Gaurko hitza

Tagged: T Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:13 pm on 2018/10/22 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tokiko 

  adj.  Toki jakin batekoa. Ik. bertako. Tokiko buruzagiek ere begi onez ikusten zituzten. Frantsesaren kaltean, baina baita tokiko dialektoen kaltean ere. Tokiko produktu eta ohituren inguruko ekitaldi mordoa izango da Izaban. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  Tópico (retórico). Tokikuak izan leitekez edo barrukuak edo atakuak. Barrukuak gixatik datozanak dira, eta atakuak beste gutzijak. EEs 1925, 85.

  Sinonimoak: adj.
  

  [tokiko] : autoktono, lekuko, jatorrizko, tokian tokiko (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izlag. local, del lugar, lugareño, -a
  fr izlag. local, -e ; de l’endroit, du pays [les gens] ; autochtone
  en izond. local
  port izlag. local; adj lugareiro(a)

  Tokian tokiko ezaugarriak, erritmoa eta herriaren sostengua kontuan hartuz, baina helburu nagusia bera izanik. [Bakartasunaz bi hitz, Filipe Bidart (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tokiko (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Inaki Agirre 10:45 pm on 2018/10/18 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txongil 

  iz. Helduleku biribila, ura sartzeko aho zabal samarra eta edateko mutur estua dituen buztin egosizko ontzi sabel-handia. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txongil. “(V-m), botijo” A.

  Sinonimoak: iz.

      [potiza]: potiz B-G (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. botijo
  fr iz. gargoulette, cruche
  en iz. earthenware drinking jug
  port iz. moringa, bilha

  Denbora askoz, txongila erabili izan dugu gure herrietan ur freskoa izateko, eta gaur egun bere erabilera txikiagoa izan arren, oraindik ikusten ahal dugu gure herri eta landetan. Baina, nondik datorkio arrakasta txongilari? [Botaxa efektua: nola mantentzen du fresko ura txongilak?, Jon Matxain (Plazaberri.info, 2017-10-02)]
  

  

  txongil (Argazkia: Milartino, Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 9:22 pm on 2018/09/08 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txilibitu 

  iz. Txilibitu 1. iz. Txistuaren edo flautaren antzeko musika-tresna txikia. Ik. txirula. Txilibitua jo. Artzainen txilibitua. Kanaberazko txilibitu bat. Txilibitu hotsa. Txilibitu soinuan dantzan. 2 iz. Lgart. Zakila. Zer egiten duzu txilibitua bistan? || Txilibitu 2. iz. Itsas arrain teleosteoa, luzarana eta kolore biziak dituena (Labrus bimaculatus).  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  [txilibitu 1] txistu, tutu (haur.)
  [txilibitu 2] xaramela, xirula

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. silbato, pito; flauta (2) iz. (lgart.) pito, pitilín
  fr (1) iz. sifflet, flûte (2) iz. quéquette, zizi
  en iz. whistle; flute
  port (1) iz. apito (2) pinto, pirulito

  Arratsaldean plastiko beltza eta txilibituak izan dira berriro Kale Nagusiko espaloietan, baita tentsioa ere. [Alardearen zuzeneko kontaketa Berrian, 2018-09-08)]
  

  

  txilibitu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:58 pm on 2018/08/23 Permalink | Reply
  Tags: T   

  tristatu 

  ad. tristatu, trista, tristatzen da/du ad. Triste jarri, tristuraz bete. Ik. goibeldu; itundu²; atsekabetu; ilundu 5. Tristatu da Margarita, sorterria horren aldatua eta itxuratxartua ikusirik. Besteren onaz tristatzea. Zerk horrela tristatzen zaitu? Poztu beharrean, tristatu. Zuri begira tristatu zaizkit begiak.  (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad.

      [betilundu]: belztu, goibeldu, ilundu, itundu, beltzatu Ipar., histu Ipar., malenkoniatu jas., betilundu g.e., bihotzildu g.e., esmeriatu Zub. g.e., inkoniatu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es da/du ad. entristecer(se), apenar(se)
  fr da/du ad. (s’)affliger, (s’)attrister
  en da/du ad. to sadden
  port entristecer-se, penalizar-se, ter pena.

  Ez haut areago tristatu nahi. [Putzu, Txillardegi (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  tristatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:57 pm on 2018/08/09 Permalink | Reply
  Tags: T   

  txaradi 

  iz. g.er. Txara, zuhaixka asko hazten den eremua. XVI. menderako Gipuzkoako probintziaren herena txaradiz beterik zegoen. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [etxearen gainaldea] : terraza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. jaral
  fr lieu planté de cistes
  en thicket
  port esteval, esteveira

  XVI. menderako Gipuzkoako probintziaren herena txaradiz beterik zegoen.  (Hiztegi Batua)

  

  txaradi (Argazkia: De Xemenendura, CC BY-SA 3.0)

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2018/07/31 Permalink | Reply
  Tags: T   

  toto 

  iz.  toto1 iz. Haur. Txakurra. toto2 iz. Auzolanean-eta ari izan direnei eskaintzen zaien otordua. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 toto (V, G, B; Añ (s.v. papa, mama), H, Zam Voc). Ref.: A; SMuj EEs 1921, 140; Iz ArOñ; Elexp Berg.

  Perro (voc. puer.); cachorro de perro. “(V-m), cachorro, perro jovencito” A “Totoak toki guztietan oin utsik, los perrillos en todas partes van descalzos (G-to)” A EY III 72. Cf. como nombre propio: “Lotan daoz beste bi bere: / sutondozale dogun Mitxitxu / eta Tototxu umezale” Zam EEs 1917, 196s (cf. tbn. ib. 198 Toto). Jolas egin gura dau / toto txikertxubak. “El perro pequeñín”. Laux BBa 50.

  (Dirigiéndose a un gato). Toto, / izutu gabe egin ortik bera tato. J.I. Uranga in Onaind MEOE 378.

  “En algunos pueblos –nosotros lo hemos oido en el juego de bolos de Olaberria– han extendido la significación de esos nombres a las monedas, y distinguen perfectamente totoa, perro grande, moneda de diez céntimos, de ttottoa, perro chico, moneda de cinco céntimos” SMuj EEs 1921, 140.

  2 toto. “Majadero” A Ezale 1897, 377b. “Lerdo” A Apend. “Soso” Garate 5.ª Cont RIEV 1935, 352.

  3 toto. “(V-ple), convite que se da al que ha recogido o maderos o corderos después de un incendio u otra desgracia, como también a los que han ayudado a acarrear abonos, leña” A.

  4 toto. 1. “(S; Foix), siège” Lh. Alkhi dixtirant, ederreneri ostikoka lothua, falta duelakotz bere jartzeko totoa. Etcheb MGaric 44. 2. “(S; Foix), socle” Lh.

  5 toto. Huevo podrido. v. tolot. [1941eko abentüan] solaz berezi eli bat piztüz etxeko eta aüzoen artean, ez ote züanez Napoleonek bezala totoa errünen Hitlerrek. Herr 15-11-2001, 5.

  6 toto (V-ger-m). Ref.: A Apend; Etxabu Ond 119. “Regordete (V-ger)” A Apend. “Totu(a), gordo” Etxabu Ond 119.

  7 toto. v. toton.

  Sinonimoak: iz. haur.

      [txakurra]: txakur, or Ipar., potxo Ipar., zakur Ipar./Naf., xakur L-N adkor., ozar Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (B) convite que se da a los que han ayudado en alguna tarea (2) iz. (haur.) perro, -a
  fr (1) invitation donnée à ceux qui ont aidé dans une tâche (2) iz. (haur.) chien, chienne nm, nf
  en (1) invitation that is given to those who have helped in some task (2) iz. (haur.) dog
  port (1) convite dado àqueles que ajudaram em alguma tarefa (2) iz. (haur.) cão m, cadela ƒ, cachorro m, -a ƒ

  Zenbat eta toto gehiago, orduan eta errazago uxatzen dituzu etsaiak. [Lotsaizuna (mold.), John Maxwell Coetzee / Oskar Arana (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  toto (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:10 pm on 2018/07/26 Permalink | Reply
  Tags: T   

  aldizkari 

  iz. Agerraldi tarte jakinez argitaratzen den izkribu inprimatua. Albiste, kirol, literatura aldizkaria. Arte aldizkari bati salduko diot. Ehizari buruzko aldizkaria. Linterna Gorria aldizkari elektronikoa sortu dute. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aldizkari.

  Publicación periódica. v. aldizkingi, albistari. Kaputxinoak Iruñan argitaratzen dugun illabeteroko aldizkari ortan [Zeruko Argia-n]. Inza Azalp 5. Euskerazko aldizkari, astekari ta egunkariak ere onen olerkiaz pozik jantzi dituzte beren orrialdeak noizbeinka. Inza in Jaukol Biozk XV. Iru-illabetez beingo bazkide-aldizkaria. Ldi IL 120. Iru illabetez beingo aldizkaria. Ib. 122. Madrid-ko Agintaritza-Aldizkarian Agorraren 29an ezarri izan zan Oroagindua. “Decreto inserto en la Gaceta de Madrid”. EAEg 23-10-1936, 116. Datorren aldizkari Euskera-n argitaratzen asiko dira Azkuek bere Iztegian eratxikiko itzen lerroaldiak. Egan 1955 (5-6), 43. Hizkuntza ikasi dutenek aldizkari bat (hilabetekaria) kornubiera hutsean egiña badute 1934-garren urteaz geroz. Mde Pr 263. Aldizkari askotan izkiriatu zuen. AIr in Izeta DirG 11. Argitaraziak ditut Euzko-Gogoa aldizkarian. Zait Plat 3. Arantzazuko ikasleek ba-dute aldizkari bat, Jakin. Vill Jaink 129. Orain dala gutxi, Olerti aldizkarian ale batzu argitara eman nitun. Gazt MusIx 8. Euzkadi aldizkarian. Ibiñ Virgil 23. Jakintza-aldizkariak euren orrialdeak zabaldu dautsoez. Alzola Atalak 126. Zenbat lan-puxketa, euskal egunkari ta aldizkarietan zabalduak! NEtx LBB 8. Lehen bezala Herria aldizkarian publikatu. Mattin 55. Aintzina aldizkaria. Larre ArtzainE 121. Euskal aldizkari bakarra ez ezen euskal aldizkarien erregea. MIH 201. Egan aldizkaria. MEIG I 256. En DFrec hay 291 ejs.

  Sinonimoak: iz.

      [kazeta]: agerkari, albistari, berripaper, berrikari Ipar., kazeta Ipar., aldizkingi zah., errebista Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. revista; publicación periódica
  fr iz. magazine, revue ; périodique
  en iz. magazine; periodic publication; [jakintza-alor batekoa] journal
  port iz. revista

  Gaur aurkeztu da Ttap aldizkariaren zero zenbakia. Irailetik aurrera, astero-astero, gertuko aktualitateko gaiak zure poltsikoan! @ttapaldizkaria (2018-07-26)

  

  aldizkari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)