Gaurko hitza

Updates from martxoa, 2018 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 9:59 pm on 2018/03/23 Permalink | Reply
  Tags: X ( 52 )   

  xingola 

  iz. 1 iz. Oihal edo ehunezko zerrenda luze eta mehea. Ik. zinta. Zetazko xingola. Atorra bat, gainetik dena xingola, urre eta girgileriaz apaindurik. Errienta, bere paperak eskuan, antzoki zolan izanen da, beltzez bezti, xingola bat seinale, eginkizunen kudeatzeko. Adats horail distiratsua, xingola batek lepondoan batua. Xingola darie makila multzoei. Bidea eta ibaia, bi xingola mehar irudikoak. 2 iz. (Ohore gisa ezarria). Ohorezko medaila eta gurutze, xingola eder eta holako sari horietarik. Emazte bati eman diote “Légion d’honneur” xingola. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [zinta]: galartzu, girgil, zinta, erriban Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. (Ipar.) cinta, banda, franja, tira, faja; galón (2) iz. (Med.) usagre
  fr (Ipar.) ruban, bande ; galon
  en strip, ribbon
  port fita, faixa, banda

  Xingola horia.

  

  xingola

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 9:40 pm on 2018/03/23 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  aizkatu 

  ad. aizkatu, aizka, aizkatzen du ad. g.er. Uxatu, haizatu. Hango algara gozo harroak txori mordo bat aizkatu zuen aldameneko sasitik. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: ad. g.e.

      [uxatu]: aienatu, aldenarazi, aldendu, desagerrarazi, haizatu, uxatu, haizarazi Ipar., kasarazi Ipar., kasatu Ipar., akazatu Zub. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) du ad. ahuyentar, hacer huir, expulsar (2) du ad. incitar, azuzar, excitar, tentar (3) du ad. asustar
  fr du ad. lancer des pierres
  en (1) du ad. [uxatu] to frighten away/off, to chase away/off; to drive off (2) du ad. [xaxatu; bultzatu] to incite; to egg sb on, to urge sb on; to set sb/sth on sb
  port (1) afugentar, espantar; expulsar (2) du ad. incitar, excitar, tentar

  Eta egokia izango al da ate joka hastea, entzun eta ireki diezaguten, jende guztia aizkatu eta zarataka jarriz? [On Kixote Mantxako, Miguel de Cervantes / Patxi Ezkiaga (Erein, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  aizkatu (Argazkia: Fondo Antiguo de la Biblioteca de la Universidad de Sevilla)

   
• 

  Maite 11:11 pm on 2018/03/22 Permalink | Reply
  Tags: I ( 288 )   

  inguruabar 

  iz. Zertzelada. Ik. zirkunstantzia 2. Halako kasuetan, inguruabar horiek kontuan harturik, elkarteak erabakiko du bien arteko auzia. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: iz.
  [inguruabar] : zirkunstantzia (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Zuz.) circunstancia
  fr iz. circonstance
  en iz. circumstance
  port iz. circunstância

  Ezagutzen nuen neure oinazea, baina hura arindu zitekeela -nire bizitza alda zitekeela, nire inguruabarrak alda zitezkeela- ez zitzaidan bururatu. [Nire amaren autobiografia, Jamaica Kincaid / Alberto Martinez de la Cuadra (Alberdania-Erein-Igela, 2012)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  inguruabar (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:05 pm on 2018/03/21 Permalink | Reply
  Tags: S ( 160 )   

  sokasalto 

  iz. Heg. Bakarrik edo taldean egiten den jolasa, soka bati bi muturretatik heldu eta birak emanez saltoka ari denaren oinen azpitik eta buru gainetik pasatzean datzana. Sokasaltoan zebilen. Sokasaltoan egin. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  sokasalto (V-gip. ap. Elexp Berg). “La comba. Sokasaltua beste jolasik etzan izeten orduan” Elexp Berg.

  Sinonimoak: iz. Heg.

      [sokarekiko jolasa]: sokadantza (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Heg.) (juego de la) comba; cuerda de la comba
  fr corde
  en skipping; (UK) skip rope, (US) jump rope
  port corda

  Neska-koskorrek sokasaltoari ekin zioten berriro.  [Azkenaz beste, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2005)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  sokasalto (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:47 pm on 2018/03/20 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  txor-txor 

  adb. Etengabeko hizketan. Txor-txor hizketan ari ziren, isildu gabe. Txor-txor jardun. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  txor-txor (V-gip ap. Elexp Berg).

  I (Onomat.).

  1. (Onomat. del canto de un pájaro). “Etxazpixan dabill bidiarrua txor-txor da txor-txor” Elexp Berg. v. 1 txio. Asterrika ta Gorozizako bide ondoetan txor txor ebiltzan zozo-birigarroak. Ag Kr 36s. Txor txor txoria, txoritxo / txilibitaria, goiz yagi (yaiki) / ta goiz etzin, txoriak umeak egin (V-gip, G-goi). A EY IV 375.

  Askotan mendi-txaboletan lo egindakoa naiz ni, baiña txepetxa beti lenengo kantaria txabola-ondoetan: txor, txor, txor, txor! BasoM 101.

  2. (V-ple-m-gip ap. A). “Goiz guztian txirritolea legez, txor-txor iñarduteko, zer daukela zer esan barritsuok? (V-m). ¿[…] toda la mañana habla que habla, como un molinillo?” A. v. 1 txirtxor, marmar. Españan autarkidun andrak ez dirala, / au ori ta bestia, txor-txor, bala-bala. Enb 145. Alabaina, guzien begietan ikusgarri ta zoragarri egin zezakeanaren ordez, Akademi itzalaren babesean txutxumutxuka ta txor-txor ari omen zan zenbait gazteekin. Zait Plat 117.

  txor-txor-txor. Baiakiat txor txor txor iarduteko gogoz agoana-ta. A BeinB 55. Or duaz estartea gora mutil koskor batzuk, txor-txor-txor, guztijak batera barriketan, une bakartxu baten be ixiltzen eztirala, musturrak gorri-gorri otzaren otzaz. Kk Ab I 60.

  3. txor-txor-txor. (Onomat. de agua que brota). Bazoaz mendi-egalen batean zear, eta txor-txor-txor ur-otsa. Zendoia 180.

  4. (Onomat. de actividad continua). Txor-txor nere orduetan entrenatzen nintzan. Albeniz 79.

  II (Sust.).

  Piada, acción de piar. v. txio-txio. Kabi ondoan tellatupeko / Enaratxoren txor txorrak. Otag EE 1882c, 548. Txorien txortxor alaia. MAtx Gazt 13.

  III (Adj.).

  (V-gip ap. Iz ArOñ; G-azp). “Txortxorra, el hablador” Iz ArOñ. “Ixo, txortxorra!” (G-azp).

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. charlando, parloteando
  en chatting
  port conversando

  Txor-txor hizketan ari ziren, isildu gabe.  (Hiztegi Batua)

  

  txor-txor (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:13 pm on 2018/03/19 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bipildu 

  ad. bipildu, bipil/bipildu, bipiltzen 1 da/du ad. Lumak, ileak eta kidekoak galdu edo kendu. Ik. lumatu. Gaztea banaiz ere, burua ari zait bipiltzen. 2 du ad. Irud. Frantziaren jabeak zertarako nahi luke eskualde ttipi hau bipildu? (Ik. harrapakatu). 3 (Era burutua izenondo gisa). Oilo bipildua.

  Sinonimoak (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  bipildu ad.

      [ileak galdu edo kendu]: Ipar.lumatu, mutildu Bizk.

      [larrutu]: larrutu, lumatu

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) da/du ad. (batez ere Ipar.) desplumar(se), pelar(se), perder las plumas, perder el pelo… (2) du ad. (batez ere Ipar.) (hed.) robar, despojar; castigar
  fr déplumer, épiler, piller, saccager, dépouiller
  en to fall out; [animaliak] to moult, to molt
  port (1) depenar (2) despojar

  Gaztea banaiz ere, burua ari zait bipiltzen. (Hiztegi Batua)

  

  bipildu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:17 pm on 2018/03/18 Permalink | Reply
  Tags: A ( 569 )   

  atija 

  iz. Naf. Doministikua. Ik. usin. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  atija (G-nav, AN-araq-egüés-larr-ulz-erro, Ae; -e AN-olza-larr-ulz-erro, B), etije (AN-araq). Ref.: Bon-Ond 153; A Apend (atije); Iz Ulz (atije), IzG (atije); Satr VocP (atija); Echaide Nav 173; Izeta BHizt2 (atije). La grafía <j> representa el sonido velar [x].

  Estornudo. v. atxija, atrija, hatifa, atxufa.

  Sinonimoak: iz. Naf.

      [doministikua]: usin, urtzintz Ipar., doministiku beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (GN) estornudo
  fr éternuement
  en sneeze
  port espirro

  Atija egin nuenetako batean, Jonek bere musuzapia pasatu zidan.
  

  

  atija (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)