [ataria]: atari, bebarru, ezkaratz, portale, korrale Ipar., atarte Bizk., larrain Bizk., ataurre g.e.,basakurte Ipar. g.e., ateta Bizk. g.e., eskepe Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es  iz. (Ipar.) atrio, pórtico, porche
    fr  iz. (Ipar.) porche
    en  iz. arcade; porch
    port pórtico

    Handik egun gutxira, apirilaren 25ean, gaizki ez banago, elkartu egin ginen osaba-ilobak katedralaren aurreko apirikuan, Zubi-Berriaren kaleburuan. [Putzu,Txillardegi (Elkar, 1999, Orr.: 300)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    apiriku (JL Cernadas, FlickrCC)

     
c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel