Gaurko hitza

Tagged: Z Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 6:02 pm on 2014/03/03 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zakil 

  iz. 1. ANAT. Ugaztunen penisa. Pubisaren aurrealdean kokatuta dagoen eta esperma umetokian edo umetoki-lepoan uzteko balio duen organo zutikorra da. 2. ITSAS. Belazurruna. 3. MIKOL. Falaleen ordenako eta Mutinus eta Phallus generoetako onddo basidiomikotinoen izen arrunta. Fruitu-gorputzak zakil-itxura eta euliak erakartzen dituen haratustel-usaina du. • zakil-hezur. ANAT. Ugaztun askotan, zakila indartzen duen hezur mehea. || zakil-moko. Ik. glande.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  iz.
  [arren organoa] : buztan beh., falo jas., pitxo Ipar. beh., pitilin Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Zool.) pene (2) (Mikol.) falo (Mutinus sp., Phallus sp.) (3) (lgart.) tonto, -a, necio, -a, majadero, -a
  fr (1) (Anat.) pénis (2) (Mikol.) phallus (3) izond. (lgart.) sot, sotte, idiot, -e ; imbécile
  en (1) (Anat.) penis (2) [mozolo] idiot, dumb, fool, ass
  port (1) pênis (2) falo (3) tonto(a), néscio(a),

  Entzun:
  

  Zakil tentea hatz puntaz bilatu zuen Martak, begiak ireki beharrik izan gabe ondo oratuz, harik eta hatzez nahikoa gogortua zegoela baieztatu ondoren aluan barneratu zuen arte. [Pasaia blues, Harkaitz Cano (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ekar kamioiak, zerbait ikasi behar dik gaur agure orojakile zakil horrek! [Elektrika, Xabier Montoia (Susa, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zakil (Wikimedia Commons)

   

  Reply Cancel reply

  Required fields are marked *

  Name *

  Email *

  Website

• 

  Maite 7:50 am on 2014/02/19 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zarbasta 

  iz. 1. adaxka.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  1 zarbasta (V; Deen I 453 <sarvasta>), zarbazta (H), zabrazta (V-gip), zaprasta, sarbasta (V-gip). Ref.: A; Iz ArOñ (sarbasta); Elexp Berg (zabrazta).

  • “Branchage en général” H (que cita a Izt). “Ramillas“

  • txarbasta (G-to ap. A). “Puntas de las ramas” A.

  • zarbazta (Lar, H). “Carrasco, carrasca” Lar. Lacoizqueta (152) copia erróneamente zarbatza.

  2 zarbasta, sarbasta (V-gip ap. Iz ArOñ).

  “Emakume sarbástia, mujer dura y trabajadora, buena para el caserío” Iz ArOñ.

  Sinonimoak:  iz.
  [adaska] : abartxo, adartxo, adaxka Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) ramillas (2) Zool. cierto pececillo de mar
  fr ramille, branchage
  en brushwood
  port ramo

  Entzun:
  

  Ez naiz arrantzale eskasa. Zarbasta pare bat harrapatu nuen lehengo batean. [Karabana bati jarraika, Xabier Etxaniz  (Naiz.info, 2011ko irailaren 03a)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Zarbasta bat hartu eta sua emendatzera joan ginen basora. Elexp Berg. [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)

  

  zarbasta (CC, micuarto.blogspot.com)

   
• 

  Maite 8:13 pm on 2014/02/01 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zirrindola 

  iz. 1. Metalezko uztai edo eraztun handia. 2. TEKNOL. Torlojo-azkoinez loturak egiten direnean, azkoinaren estutze-lana ongi bana dadin tartean jartzen den eraztun edo pieza zilindriko zapala.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) aro, anilla, arandela (2) (Teknol.) arandela
  fr (1) anneau, bague(2) (Teknol.) rondelle
  en (1) ring, hoop (2) (Teknol.) washer
  port (1) anel, aro, argola, arandela (2) (Teknol.) arandela

  Entzun:
  

  Goiz batean, bainugelako kanila baten zirrindola konpontzen ari nintzela, sartu eta telebista piztu zuen, neskameek egin ohi duten bezala. [Zertaz ari garen maitasunaz ari garenean, Raymond Carver / Koro Navarro (Alberdania-Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Buda Amandrea ematen du galipotezko ama edo amama dirdiratsu horrek, koloretako painelua buruan eta zirrindola doratuak belarrietatik dilindan. [Lagun izoztua, Joseba Sarrionandia (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  zirrindola (geograph, CC)

  zirrindola (Wikimedia Commons)

  3D inprimagailua: lehenengo pausuak | KSuKuN is discussing. Toggle Comments

   
• 

  Maite 7:45 am on 2014/01/27 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zopatu 

  da ad. Erabat busti. Ardotan zopatua (borracho como una cuba) (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa eta Elhuyar Hiztegia)

  Sinonimoak: iz.
  [erabat busti] : blaitu, busti-busti egin (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. [ardotan, esnetan, ozpinetan...] empapar, embeber, impregnar, remojar, emborrachar, ensopar (2) da ad. [horditu] emborracharse (3) da/du ad. [blai egin] empapar(se), calar(se), mojar(se)
  fr du ad. tremper, mouiller
  en du ad. to dip, to dunk, to soak
  port (1) embeber, empapar (2) embebedar-se, embriagar-se (3) ensopar-se, empapar-se

  Entzun:
  

  Edan ordez jan egin behar den ardo zopatu lodi bat izan zen lehendabiziko urratsa.[Konpainia noblean, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Euskara herrikoa, batere berritsi horietakoa, gai berezi eta interesdunetan zopatua, txairoa eta atsegina [aldizkaria]. AIr Egan 1958 (3-6), 223. [moldatua]
  

  zopatu (FlickrCC, s_evenseth)

  zopatu (Wikimedia Commons)

  zopatu (Wikimedia Commons)

  zopatu (FlickrCC, LatinSuD)

   
• 

  Maite 9:05 am on 2014/01/10 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  ziratu 

  du ad. (BN eta GN) Zapatak nahiz botak betunez igurtziz, distiratsu jarri. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Orotariko Euskal Hiztegian:

  ziratu (B, BN ap. A; Gèze, VocBN, Dv, H, VocB).

  1. Lustrar, encerar. “Cirer” Dv. “Cirer une chaussure” H. “Cirer un parquet” Ib. “Lustrar (calzado), dar cera (al piso). Sala onen ziratzen, badugu ordu beteko lana, en sacar lustre a esta sala tenemos seguramente trabajo para una hora” A. “Embetunar, lustrar, dar lustre o sacar lustre” VocB. Zango-behatzak ezkoz ziratuak [zituzten]. Larz GH 1959, 86s. Goizean zapetak ziratu gabe, jali bainuk etxetik, to, zira-hazkidak orai! Larz Iru 114. Morok zapatak bakerori ziratzen daizko. Ib. 66.

  Sinonimoak: iz.
  [ziratu]: ziraia eman (5000 Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Word Reference  eta Orotariko Euskal Hiztegia):

  es   (1) lustrar, encerar (2) (Ipar.) aplicar/dar betún
  fr (1) cirer (2) (Ipar.) cirer, astiquer
  en (1) to wax, to apply wax (2) to polish, to shine
  port (1) encerar (2) aplicar betume

  Entzun: 
  

  (Jartzen da eta zangoa luzatzen dako) Goizean zapetak ziratu gabe, jali bainuk etxetik, to, zira-azkidak orai! Hola ikusiko dik Benatek ere, zoin abilki pratikatzen dukan hire ofizioa! To, wisky turnada on bat irabaziko duk! (Pantxo xuttitzen da, bere lanari buruz) BENAT: (Idorki) Pantxo hago hire tokian! ANTON: (Irri larri batekin) Zer! Utz-ak zonbait sosen irabazterat. [Hiru ziren (laugarren gertaldia), 1957] (Euskal Klasikoen Korpusa)

  Lerra-lerra joaten nintzen zoru ziratu lohitsu hartan barrena, egundainoko blaustadak eginez eta titiak zanpatuz; irri egiten zuen jendeak baina ez nintzen ordurako festako gune nagusia, garbi zegoen aspertzen hasiak zirela nirekin. [Ahardikeriak, Marie Darrieussecq / Joxan Elosegi (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  ziratu (FlickrCC, GRuizSol)

  ziratu (FlickrCC, hans s)

   
• 

  Maite 11:58 am on 2013/12/28 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zintzilik 

  adb. Zerbait goiko aldetik loturik edo eutsirik, beheko aldetik inon oin hartzen ez duela, eta higi edo kulunka daitekeela.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak:  adlag.
  [dilindan] : dindilizka, dingilizka, zilintzan, dilindan Ipar., dilingo Ipar., zintzilika Gip., txilintxau Zub., zintzil g.e., dilindaka Ipar. zah.(UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es colgado, -a, suspendido, -a, pendiente
  fr suspendu, -e ; en suspens
  en hanging
  port pendurado(a)

  Entzun: 
  

   
• 

  Maite 7:49 am on 2013/12/02 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zaurgarri 

  izond. 1. Mina edo kaltea eragiten duena. 2. Fisikoki edo moralki erraz zauritu edo kaltetu daitekeena.

  Orotariko Euskal Hiztegian

  zaurigarri (H), zaurgarri (H), zaurtgarri (H).

  Hiriente, que hiere (sentidos prop. y fig.). “Ne se prend guère qu’au figuré [...]. Holako elhe gogorrak eztira bada bihotzaren zaurigarri! [...]. Bekhatu oro da arimaren zaurigarria, tout péché blesse l’âme” H. Zigor zaurigarriaren beldurrik ez nuela. VMg X. Zoin bihotzaren zaurtgarri diren holako orduak! Prop 1899, 234. Arrabotsa da tresnaren karraska zaurtgarria. SoEg Herr 1-8-1968, 1.

  Sinonimoak: iz.
  [urratzaile]: urratzaile, mingarri
  [zaurkor]: azul, zaurkor

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) lacerante, que hiere (2) vulnerable
  fr (1) blessant, -e (2) vulnérable
  en (1) [dolor] excruciating [palabras, comentarios] wounding, cutting (2) vulnerable
  port (1) feridor(a) (2) vulnerável

  Entzun:
  

  Guztiz hermetikoa izanik -ikusten zen ez zela erabili zuten lehenengo aldia-, ez zen sartu ur tanta txikiena ere han egon nintzen tarte guztian; hala eta guztiz ere, nabari zen uraren hotz zaurgarria, kutxaren hondotik igotzen zena. [Euskaldun guztion aberria, Iban Zaldua (Alberdania, 2008)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

  Orain neure burua aurkitzen dut erkin, zaurgarri, hauskor. [Labartzari agur, Txillardegi (Elkar, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zaurgarri (Gaurko Hitza, CC)