Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:30 pm on 2018/04/17 Permalink | Reply
  Tags: A   

  amore eman 

  ad. amore eman 1 Gogor egiteari edo buru egiteari utzi, onartu. Aspalditik datorren ohiturari amore emanez. Pilatok herriaren eskariari amore ematea erabaki zuen. Baina, tentazioa bizia baino biziagoa izan arren, ez diot amorerik eman. Alferrik zabiltza, ez du amore emango. 2 Soinekoez, sokez eta kidekoez mintzatuz, eman. Ez du amore ematen oihal honek. || amore emate, amore-emate amore eman aditzari dagokion ekintza. Konfiantza sendotzea nahi badugu, elkarrizketa eta elkarrekintza ezin dira baieztapen eta amore emate faltsuetan oinarritu. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad.

      [etsi]: etsi, etsia eman, etsia hartu, txil egin, amore egin Ipar., set egin Ipar., etsitu Ipar./Naf., desesperatu zah., amainatu Ipar. g.e., etsipena eman (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ceder, dar de sí, vencerse (2) (sarritan osagarriak -i kasu-atzizkia duela) ceder; acceder; rendirse
  fr céder, renoncer
  en to give in; to give up; to yield, to give way
  port (1) ceder (2) render-se, capitular

  Baina hainbeste ibili eta gero, ez dut oraindik amore eman nahi. [Eraztunen Jauna III, J.R.R. Tolkien / Agustin Otsoa (Txalaparta, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  amore eman (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply Cancel reply

  Required fields are marked *

  Name *

  Email *

  Website

• 

  Maite 9:40 pm on 2018/03/23 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aizkatu 

  ad. aizkatu, aizka, aizkatzen du ad. g.er. Uxatu, haizatu. Hango algara gozo harroak txori mordo bat aizkatu zuen aldameneko sasitik. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [uxatu]: aienatu, aldenarazi, aldendu, desagerrarazi, haizatu, uxatu, haizarazi Ipar., kasarazi Ipar., kasatu Ipar., akazatu Zub. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. ahuyentar, hacer huir, expulsar (2) du ad. incitar, azuzar, excitar, tentar (3) du ad. asustar
  fr du ad. lancer des pierres
  en (1) du ad. [uxatu] to frighten away/off, to chase away/off; to drive off (2) du ad. [xaxatu; bultzatu] to incite; to egg sb on, to urge sb on; to set sb/sth on sb
  port (1) afugentar, espantar; expulsar (2) du ad. incitar, excitar, tentar

  Eta egokia izango al da ate joka hastea, entzun eta ireki diezaguten, jende guztia aizkatu eta zarataka jarriz? [On Kixote Mantxako, Miguel de Cervantes / Patxi Ezkiaga (Erein, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  aizkatu (Argazkia: Fondo Antiguo de la Biblioteca de la Universidad de Sevilla)

   
• 

  Maite 10:17 pm on 2018/03/18 Permalink | Reply
  Tags: A   

  atija 

  iz. Naf. Doministikua. Ik. usin. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  atija (G-nav, AN-araq-egüés-larr-ulz-erro, Ae; -e AN-olza-larr-ulz-erro, B), etije (AN-araq). Ref.: Bon-Ond 153; A Apend (atije); Iz Ulz (atije), IzG (atije); Satr VocP (atija); Echaide Nav 173; Izeta BHizt2 (atije). La grafía <j> representa el sonido velar [x].

  Estornudo. v. atxija, atrija, hatifa, atxufa.

  Sinonimoak: iz. Naf.

      [doministikua]: usin, urtzintz Ipar., doministiku beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (GN) estornudo
  fr éternuement
  en sneeze
  port espirro

  Atija egin nuenetako batean, Jonek bere musuzapia pasatu zidan.
  

  

  atija (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:38 pm on 2018/03/04 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arginabar 

  iz. Eguzkia irten baino lehen edo sartu ondoren dagoen argia (zenbait lekutan egunsentikoari bakarrik esaten zaio). (Harluxet hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  arginabar (R ap. A Apend; Aq 1145 (AN) ->  A). Aurora; crepúsculo. “Crepúsculo de la mañana (AN)” Aq 1145. “Arginabarrean, al amanecer (R)” A Apend. v. argiabar. Arginabarrak zer dire? Goiznabarra da eguzkia agertu aintziñeko argia; ta illunabarra eguzkia sartu ta dirauena. Bera EEs 1915, 166. Iñularreko arginabarrean bilduta, aldapa-beera zijoazela. TAg Uzt 104. Gauaro ixil baketsu, / argi-nabarretik ur danekoa. Onaind in Gazt MusIx 206 (Or 199 goiz-argitik, Gazt 187 goizalde bitartera).

  Sinonimoak: iz.
  

  [egunsenti] : egunsenti, goizalde, goiztiri, argi-urratze, argi-azkorri
  [ilunabar] : ilunabar, ilunsenti, arrastiri 

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es aurora; crepúsculo
  fr aube; crépuscule
  en dawn; dusk, twilight
  port amanhecer, alvorecer, aurora; crepúsculo

  Eguzkia ederra da goizeko arginabarrean, ederragoa oraino gauekoa itsasoaren luhartzean, beti esperantza baitugu berriro agertuko dela, biharamunean.  [Jakin aldizkaria, 187 zbk. (2011 - azaroa-abendua)] (Egungo Testuen Corpusa)

  

  arginabar (Gaurko hitza, domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:47 pm on 2018/03/03 Permalink | Reply
  Tags: A   

  azpel 

  iz. Sorta, azaoa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  azpel (V-arr-ple-gip), azmel, aspel (V). Ref.: A (azpel, aspel); Iz UrrAnz (aspela); Elexp Berg (aspel).

  1. Manojo, haz. “Manotada de paja” A. “Aspel (V), fajo de helecho, árgoma, etc.” Ib. “Aspela, la cantidad suelta de helecho, hierba, etc. que se puede coger entre brazos” Iz UrrAnz. “Nik bedarra ebai, zuk aspelak eiñ eta Manuelek, sendorra. Bale?” Elexp Berg. Iñok yakin ez daian / illaren zertzela / eten barik daroa / ganera orbela, / idazti ta orriak / dakarren azmela. “Esas brazdas que traen los libros y diarios”. Atutxa Mugarra 48.

  “(V-arr-ger), carga pequeña” A.

  2. “(V-gip), tierra surcada para la siembra” A.

  Sinonimoak: iz.
  [azpel] : haxe, azao, sorta (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Heg.) manojo, haz (2) iz. (Heg.) tierra surcada para la siembra
  fr bouquet; (herbe) botte, (bois) fagot, (fleurs) gerbe
  en bunch, handful
  port maço, feixe

  Antsok ira ebagi ahala, Katelina aspelak egiten hasi zen, gero bien artean gurdia kargatu zuten. [Erresumaren ilunsentia, Mila Salterain, Txalaparta, 2014] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  azpel (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:26 pm on 2018/03/01 Permalink | Reply
  Tags: A   

  aitatokibilaso 

  iz. Aitonaren edo amonaren aita. Aita, aitona eta birraitona.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  aitatokibilaso (H, s.v. aita). Bisabuelo.

  Sinonimoak: iz.
  [birraitona] : birraitona iz., aitabisaba, birraitaita Bizk., birraitita Bizk. (UZEI, birraitona)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. bisabuelo
  fr iz. arrière-grand-père
  en iz. great-grandfather
  port iz. bisavô

  Askok esaten diote aitatokibilasoren antza duela.

  

  aitatokibilaso (Argazkia: Gonzalo Iza)

   
• 

  Maite 10:25 pm on 2018/02/24 Permalink | Reply
  Tags: A   

  arraitu 

  ad. arraitu, arrai/arraitu, arraitzen 1 da/du ad. Lap. eta BNaf. Argitu, distiratu. Zeure arima zizun argi sainduz arraitu. 2 da/du ad. Lap. eta BNaf. Alaitu. Kopeta ilunak arraitu nahiz egin dut irri eta kantu. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. L-BN (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [argitu]: argi egin, argi eman, argiratu, argitu, argiztatu, klaratu Ipar. zah.

      [alaitu]: alaiarazi, alaitu, begia argitu, begiak argitu, begiak ireki, poztu, zoratu, alegeratu Ipar., bozkariatu Ipar., loriatu Ipar., alegratu Heg. beh., pagutu Ipar. zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. (BN/L) iluminar, alumbrar (2) da/du ad. (BN/L) alegrar(se), animar(se)
  fr (1) du ad. illuminer, éclairer (2) da/du ad. réjouir, exulter
  en (1) du ad. [argitu] to light; to illuminate (2) da/du ad. [alaitu] to cheer up, to liven up; to cheer sb/sth up, to liven sb/sth up
  port (1) du ad. (BN/L) iluminar (2) da/du ad. (BN/L) alegrar-se, animar-se

  Irribarre zabal batek arraitu zuen Orschwiren aurpegia. [Brodecken txostena, Philippe Claudel / Itziar Diez de Ultzurrun (Igela, 2011)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  

  arraitu (Argazkia: cerradoporabandono.wordpress.com)