Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 7:33 am on 2013/05/24 Permalink | Reply
    Tags:   

    udatse 

    iz. Lau urtaroetatik lehena. Ipar hemisferioan, martxoko ekinoziotik ekaineko solstiziora hedatzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan, ‘udaberri’)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    udatse. v. UDA-HASTE.

    UDA-HASTE (BN-baig ap. A; SP, Urt I 218, H; uda hatze SP), UDASTE. a) Primavera. v. udaberri. Eguna ganbiatzen baita bethi gauera, uda-hastea edo belhartzea udara. SP Phil 469.

    Sinonimoak: iz.
    [lau urtaroetatik lehena]: primadera Ipar., udalehen Bizk., bedatse Zub., belartze Ipar. zah.     (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es primavera
    fr printemps
    en spring
    port primavera

    Udaberria adierazteko zortzi-hamar bat hitz omen daude hedatuta Euskal Herri osoan: udalehen, udakhail, eralora, bedatsea, primadera, uda hats etab. Hiztegietan udatsea ageri da eta guri berau gustatu zaigu gehien, udaren hatsa sentitzea izugarri gustatuko litzaigukelako noski! [Udatsea, Barraskilo hegalaria (BlogaBoga, 2013/05/22 )]

    udatse (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 8:59 am on 2013/05/23 Permalink | Reply
    Tags:   

    ahabia 

    iz. BOT. 1. Ericaceae familiako zuhamuxka, arrautza-formako hosto zorrotz, zerradun eta berde argiak dituena. Bere fruituak baia jangarriak dira (Vaccinium myrtillus). 2. Izen bereko landarearen fruitua.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko euskal Hiztegian:

    ahabi(a) (-ia S, -ixa V-gip; H), ahabe (S; H), aafia (-ixa V-gip), abi (V, G, AN, Ae, R-uzt), abia (V-gip), afi (V-gip), arabi (V-m; Itza 23 y 61), arabia (V-gip). Ref.: Bon Verb XXIX /ãhãbe/; VocPir 690; Lcq 114; A (ahabia, abi, afi, arabi); Iz ArOñ (aábixa, aáfixa), UrrAnz (abixia), Als (abiya); Elexp Berg (abixa).

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (Bot. landarea eta fruitua) arándano (Vaccinium myrtillus)
    fr myrtille
    en blueberry, bilberry, whortleberry
    port arando

    Ahabi-sasi batetarat heldu ahal izan zen eta gorde zen sasi-ondo lodienetarik batean. Narrazioak, J. Mirande

    Gustuko ditut ahabia-pastel ederrak, edo limoi-merengezko pastel gozoak, edo adibidez… – gaiarekiko arreta galdu zuelarik, ahotsa apalduz joan zitzaion. [Hona hemen gu biok, Dorothy Parker / Mirentxu Larrañaga (Alberdania-Elkar, 2006) ] (Ereduzko Prosa Gaur)

    ahabia (FlickrCC, Cletus Awreetus)

     

  • Maite 8:52 am on 2013/05/22 Permalink | Reply
    Tags:   

    zirtolari 

    iz. (Ipar.) Errimadun hitz–joko politak egiteko nahiz erantzun zorrotz, azkar eta umorezkoak emateko etorria duena, ditxolaria.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    zirtolari (L, BN-arb-lab ap. A), xirtolari (L ap. Lh).

    “Persona que replica pronto y con gracia”

    Teatro lanaren ondotik, entzun ditugu Basarri eta Uztapide pertsulariak, bethi bezala zirtolari eta jostakin. Herr 31-12-1959, 4.

    Sinonimoak: iz. Ipar.
    [ditxolaria] : ditxolari Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es persona hábil en réplicas agudas y graciosas (generalmente rimadas)
    fr personne qui a la répartie vive et gracieuse, amusant, -e ; drôle
    en wit, joker; witty person
    port pessoa espirituosa

    Ditxolari edo zirtolarien usadioak bizi-bizirik dirau sustraiak baserrian dituztenentzat.  [Hogeita bina, Andoni Egaña (Hariadna, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Lehenengo topaldi labur hartan ikusi ahal izan nuen edertasunaz kanpo, pertsona bizia, elkarrizketa zirtolarikoa eta barre lasai eta zabalekoa zela jabetu ahal izan nintzen; ez zen ondoan gustura sentitzen nintzen lehenengo neska izango, seguru aski, baina gutxitan sentituko nuen aurretik horrelako sinpatia-uhina. [Nerabearen biluzia, Xabier Mendiguren Elizegi (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    Familiako gizonak, aita eta bere anaiak, denak zirtolariak ziren, eta bertsolariak. [Santiago oinez, Piarres Aintziart (Elkar, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    zirtolari (bdb. bertsozale.com)

     

  • Maite 8:03 am on 2013/05/21 Permalink | Reply
    Tags:   

    lepauztai 

    iz. ANAT. Klabikula.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [klabikula] : klabikula     (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es clavícula
    fr clavicule
    en collarbone, clavicle
    port clavícula

    lepauztai (FlickrCC, maybe logic)

    Egongo ote zen espazio txiki bat, pentsatu zuen Sethek, istant txiki bat, gertaeren joana eteteko, atzera-aurrera guztiak gelaren izkinara baztertzeko, eta hantxe egoteko minutu batean edo bitan, lepauztaitik gerriraino biluzik, bularren pisua arindurik, eta berriro usainduz esne lapurtua eta ogi errearen plazera?  [Maitea, Toni Morrison / Anton Garikano (Alberdania, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    lepauztai (Wikipedia)

     

  • Maite 8:19 am on 2013/05/20 Permalink | Reply
    Tags:   

    kutin 

    iz. Txerri txikia.

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    “Cerdo pequeño” Asp Gehi. Iduri zerrama oies bat keen bere kutinen ondotik. Herr 10-12-1964, 4.

    Sinonimoak: ad. g.e.
    [txerri txikia] txerrikume, esne-txerrikume

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es cerdito, -a, cochinillo, lechón
    fr cochon de lait, cochonnet, goret
    en piglet
    port leitão

    Otsoa atean joka genuela, zerri-kutinak etxean gordetzera behartuak izan gara. Gainera, iduritzen zait azkenean otsoa arnasa edo ufako ahulekoa gertatu dela. [Joxe Iriarte, “Bikila”. Iritzia. Egunkaria, 2002-06-04]

    kutin (Wikimedia Commons)

     

  • Maite 11:12 am on 2013/05/19 Permalink | Reply
    Tags:   

    maho 

    iz. BOT. Kariofilazeoen familiako eta Dianthus generoko landare belarkaren lore ikusgarria. Zenbait espezie apaingarritarako landatzen da.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoan ‘krabelin’, moldatua)

     

    • leire narbaiza 11:35 am on 2013/05/19 Permalink

      Berba polita! Badakizu nola eta non ikasi nuen? Literaturako klasean. Izan ere, Lauaxetak Bide Barrijak liburuan du “Mao gorrija” izeneko poema:

      MAO GORRIJA
      Maitasunaren ikurkorra zan zure leyoko maoa,
      ikusten neban goiz-iluntzetan poztuten yatan gogua.
      Igande goxe baten kantari ebai zendun ma-egiñez;
      eskeiñi zeuntson gaste bateri, ikusi neban samiñez.
      —’Ederra baida mao gorrijau— erantzun eutzun gastiak;
      betiko orduban alkartu ziran zuben bijotz maitaliak.
      Eskeiñi zeuntson mao ederra.. ene neskatil polita!
      ta bazenkixun ernia zala neure negarrez bustita.

    • Maite 11:38 am on 2013/05/19 Permalink

      Mila esker, Leire! 🙂

    • Maite 9:04 am on 2013/05/22 Permalink

    • Maite 9:06 am on 2013/05/22 Permalink

  • Maite 8:43 am on 2013/05/18 Permalink | Reply
    Tags:   

    enbata 

    iz. Itsasotik bat-batean jotzen duen haize–bolada, bereziki ekaiztsua dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak:  iz.
    [galerna] : galerna, galarren Bizk. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Enbata lazgarrienak bisita egin balio bezala zegoen guztia: sarrerako ispilua txiki-txiki eginda, altzariak lurrean, aterkiak sakabanatuta… [Gloria Mundi, Fernando Morillo (Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel