Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 7:47 am on 2014/07/03 Permalink | Reply
  Tags: A   

  amarru 

  iz. Maltzurkeria, azpikeria. Amarruz hartu. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

  [maltzurkeria]: asmazio, azerikeria, azpijan, azpijoko, azpikeria, azpilan, gaiztakeria, gaiztotasun, jokaldi, maina, maltzurkeria, okertasun, satorkeria, sator-lan, txakurkeria, txarkeria, txartasun, tzarkeria, zuhurkeria, arte Ipar., finezia Ipar., jukutria Ipar., malmuzkeria Bizk., bihurri g.e., dongekeria g.e., lukikeria g.e., malezia g.e., txatarkeria g.e., tzartasun g.e., aidurkeria zah., azkarkeria Heg. g.e., asmo Bizk. g.e., dongetasun Bizk. g.e., atzemankeria Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es treta, ardid, artimaña
  fr adresse, astuce, ruse
  en trick, ruse
  port treta, ardil, artimanha

  Entzun:
  

  Galdera amarrutsuen rankingean ez lehen postuan, baina bai oso goian, dut azken egunotan hedabideetako eztabaida kutsatuetan maiz aditu ahal izan dugun galdera behin betiko asmokoa, ea nor nahiago genukeen estatuburu, Aznar ala Felipe VI.a, beste aukerarik ez bailegoen (Anguita bat edo politikatik kanpo ibilitako norbait agurgarria, Ana María Matute zendu berria edo Benito Lertxundi bera). Horrelako galderek ez dute erantzunik eskatzen, ez estimatzen.  [Amarrua, Angel Erro (Jira, 2014-07-02)] (Berria.info)

   Aitor dizut ez niola amarru gisa baizik behatzen haren partetik egia zintzoa zenari. [Harreman arriskutsuak, Choderlos de Laclos / Jon Muñoz (Ibaizabal, 1997)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  amarru (Gaurko hitza, CC)

   

  Reply Cancel reply

  Required fields are marked *

  Name *

  Email *

  Website

• 

  Maite 12:00 pm on 2014/06/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  a bildu 

  INFORM. iz. Posta elektronikoko helbidean, erabiltzailearen izena eta ostalaria bereizten dituen ikurra (@ ikurraren izena) . (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [@ ikurraren izena] : arroba (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es [@] arroba
  fr [@] arobas, arrobas, a commercial
  en [@] at-sign, at
  port [@] arroba

  Entzun:
  

  Posta elektroniko helbidea eman zidan, baina a bildua ipintzea ahaztu zitzaion.

  

  a bildu (Wikimedia Commons)

   
• 

  Maite 3:53 pm on 2014/06/06 Permalink | Reply
  Tags: A   

  anabasa 

  iz. 1. Nahasketa, bereziki hondakin edo zakarrena. 2. Istilua, ardaila. Hango anabasa! 3. Ik. anabaka. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  [nahasketa]: deboiladura, nahasketa, nahaste, nahasteka, bokata Ipar.

  [istilua]: ahakar, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa, gorabehera, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, tirabira, tirabirako, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., kasaila Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., lazka Bizk., ardaila Gip., matxetin Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., ausiabartza g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) confusión, lío; caos (2) [hondakinak, hondarrak, etab.] revoltijo de cosas (3) Ik. anabaka
  fr fouillis, désordre, confusion, ramassis [de choses]
  en (1) mess; confusion; chaos (2) hotchpotch
  port (1) confusão; caos

  Entzun:
  

  Hau anabasa!

  

  anabasa (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 9:06 am on 2014/06/03 Permalink | Reply
  Tags: A   

  abdikatu 

  du ad. Errege, enperadore, etab.ek beren karguari uko egin. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [abdikatu]: erregetza/kargua utzi (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es abdicar
  fr abdiquer
  en to abdicate [the throne]
  port abdicar

  Entzun:
  

  Abdikatu egin du Espainiako errege Juan Carlos I.ak, eta bere seme Feliperi dagokio oinordekotza hartzea.  [Pausoa, erori aurretik, Hodei Iruretagoiena (Berria.info, 2014-06-03)]
  

  

  abdikatu (Argazkia: lanacion.com)

   
• 

  Maite 8:16 am on 2014/05/28 Permalink | Reply
  Tags: A   

  anpolai 

  izond. Gerezi-mota handi eta mamitsua. • NESKATO ANPOLAI. Neskato bikaina. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  anpolai (V-m-gip, G), anpolari (V-gip; A), anpolara (V-ple), anpoilla (H (ampoila), A), anpoillara (V-ger-arr-oroz), anpollera (Añ (V)). Ref.: A (anpoilla, anpolai); Etxba Eib (anpolarixa); Elexp Berg.

  Sinonimoak: iz.
  [Prunus avium]: basagereziondo, cherri-gereciya, gereizia, gereiz-ondoa, gerezi, gerezia, gereziondo, gerezi-ondo, gereziondoa, guerecia, guereciya, guerezi, kereiza, keriza, kerizaitz, kerizaitza, keriza-orpoa, kerizondo, kerizondoa, quereisa, xerri-ginga. (Wikisilva)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. cereza ampollar (2) izond. (hed.) grande, hermoso, -a
  fr (1) merisier ou cerisier des oiseaux (Prunus avium) (2)  grand(e), beau(belle)
  en (1) wild cherry, sweet cherry, bird cherry, gean (2) large, big, beautiful
  port (1) cereja silvestre (2) grande, formoso(a)

  Entzun:
  

  Igerabideren Zangotraba azken nobela irakurtzen ari nintzela, begiak anpolai bi geratu zitzaizkidan letren moldean ikusi nuenean nire adinekoek (behintzat) hain sarri, hain natural erabiltzen dugun porlos! espresioa ezetz esateko: «Tximinoa, bai, hori etorriko zaio, porlos!». [Porlos, Anjel Lertxundi (Hitz beste, 2014-05-28)] (Berria.info)

  anpolai-begiak: ojos grandes, ojazos

  malko anpolaiak: lágrimas grandes, lagrimones

  neskato anpolaia: muchacha hermosa

  anpolai (Wikimedia Commons)

  anpolai (Wikimedia Commons)

  Maite is discussing. Toggle Comments

   
  • 

    Maite 12:01 pm on 2014/05/29 Permalink

    @euskaljakintza Ba guk gerezi ttikiei ere 'anpolai' esan diegu beti.

    — Kapittanttany (@Kapittanttan) May 28, 2014

    @euskaljakintza Hau bai berba ederra… ta goxua.

    — Goizalde Landabaso E (@GoizaldeL) May 28, 2014

    @idurreski @euskaljakintza Ez da lorea, ez. Nik, aitortu behar dut, Sarrionandiarekin lotzen dut berba hau. Ta ez dakit zergatik.

    — Goizalde Landabaso E (@GoizaldeL) May 28, 2014

    @larrabaserria Hitz batzuk atera zitezkeen Anjel Lertxundiren atzokotik, ezta? #gaurkohitza

    — Maite Goñi Eizmendi (@euskaljakintza) May 29, 2014

    @euskaljakintza Eibarren "anpolaRi" http://t.co/KsbW2VbZd2 Eta bikaina baino ederra!

    — leire narbaiza arizm (@txargain) May 28, 2014

• 

  Maite 4:19 pm on 2014/05/26 Permalink | Reply
  Tags: A   

  ahal izan 

  da/du ad. Zerbait gertatzeko edo egiteko ezintasunik, eragozpenik edo debekurik ez izan (beste aditz baten ondoan nahiz bakarrik). Joan ahal naiz. Egin ahal dut. Etortzen ahal da. Ez du egiten ahal. Desira ahal dezake. Ahal badu, ekarriko du. • AHALA(K). Aditzaren erroari dagokiola, “ahal d(ir)en zera guztia(k)” adierazteko. Egin ahalak eginagatik. Esan ahal guztiak esanda ere. || AHALAZ. 1. Ahal den neurrian. Eskerrak dizkizugu ahalaz errendatzen. 2. Ahal bada. Ahalaz ixilarazi gaizki errailia. || AHALIK (ETA) + adj. edo adb. + -EN(A). Ahalik eta lasterrena. Ahalik eta etxe ederrena. || EZIN KONTA (ESAN…) AHAL (+ iz. edo mugatzailea). Jaio ziren ezin konta ahal haur.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. (osagarri duen aditzaren aditz laguntzailea hartzen du) poder, ser posible (2) da/du ad. (geroaldian doazen aditzetan tartekaturik) ¡ojalá! itoko ahal haiz!: ¡ojalá te ahogues!
  fr pouvoir
  en can, be able to
  port pouvoir

  Entzun:
  

  Errealitatea aldatu ahal izateko, lehenik eta behin, begi bistan dugun panoramari erreparatu behar diogu.  [Ikus gaitzazuen, Txema Ramirez de la Piscina (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  ahal izan (Gaurko Hitza, CC)

   
• 

  Maite 7:51 am on 2014/05/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arkazte 

  

  arkazte (Wikimedia Commons)

  iz. Ardi gaztea, bi urte inguru duena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  arkazte (V, G, AN-gip), artgazte. Ref.: A; AEF 1927, 95 y 1955 140 (arkaste); Iz ArOñ (arkaste), UrrAnz (arkaste), IzG; BU Arano; Elexp Berg.

  Oveja joven. “Oveja que tiene de un año a dos” Iz ArOñ. “Oveja de dos años” BU Arano. “El rebaño se compone de corderos (bildotxa), de ovejas de un año (artaunza), de dos años (arkaztia), de ovejas lecheras (ardia) y de ovejas no lecheras (ardizarra) (V-gip)” AEF 1927, 95. “Oveja de un año” Elexp Berg. Cf. MEIG VII 179: Orobat hiltz elkartuen junturan, lehenbiziko atalak azken bokala galdu duenean: cf. arkazte ¬ *ard(i)-gazte.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es oveja joven [de 21 a 33 meses]
  fr jeune mouton
  en young sheep
  port ovelha jovem

  Entzun:

  “Zatarrak hil izanen du Benaiko arkazte lepabeltxa, bi begiak jan dizkio beleak, baina, han ez da putrerik ageri”.  [Harrizko pareta erdiurratuak, Patziku Perurena (Euskaltzaindia, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)