Gaurko hitza

Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:47 pm on 2017/08/19 Permalink | Reply
  Tags: A   

  apaidin 

  iz. Aitapontekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  apaidin (G-bet; Lar, Añ (G), Dv (G)), apaindin. Ref.: A; EI 352. Padrino. Cf. amaidin. v. aitabitxi. Oiek Madriden, Errege Don Felipe ta Doña Isabel Erregiñaren txit kontentu andiaz, ta biak apaidin zirala ezkondu ziran. Cb Just 19. Zertara obligatzen dira apaidiña ta amaidia? Lariz 122. Apaidinak ez daukate onelako eginkizunik. Arr CDoc (ap. Zait EG 1958, 399). Apaidiña eta seme-pontekoa. Zab Gabon 78. Ez naiz sartuko, nere apaindiña nerekin sartzen ezpada. Ib. 80.

  Sinonimoak: iz.

      [aita pontekoa]: aita ponteko, aitabitxi, aitajaun, ugazaita Ipar., aita besoetako Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. padrino
  fr parrain
  en godfather
  port padrinho

  Nola biak zareten nire ezagunak edo txit maiteak, ni izango naiz zuen apaidina, berori, andre Terexa, amaidina, eta zuek izango zarete testigu. [Legorreko Arrantzalia, Pepe Artola (Euskal Klasikoen Corpusa, 1898)]
  

  

  apaidin (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply Cancel reply

  Required fields are marked *

  Name *

  Email *

  Website

• 

  Maite 11:00 pm on 2017/08/18 Permalink | Reply
  Tags: A   

  alaenda 

  iz. Hisia.
  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  alaenda. “Despecho” Lar.

  Sinonimoak: iz.
  [hisia] : hisia, despit
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es despecho
  fr dépit
  en spite
  port despeito

  Emaztegaiak utzi zuen, eta alaendaz, aurkitu zuen lehenbizikoarekin ezkondu zen.

  

  alaenda (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 7:58 pm on 2017/08/14 Permalink | Reply
  Tags: A   

  abordatze 

  iz.  Ontzi bat beste batera hurbiltzea, bereziki erasotzeko asmoz. Hemen, abordatzea saihestu behar, han, igarobide batera sartu behar. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [abordatze] : eraso, keinada (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es abordaje
  fr abordage
  en boarding
  port abordagem

  Enbata arriskuagatik, kaian bertan egin dute piratek abordatzea eta ez dira Kontxaraino joan baltsetan. Hala ere, iragarpena ez da bete, eta arazorik gabe eta giro onean egin dute ekitaldia. [Kaitik atera gabe egin dute abordatzea piratek, Beñat Torres Lete (Berria.eus, 2017-08-14)]
  

  

  abordatze

   
• 

  Maite 11:09 pm on 2017/08/05 Permalink | Reply
  Tags: A   

  alafede 

  interj. Esaten dena indartzeko erabiltzen den hitza. Ez zekiat, alafede, zertaz ari haizen. Haren gauzak ongi direla, alafede. Bai, alafede. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  alafede (AN-gip; Lar, Añ, Izt, H), alafedea (-ia AN-ulz), alafere. Ref.: Garbiz Lezo 213; Iz Ulz (oñetákuak).

  Etim. En vista de cast. ant. a la he cabe sospechar si el vasc. alafede ‘a fe’ no será íntegramente un préstamo, a pesar de vasc. ala ‘así’, ‘de aquella manera’, alajainko, etc. Cf. A. Legarda BAP 1951, 44n: “Tan exacta se le antojaba la equivalencia al P. Larramendi que llegó a afirmar en su Dicc., s.v. fe, que “a la fe se tomó del vascuence alá fedé”".

  A fe, ciertamente (usado a menudo como exclam.). “(Donoso) cuento por cierto, kontu polita ala fede” Lar. “Badira izketa batzuek sarritan auan ekartzen diranak, egin dezagun kontu: Nere konzienzian; nere animan, nola naizan Kristaua, nola naizan Pedro, ala fede, eta batzuek bear bada juramentutzat artzen ditue” AA II 29s. “(A) fe de” Añ. “(Sí) por cierto [ponderando], bafedea. En Guipúzcoa, bai ala fede” Izt. “Par ma foi” H. “Alafede, [...] atenuación del juramento Ala Jainkoa” Garbiz Lezo 213. “Ongi pastuek óngi konta. Ala fédia!” Iz Ulz 445. Cf. E 223: “Ixil endin nahi nikek, ala ene fedia!”; cf. tbn. TAV 3.2.6, 153 (Esparza de Galar, 1557): “Prometatzen drautzut zu bizi zaren artean eta ni bizi naizen artean ez berze emazterik egiteko, ala ene fedea, ala ene fedea, ala ene fedea”. v. alamiafede.

  (…)

  Sinonimoak: interj.

      [alajaina]: ala, alajaina, alajainetan, alajainkoa, ene fedea g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es interj. ciertamente, en verdad, por cierto
  fr interj. bien sûr !, parbleu !
  en interj. certainly, definitely, Goodness me!
  port interj. certamente, em verdade, na verdade

  Ez zekiat, alafede, zertaz ari haizen. (Hiztegi Batua)

  

  alafede (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:57 pm on 2017/08/04 Permalink | Reply
  Tags: A   

  alaen 

  lok. Gaitzespenezko izenondo baten eskuinean, indargarri gisa, ezartzen den hitza. Ik. halako 6. Gezurti alaena! Nik erakutsiko diat, nik, gaizto alaena! Zozo alaen haiek. || (Izenondoak -a artikulua hartzen duela). Alferra alaena! (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: lokuz.

      [halakoa]: ez bestea, ez bestena, halako (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (izenondoaren ondoan) so, maldito, -a
  fr (izenondoaren ondoan) achevé, -ée, sacré, -ée ; espèce de
  en (izenondoaren ondoan) damned; old
  port (izenondoaren ondoan) maldito, -a

  Alferra alaena!  (Hiztegi Batua)

  

  alaen (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:43 pm on 2017/07/29 Permalink | Reply
  Tags: A   

  argilona 

  iz. Estolda.

  Sinonimoak: iz.
  [argilona] : estolda

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es alcantarilla
  fr (desagüe) égoût || (hueco al borde de la acera) caniveau
  en (desagüe) sewer, sewage system; culvert, conduit || (hueco al borde de la acera) drain, gutter
  port esgoto, cloaca, bueiro

  Katua argilonaren gainean etzanda zegoen. 

  

  argilona (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 9:34 am on 2017/07/28 Permalink | Reply
  Tags: A   

  argilo 

  iz. Beranduko loa.  

  Orotariko Euskal Hiztegian

  argilo. “Presumido, fantástico” ZMoso 70.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. sueño tardío [el que se hace por la mañana después de salir el sol]
  fr iz. sommeil tardif [le sommeil se fait le matin après le lever du soleil]
  en iz. late sleep
  port iz. sono tardio

  Gauez parrandan dabilenak argilo egin beharko du gero. @ElhuyarHizk

  

  argilo (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)