Gaurko hitza

Recent Updates Page 176 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:28 pm on 2018/11/21 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  nekezko 

  adj. Neketsua, gogorra. Nekezko bizitza. Euskal Herriaren alde, trebeki, nekezko lan gogorrean. Jazoera latz eta nekezkoetan. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  [nekezko] : zail, nekez, neketsu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izlag. penoso, -a, doloroso, -a, tormentoso, -a (2) izlag. dificultoso, -a, arduo, -a, difícil
  fr
  en
  port

  Aditu batzuek oso nekezko edo denbora luzekoa ikusten dute. (Elhuyar hiztegia)

  

  nekezko (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:09 pm on 2018/11/20 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kraska 

  iz. Karraska. Urrats batzuen kraskak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kraska (Dv, H).

  1. Crujido. Hortzen artean errexkiago hausten da [ogi hau] eta kraska gutirekin. Dv Lab 45. Bainan adituz Eliza estalgiaren kraska, iguzkiaren berotasunak bortxatuz egiten zirenak. Prop 1899, 231. Sagu eta marmaluek zaukuten tauletarik ihardesten, kraska xehe batzuz. Larz GH 1959, 91. Noizbeit, hara… urhats batzuen kraskak. Iratz Othoizlari 1961, 343.

  2. (B ap. A; Dv). Ruptura. “Rompimiento, resquebrajadura” A.

  3. Golpe. Buruan eta lephoko zainetan zonbait kraska harturik ere. Ducq 112.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [karraska]: karrakada, karraska, karraskada Bizk., kraskako g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) crujido, chasquido (onomatopeya del ruido de una cosa que se rompe, que cruje, de un golpe)
  fr iz. craquement
  en iz. crack; crunch; snap
  port iz. rangido, estalo

  Egurrezko zoruak kraska hots etengabeak ateratzen zituen. [Ortzadarra sutan, Fernando Morillo (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kraska (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:09 pm on 2018/11/19 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gibel(-)ore 

  iz.  Foie grasa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gibelore. Foie gras. Oteletan ez da deusen eskasik dirudunentzat, izan dadin “caviar” fresko ala gibel-orhe. Herr 25-7-197 [sic] (ap. DRA). Aitzina, aitzina goatzan, gibeloria erdollatzen beita, goiz edo berant. Herr 11-9-1958, 3.

  Sinonimoak: iz.

      [foie grasa]: foie gras (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es foie-gras, fuagrás
  fr pâté (de foie)
  en (culinary) foie-gras
  port foi gras

  Osaba Jack osasunez pattal dabil, hirian zurekin desorduan ibiltzeagatik, eta Londresko bere medikuak eguerdiko hamabietan gibel-orezko ogitartekoak jatea eta 1889ko xanpaina edatea gomendatu dio. [Fidel izan beharraz, Oscar Wilde / Antton Olano (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gibel-ore (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:33 pm on 2018/11/18 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gibel-handi 

  adj. Gauzak patxada handiegiz hartzen dituena. Ik. lasaka. Lasai samarra da, gibel-handia ez esatearren. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  GIBEL-HANDI (V-gip, G, AN). Ref.: Inza EsZarr (gibel-aundi); Etxba Eib; Elexp Berg (gibelaundi). “Fresco, tranquilo, despreocupado” Etxba Eib. Bai, zu beti Gibel aundi; esan liteke Martiñez aztu zerala. Zab Gabon 34. v. tbn. Osk Kurl 184. Alper gibelaundi’yori, tabernan ibilliko zeñien zu gaur be, aiñ berandu etorteko! Alzola Atalak 57. Zein gibel-aundia aizen! Ez aiz ustelduko! (G-nav). Inza NaEsZarr 140. Etzekiñat non pukatzeko asmoa iziin dun gibelaundi zerri onek (AN-gip). PPer FLV 1987, 190. Txakurrak, pozkerian dabilkiola, eramaten dio aragia, Gibel-andik pensatu ere gabe alako gauzarik. Urruz Urz 24.

  Sinonimoak: izond.

      [patxadatsua]: patxadatsu, patxadazko, birika-handi g.e., birikahandi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. calmoso, -a; tranquilo, -a; flemático, -a; cachazudo, -a, despreocupado, -a
  fr izond. flegmatique, tranquille, calme
  en izond. calm, serene
  port izond. calmo(a), tranqüilo(a); adj fleumático(a)

  Lasai samarra da, gibel-handia ez esatearren. (Hiztegi Batua)

  

  gibel-handi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:49 pm on 2018/11/17 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pausatuki 

  adb. Ipar. Geldiro, emeki. Pausatuki mintzatzen da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  pausatuki (H).

  Tranquilamente. “En repos, tranquillement” H. Gero has zaitea pausatuki zazpi orazino hauken erraiten. Mat 196. Gero sosegatuko naiz, ardura guztiak utzirik, pausatuki, hatsaren gaiñean iarriko naiz. Ax 75 (V 50). Erantzunak egiten badiotzagu emeki eta pausatuki. SP Phil 238 (He 240 sosegatuki). Hainitz minza arazi behar dire, pausatuki, klarki eta ahalik gorena. CatLav A 7r (V 8). En DFrec hay 2 ejs.

  Sinonimoak: adond. Ipar.

  [emeki]: apurka, astiro, astiz, baratz, emaro, emeki, geldika, geldiro, poliki, poliki-poliki, polito, baratxe Ipar., erreposki Ipar., pirka-pirka Ipar., geldi-geldika Bizk., geldika-geldika Bizk., astiki g.e., betaro g.e., betaz zah., astiroki Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. (Ipar.) despacio, lentamente, pausadamente, poco a poco, paso a paso, con detenimiento
  fr adb. lentement, posément, doucement
  en adb. slowly, calmly; gradually; gently
  port adb. (Ipar.) devagar, lentamente, vagarosamente

  Pausatuki mintzatzen da. (Hiztegi Batua)

  

  pausatuki (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 7:24 pm on 2018/11/16 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lainezoso 

  adj. Lgart., Beh. Apetatsua, lainezaz betea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  

  [lainezoso]: (Lgart.) (ikus apetatsu) caprichoso/sa, antojadizo/za.  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (lgart.) orgulloso, -a, fanfarrón, -ona, arrogante; caprichoso, -a; consentido, -a, mimado, -a
  fr izond. fier, orgueilleux, arrogant; capricieux, -euse
  en izond. capricious; full of whims; unpredictable; proud, vain, conceited
  port izond. (lgart.) orgulhoso, -a; fanfarrão, -ona; arrogante

  Zer zarete idazleok idazkaririk gabe? Ume lainezoso galanioso apetoso patetiko batzuk, besterik ez…  [Terra Sigillata, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2008) Orr.: 406] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  lainezoso (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:06 pm on 2018/11/15 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  puies 

  interj. eta iz. . 1 interj. Ipar. Deabrua eta sorginak uxatzeko erabiltzen den hitza. Sorgina puies, akerra ken! Zer demonioa da hau!; puies, puies egiteko ere liteke. Puies, puies, aparta Satan. 2 iz. Ipar. Irainezko keinua, ukabilaz, erpurua hatz erakuslearen eta erdikoaren artetik ateraz egiten dena. puiesak eman Irain egin. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  puies (-uj- Lcc, Mic -> A), puses (H), bujes (Lcc), buges (Lar Sup, Hb ap. Lh, H).

  1. Higa, gesto obsceno hecho con la mano como burla. “Higa” Lcc, Mic 7r y Lar Sup. “Higas dar, bujesak emon” Lcc. La forma buges se debe seguramente a un error de lectura de Larramendi, que la habría tomado de Landucci (que escribe <bugesa>). Azkue interpreta erróneamente “higa” como sinónimo de “bledo, futesa”. Erregeri bere atzeti pusesa emon doa. “Higa dar suelen”. RG B 43.

  2. (BN-baig; H), pues (L-ain, BN, S; Dv), puges (H). Ref.: A (puyes, pues); Satr VocP. (Usado como exclamación). “On le dit pour éloigner quelque maléfice ou sorcier […]; par moquerie, d’une vieille personne […]. Nor da emazte gaixo huni puies erraiten dioena?, […]. On l’adresse par insulte aux femmes perdues” H. “Exclamación para poner en fuga el diablo o a las brujas, colocando el dedo pulgar entre el índice y el del corazón” A. “Pues pues, fórmula de sortilegio” Satr VocP. Lau gathu zahar, anjelusean, / bat maingu, hirur saltoka, sorgiñak puies! zohazila bidean, / ikusi ditut nik amets batean / akhelarre, akelarre-gainean. Elzb Po 208 (reproducido en Barb Sup 117 y Or Eus 113). Zer demonio da hau! Puies, puies egiteko ere liteke. Barb Sup 88. Sorginak pues! Ox 30 (114 puies). Ikhara gorrian zagon Ellande bere arbolaren gainean, puies eta puies alderdi guzietara. Barb Leg 134. Kentzen dute predikari maingua elizatik, sorgin gaixto bati bezala “puies! puies!” erraiten diotelarik. Lf Murtuts 5. Pues, pues, aparta Satan / berrehun iztapetan (BN-baig). Satr CEEN 1969, 160.

  3. “Puyes, puies, moneda francesa de poco valor” A Apend.

  Sinonimoak: iz. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
  

  1. alde!, kanpora!, fuera!.
  2. irain

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) voz para ahuyentar al demonio, a las brujas, etc. (se utiliza colocando el dedo pulgar entre el índice y el corazón)
  fr voix pour effrayer le diable, les sorcières, etc.
  en voice to scare off the devil, the witches, etc.
  port voz para assustar o diabo, as bruxas, etc.

  Sorgina puies, akerra ken! (El huyar hiztegia)

  

  puies (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)