harriabar

iz.  1 iz. Ale larriko txingorra, harri jasa. Ik. harri 7; harri erauntsi; harrite. Harriabarra dator Gorla aldetik. Harriabarra ari du. Harriabar handia egin zuen atzo. 2 iz. Kalte handia, ezbeharra. Bere zorigaitz eta harriabar guztien iturburua. Harriabar galanta datorkigu (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

harriabar (V, G, AN, L; O-SP, SP, Dv, H), harrabar (H; arr- SP, H). Ref.: A; Etxba Eib; Iz ArOñ.

Pedrisco, granizo grueso. “Grosse grêle ou pierre qui tombe de l’air” O-SP 229 y SP. “Harri abar bezain gogorra” SP. “Arriabarra” Izt C 236 (en una lista de palabras relativas al tiempo atmosférico). “Pedrisco perjudicial” A. “Arriabar baarik pasau da udia, sin daños de pedrisco. Arriabarra, el pedrisco” Iz ArOñ. Harriet atribuye a Pouvreau harrabarra “grand bruit, grand tapage”, pero no lo encontramos en éste. v. harri (2). Eta harriabar handirik talentbat bezalakorik iauts zedin zerutik gizonetara, eta blasfema zezaten Iainkoa gizonék harriabarrezko plagaren kausaz. Lç Apoc 16, 21 (He babazuza, TB, Echn (h)arri erauntsi, Dv, Ip harrite). Zerutik jatxitako arri-abarrak ukitu gabeko asko bizirik gelditu, eta bazter guzietara zabaldu ziran. Lard 116. Artzainek gure mendietan egin izan dute egundainoko gerlate, uholde eta harri-abar guziek baino bidegabe gehiago. Dv Lab 307.

“(V-ger-m-ple, G-to, Sal, R), nubes de pedrisco” A.

(V, G, AN). Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib. Desgracia, calamidad. “Au da arriabarra, la destrucción cuando el viento echa los maíces” Iz ArOñ. “Adversidad, ruina. Arriabarra galanta badatorkigu zuk eiñ dozunagaz” Etxba Eib. “Arriabarra batu detsa bere buruari jokuakin” Ib. “Arriabarra batu, atraer la desgracia, la ruina” Ib. Bere zorigaitz ta arriabar guzien iturburua aurrean zeukan-eta. EEs 1923, 22. Egundo ikusi dudan arriabar lazgarriena. Zait Sof 31.

Sinonimoak: iz.

    [ale larriko txingorra]: harri, inatazi, txingor, babazuza, harrite Ipar., kazkabar, zizerkor Naf., abazuza Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. pedrisco, granizo grueso (2) iz. (hed.) infortunio, desgracia, adversidad
fr (1) iz. [txingor lodia] grêle (2) iz. (hed.) infortune, disgrâce, désolation
en (1) iz. hail (2) iz. [zoritxarra] misfortune
port (1) iz. granizo (2) infortúnio, desventura

Oraindik jabetzen ez Swann Verdurintarrenean gainera zetorkion harriabar zemaitsuaz, eta haien zarpailkeriak on-onean ikusten jarraitzen zuen, Odetterenganako amodioa medio. [Denbora galduaren bila I. Swann-etik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

harriabar (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)