Gaurko hitza

Tagged: Z Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 8:44 am on 2011/03/17 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zaparrada 

  iz. 1. Prezipitazio zakar eta sarritan laburra, tanta edo zatiki solidoak beste prezipitazioenak baino handiagoak izaten dituena. Euri-zaparrada. 2. (hed.) Mota bereko objektuen aldibereko edo bata bestearen ondorengo higidura zaratatsua. Teilak egundoko zaparradan joan ziren lurreraino. 3. (hed.) Bata bestearen ondoren eta azkar esandakoen multzoa; errieta. A ze zaparrada bota zidan berandu heltzeagatik.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: (1) euri-jasa, euri-zaparrada, indriska, zapar, zarraka, zarrasta, erazarri, aramai, erauntsi (2) jario (3) errieta, tarrapata, kalapita, liskar (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) chubasco, chaparrón (2) chaparrón [ugaritasuna] (3) reyerta, riña
  fr averse
  en (1) heavy shower, downpour (2) barrage

  Eguraldi sargori erabat sasoiz kanpokoari jarraiki, udakoa zirudien zaparrada eta trumoien erasana entzuten zen kanpoan. [Pasaia blues, Harkaitz Cano (Susa, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Ukabilik sartu barik aritu zen Zarandona lehen minutuan, baina handik aurrera, asaltoa amaitu arte, zartako zaparrada jasan behar izan zuen Joseluk. [Odolbildua, Josu Landa (Susa, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  Burua jaitsi eta amaren zaparrada entzun behar izan nuen. (Elhuyar Hiztegia)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 1:52 pm on 2011/03/04 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zoriontsu 

  izond. Zoriona duena edo dakarrena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: (1) zorioneko, dohatsu, oritsu, asturutsu, kontent, eskertsu (2) dontsu, bedeinkatu, onetsi (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) feliz, dichoso, -a (2) dichoso, -a, bienaventurado, -a, beato, -a
  fr bienheureux, -euse ; heureux, -euse
  en happy, fortunate

  Garbi neukan ez nuela ezer gehiago behar zoriontsu sentitzeko eta nire bizitzak zentzu betea izateko. [Hauts bihurtu zineten, Juan Kruz Igerabide (Alberdania, 2005) Orr.: 185] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 10:39 am on 2011/02/25 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zaldizko 

  Azken egunetan egin dituen euri eta haizeekin, erauntsi mota berezi bat ikusi dugu, ‘zaldizkoak’ deitzen direnak. Badakizue, euria alde batetik bestera mugitzen ikusten denean, haizeak eurizko hesi mugikor bat egiten duenean? Euri horri ‘zaldizkoak’ erraten diogu, zaldiak bezala trostan doalako euria.

  Orotariko Euskal Hiztegiak dio:
  2. (gral.). Ref.: A; Iz ArOñ (saldískuakiñ, zaldizkuak); Gte Erd 111 y 148. “Columna de lluvia” A. “Saldískuakiñ da euríxa, llueve en forma de barras de lluvia” Iz ArOñ. “Zaldizko ederrak heldu dira (G-azp, AN-gip), zaldizkoekin ari du (B), euria zaldizko(e)kin ari du (AN-gip), elementuak zaldizko(e)kin ari du

  Horretaz gain, denok ezagutzen dugun esanahia ere badu:  zaldiz dabilena; zaldi gainean ibiltzen trebea dena. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es (1) caballero, -a; jinete, caballista (2) chaparrón, aguacero; cortina de agua
  fr (1) cavalier, écuyer, -ère (2) colonne de pluie
  en horseman

  Zaldizkoak zein ederrak etxeko berotik begiratzeko; kanpoan, ordea, aterkiak ere ez zaitu babestuko zaldizkoetatik.

  Eneko Bidegain
  Idazle eta Mondragon Unibertsitateko irakasle

  leire and Maite are discussing. Toggle Comments

   
  • 

    leire 11:14 am on 2011/02/25 Permalink

    Oso polita burura dakarren irudia. Ez nuen adiera horrekin ezagutzen!

  • 

    Maite 11:50 am on 2011/02/25 Permalink

    Nik ere ez nuen ezagutzen eguraldiarekin lotutako adiera hori. Zoragarria iruditu zitzaidan atzo Enekok esan zidanean. Zaldizko hitza, Leire, nik atsotitz honekin lotzen dut. 🙂

    “Oinezkorik nahi ez, zaldizkorik etorri ez.”

  • 

    leire 12:32 am on 2011/02/26 Permalink

    Zelan gustatzen zaidan esaera zahar hori! Eta askotan egia biribila da!

• 

  Maite 7:51 am on 2011/01/25 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zirrikitu 

  iz. 1. Guztiz hurbil dauden bi gauzaren edo gauza baten bi zatiren artean gertatzen den irekidura luze eta estua.

  Sinonimoak: iz.
  [zirritua] zirritu, zirriztu, intzirrikatu g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

  es rendija, ranura, resquicio; grieta, fisura
  fr fente, crevasse, rainure
  en crack, cranny, slot

  Eta berba haiek intsektuen moduan bilatzen zuten zirrikitu bat gure bizimodu arrunten umilazioan, dizionariorik gabeko gure gau tristeen zuloan. [Kolosala izango da, Joseba Sarrionandia (Txalaparta, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  zirrikitu (FlickrCC, Pilotito)

   
• 

  Maite 8:51 pm on 2010/12/16 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zeharo 

  adb. 1. Izenondo edo adberbioari dagokiola, haren maila altuenaren adierazlea. Ergela zara zu, zeharo gainera. 2. Aditzari dagokiola, adierazten duen ekintza izan daitekeen neurri handienean gertatu dela edo azken mailaraino burutu dela adierazten duen hitza. Zeharo erotu zen. 3. (zah.) Zehaztasunez. Egia honen argibidea zeharo ikusi nahi duenak. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: adond.
  [xeheki, xehetasunez] zah. doi-doi(a), ipi-apa, xehe-xehe, zehatz, zehatz-mehatz, zehazki, zehazki-mehazki, zehazkiro, xeheki Ipar. jas., xeheroki Ipar. g.e., xehero Ipar. zah.
  [osoki, guztiz] alde batera, bete-betean, betean, ederki, ederto, erabat, guztiz, hagitz, oso, oso-osorik, osoki, osorik, osoro, txit, alde bat Ipar., anitz Ipar., arras Ipar., arrunt Ipar., biziki Ipar., net Ipar., tinketz Ipar., osotoro Gip., txoil Naf., osotara jas., guztiro g.e., soberanoki Ipar. g.e., tint Bizk. g.e., betero zah., alde guztiz Ipar. zah., beteki Ipar. zah., konplituki Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es (1) totalmente, absolutamente, del todo, completamente, enteramente (2) (zah.) exactamente, claramente
  fr totalement, complètement, absolument
  en entirely, totally, completely

  Batzuetan iruditzen zait lerro hauetan aurkitzen dudala nire bidea eta, bestetan, hementxe galtzen naizela zeharo, hitz alfer hauen artean. [Mutuaren hitzak, Hasier Etxeberria (Susa, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 12:02 pm on 2010/12/08 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zurrunga 

  iz. Lo egonik, arnasa hartzean egiten den hotsa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: iz.
  [lo egitean, hots berezia] korroka Ipar., kurrunka Zub., marranga g.e., zurru g.e. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es ronquido
  fr ronflement
  en snore

  Handik gutxira, zurrunga bat entzutea iruditu zitzaidan, baina ametsa zela pentsatu nuen. [Korapiloak, Jasone Osoro (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

   
• 

  Maite 10:41 am on 2010/10/30 Permalink | Reply
  Tags: Z   

  zilegi 

  izond. Legeak edo moralak eragozten edo galarazten ez duena (izan aditzarekin, atributu gisa). Gure artean tabakoa erretzea zilegi da. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

  Sinonimoak: (1) haizu, sori, baimendu (2) legezko (3) bidezko, zuzen (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
  

  es lícito, -a, legítimo, -a
  fr permis, légal, -e ; légitime
  en legitimate, licit
  ja 合法 (gōhō)

  Hala ere zilegi bekit paperean hustutzea neure barnean lekurik aurkitzen ez duen uholde hau. [Arrainak ura baino, Hasier Etxeberria (Elkar, 1999)] (Ereduzko Prosa Gaur)