Tagged: A Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 10:49 am on 2014/04/20 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aberkoi 

    izond. (neol.) Aberria goratzen duen, aberriaren aldeko agertzen den gauzaz esaten da. Batez ere kanta, olerki eta kideko hitzez erabiltzen da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz./izond. neol.
    [abertzalea] : abertzale, nazionalista (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es patriótico, -a
    fr patriotique
    en patriotic
    port patriótico(a)

    Entzun:

    Bibaka jarri ninduen hurrengo lezioak, jendeak tragedietan erakutsitako elkartasunaren haritik gizendutako propaganda aberkoiari buruzkoak. [Ikastaroa, Anjel Lertxundi (Berria, 2013-07-30)]

    aberkoi (FlickrCC, Tyrexito)

     

  • Maite 7:50 am on 2014/04/14 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aihotz 

    iz. 1. Inausteko eta sasiak mozteko lanabesa, igitaiaren antzekoa eta kirten luzekoa. 2. Arma zuria, ezpata baino txikiagoa, astuna eta aho bakarrekoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz.
    [gurguilua] : inauskai, makets, pakin Bizk., pedoi Bizk., gurguilu Bizk. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) podadera, machete (2) cuchillo grande; lanza
    fr (1) machette, coutelas (2) lance
    en (1) machete (2) spear, lance
    port (1) facão (2) lança

    Entzun:

    -Eta bide batez, mandatu osoa egitearren, esaiok maileguan uzteko bahe bat eta aihotz bat; hainbeste hazi dituk laharrak, istapetan ere sartzen zaizkiguk dagoeneko peto–peto. [Pedro Páramo, Juan Rulfo / Juan Garzia (Ibaizabal, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    aihotz (Wikimedia Commons)

    aihotz (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 8:07 am on 2014/04/02 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aiho 

    iz. (Z) Nahia, desira. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    aiho (S ap. A y Lh; H (BN, S)).

    Deseo. “Désir” H, que cita a Inchauspe. “Aiho gaitz, gaisto, kaitz (S), mauvais désir, passion mauvaise” Lh. v. desira, deseo. Oraino haur ttipia zelarik piztu zen haren bihotzean misioneetarako aihoa. Prop 1884, 200. Berthutian aitzinatzeko aihoa. Ip Imit I 18, 6 (Mst desira). Ezi nik eztit beste aihorik, eztit beste güdiziarik zurekin izatia baizik. Ip Hil 188. Jesusek entzün zütian haren aihoak. Ip Hil 188. Gure aihoak eta hasperenak [...] thaigabe igain ditian zelialat. Ib. 186. Etxe naroak ikusten ditut, / botz ixilaren egoitzak; / betha litzake arima batek, / han, bere aiho bakhoitzak. Mde Po 79. Bere aio gartsuak gogoa errerik. Mde HaurB 10. Ihurk badaki aita Jesuitak zuñen jakintsün eta aiho gaixtoen brentsazale paregabekoak diren. Herr 21-4-1952 (ap. DRA s.v. brentsazale).

    Sinonimoak: iz.
    [nahia] : nahi, desira (ADOREZ  Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es deseo, apetencia
    fr désir, appétence
    en wish; desire, appetite, hunger, passion
    port desejo, apetite, petência

    Entzun:

    Ezi nik eztit beste aihorik, eztit beste güdiziarik zurekin izatia baizik. Ip Hil 188.  (Orotariko Euskal Hiztegia)

    aiho (Gaurko hitza, CC)

     

  • Maite 7:45 am on 2014/03/31 Permalink | Reply
    Tags: A   

    apodiopsi 

    iz. norbait mentalki biluztea.

    Sinonimoak

    [norbait mentalki biluztea] apodyopsis

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es apodyopsis (acto de desvestir mentalmente a una persona).
    en apodyopsis (the act of mentally undressing someone).

    Entzun:

    Bolada hartan, parkeko banku batean esertzen zen egunero ordu berean. Jendea pasatzen zenean, apodiopsia praktikatzea gustuko zuen. 

    apodiopsi (Argazkia: Ander Morea @karhobi)

     

    • Maite 1:32 pm on 2014/03/31 Permalink

      Onartu beharrean nago neska honek nik baino hobeto azaldu duela apodiosi hitzaren esanahia:

      Aspaldi esan zidan @joxe -k… :)

  • Maite 6:24 pm on 2014/03/29 Permalink | Reply
    Tags: A   

    arantza 

    iz. 1. BOT. Zenbait landaretan sortzen diren ziri zorrotzetako bakoitza. 2. (hed.) Gauza mingarria. Bihotzean daramagun arantza. 3. Ik. elorri. 4. ZOOL. Zenbait animaliak, itsas triku eta arantzurdeek kasu, duten prozesu zorrotz puntaduna. 5. ZOOL. Ornoen eta beste zenbait hezurren apofisi puntaduna. 6. ZOOL. Hegats-erradioa. • arantza bifido. MED. Bizkarrezurraren malformazioa, orno-arkuen bi erdiak behar bezala soldatu ez direlako sortua. Arrailadura edo fisura horretatik orno-muina eta meningeak irten daitezke, larruazalaren azpian tumore-moduko bat sortuz. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz.
    [ziri zorrotza] : erren Naf. g.e.
    [elorria] : arantze, elorri Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) espina, púa, pincho (2) (hed.) [samina, atsekabea] espina (3) endrino, arán, arañón ➥ elorri beltz (4) [arrainen hegatsena] (Zool.) espina
    fr épine
    en (1) thorn; spine; prickle (2) (hed.) pain; suffering
    port (1) (de planta) espinho (2) (hed.) dor (3) [arrainen hegatsena] (Zool.) espinha

    Entzun:

    arantza (FlickrCC, jenny downing)

    Larre berdeak, etxe zuri teila gorriak,
    jendarme auto bat
    bidean bildots artean pasatzen.
    Etxe elizetan otoitzak,
    betiko otoitzak neguko keearen antzera
    lehun igotzen.
    Martin Larralde ez da sekula itzuli,
    baina itzuli balitz
    (arantzak barrurantza itzuliak lituzkeen sagarroia bezala)…
    Itzuli izan balitz, zer? Gaur igandea da,
    larre berdeak,
    etxe zuri teila gorriak, jendarme autoa bidan
    Bayonne 17 panopetik.
    Jendea familia erretratuetan bezala
    larritasuneraino
    perfumaturiko arima erakutsiz doa mezara.
    Inork ere ez du
    (dena ohitura, dena errua, dena barkamena)
    oroimenaren
    korapiloa deslotzen. Inork ere ez du
    koblakaririk behar…

    Martin Larralde honelako egun batez hil zen
    galeretan,
    begiak zabalik etzanda, agian, zerua,
    itsaso ziki bat dela esanez.

    [Martin Larralde, Joseba Sarrionandia/Ruper Ordorika]

     

  • Maite 7:38 am on 2014/03/26 Permalink | Reply
    Tags: A   

    aiherga 

    iz. eta izond. Ezertan interesik ez duena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [interesik gabe] : axolagabe, ezaxola; interesik gabe(ko); epel, hotz
    [gogogabe] : geldo, epel, hil; gogogabe; gogorik gabe

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es indiferente, apático, -a
    fr indifférent(e), apathique
    en indifferent, disinterested, apathetic, lethargic, listless
    port indiferente, apático(a)

    Entzun:

    Ongi zihoan afaria, umoretsu, baina gaia atera da mahai artetik, iheslari politikoena, eta hor, umorerako tarterik ez dago, nehor ez da aiherga gaiarekiko, eta bera gutiago. 30 urte daramatza sorlekutik kanpo, ttipitako artadi, pinudi eta soroak irudikatzen, imajinazioaren bidez lagun eta hurbilekoak koadro bilakatzen, non margolanak taupadarik amultsuenak diren.  [Itzultzen, Jon Garmendia @txuriya (txuriya.com, 2014-03-25)]

    aiherga (FlickrCC, TC Crouch )

     

  • Maite 8:08 pm on 2014/03/14 Permalink | Reply
    Tags: A   

    atzerabide 

    iz. 1. Oztopoa, eragozgarria. Bidean jartzen zaizkigun atzerabide guztiak gainditu behar ditugu. 2. ZUZ. Letra baten edukitzaileak, igorpenduak ordaindu ez duenean, aurreko sinatzaileengana joz erabil dezakeen ordainbidea. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. g.e.
    [oztopoa] : debeku, enbarazu, eragaitz, eragozgarri, eragozle, eragozpen, eragozpide, estropezu, galarazpen, oztopo, oztopobide, traba, trabagarri, behaztopa Ipar., faxeria Ipar., poxelu Ipar., trebukagarri Ipar., destorbu Ipar./Naf., baragailu Zub., epantxu Zub., objekzio beh., behaztopabide jas., behaztopagarri jas., behaztopa-harri jas., atzeragarri g.e., atzerapen g.e., eragozketa g.e., molestia Heg. beh., baragarri Ipar. g.e., murtzi Ipar. g.e., enpatxu Ipar. zah., harzaragarri Ipar. zah., trabu Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) impedimento, obstáculo (2) (Zuz.) regreso
    fr (1) (traba) obstacle
    en (1) impediment, hitch, obstacle
    port (1) impedimento, obstáculo

    Entzun: 

    Izan ditugu bidean hainbat atzerabide eta oztopo. (Labayru Ikastegia)

    atzerabide (Gaurko Hitza, CC)

     

← Older posts

c
compose new post
j
next post/next comment
k
previous post/previous comment
r
reply
e
edit
o
show/hide comments
t
go to top
l
go to login
h
show/hide help
shift + esc
cancel