Gaurko hitza

Updates from Maite Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 11:05 pm on 2018/11/22 Permalink | Reply
  Tags: T ( 353 )   

  tinel 

  adb.  1 adb. g.er. Prest, gertu. 2 adb. g.er. Bere orduan, puntuan. Biharamunez ekia tinel sortuko da.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  tinel (B ap. A; H).

  1. (Estar, etc.) presto, pronto. Manatzen dio benda dezkiela begiak ta etzin daiela lurrean; guzia iten du tinel (43). LE-Ir. Orrén itza egiterá / daude tinél aingerúak. LE Kop 155. Gudarako iskillu guziekin etorrita, burrukan biotz-biotzez aritzeko tiñel. Ol 1 Par 12, 33. Tiñel gaituzu gu! “Estamos firmes”. Or Poem 526. Erantzupiderik bage bizi ziran Atenaitarrak, edonora ioteko beti gertu, beren antzinatea gaitzesteko, edo, gutxiesteko ernai ta tinel. Zait Plat 123.

  (Ref. a cosas). Dispuesto, preparado. Non-elkarra, ta noiza, are, / tiñel daduzkate. Ldi UO 45.

  2. (Andar, ir, etc.) puntual. Beira espeziálki irúzkia, ta kontíno ibiltzegúra ain tinél egunóro. LE Doc 56. Egunoró ain tinél dabilána guri argitzekó. LE Urt ms. 121r. Biamonez Ekia tiñel sortuko den. “Puntual”. Or Poem 533. Esnatu gaitzatela xuxen eta tiñel olako ordutan. Or QA 112. Betiko erlantz auen / alkarte iñork begira badeza, / igieraz ain tinel. Gazt MusIx 107. Eta [izarrak] nork pizten ditun ederki, / ain tinel eta zoar. Ib. 127.

  Sinonimoak: izond. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [zehatza]: konkretu, xehe, zehatz

      [presta]: prest

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) (Estar, etc.) presto, pronto (2) (Andar, ir, etc.) puntual
  fr (1) prêt, -e ; préparé, -ée ; disposé, -ée (2) ponctuel
  en (1) ready; prepared; willing (2) punctual
  port (1) presto(a), pronto(a) (2) pontual

  Tinel nauzu! #euskaraldia (2018/11/23 – 2018/12/03 )]
  

  

  tinel (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:28 pm on 2018/11/21 Permalink | Reply
  Tags: N ( 60 )   

  nekezko 

  adj. Neketsua, gogorra. Nekezko bizitza. Euskal Herriaren alde, trebeki, nekezko lan gogorrean. Jazoera latz eta nekezkoetan. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  [nekezko] : zail, nekez, neketsu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) izlag. penoso, -a, doloroso, -a, tormentoso, -a (2) izlag. dificultoso, -a, arduo, -a, difícil
  fr
  en
  port

  Aditu batzuek oso nekezko edo denbora luzekoa ikusten dute. (Elhuyar hiztegia)

  

  nekezko (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:09 pm on 2018/11/20 Permalink | Reply
  Tags: K ( 331 )   

  kraska 

  iz. Karraska. Urrats batzuen kraskak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  kraska (Dv, H).

  1. Crujido. Hortzen artean errexkiago hausten da [ogi hau] eta kraska gutirekin. Dv Lab 45. Bainan adituz Eliza estalgiaren kraska, iguzkiaren berotasunak bortxatuz egiten zirenak. Prop 1899, 231. Sagu eta marmaluek zaukuten tauletarik ihardesten, kraska xehe batzuz. Larz GH 1959, 91. Noizbeit, hara… urhats batzuen kraskak. Iratz Othoizlari 1961, 343.

  2. (B ap. A; Dv). Ruptura. “Rompimiento, resquebrajadura” A.

  3. Golpe. Buruan eta lephoko zainetan zonbait kraska harturik ere. Ducq 112.

  Sinonimoak: iz. Ipar.

      [karraska]: karrakada, karraska, karraskada Bizk., kraskako g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. (Ipar.) crujido, chasquido (onomatopeya del ruido de una cosa que se rompe, que cruje, de un golpe)
  fr iz. craquement
  en iz. crack; crunch; snap
  port iz. rangido, estalo

  Egurrezko zoruak kraska hots etengabeak ateratzen zituen. [Ortzadarra sutan, Fernando Morillo (Elkar, 2003)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  kraska (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:09 pm on 2018/11/19 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gibel(-)ore 

  iz.  Foie grasa. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  gibelore. Foie gras. Oteletan ez da deusen eskasik dirudunentzat, izan dadin “caviar” fresko ala gibel-orhe. Herr 25-7-197 [sic] (ap. DRA). Aitzina, aitzina goatzan, gibeloria erdollatzen beita, goiz edo berant. Herr 11-9-1958, 3.

  Sinonimoak: iz.

      [foie grasa]: foie gras (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es foie-gras, fuagrás
  fr pâté (de foie)
  en (culinary) foie-gras
  port foi gras

  Osaba Jack osasunez pattal dabil, hirian zurekin desorduan ibiltzeagatik, eta Londresko bere medikuak eguerdiko hamabietan gibel-orezko ogitartekoak jatea eta 1889ko xanpaina edatea gomendatu dio. [Fidel izan beharraz, Oscar Wilde / Antton Olano (Ibaizabal, 2000)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  gibel-ore (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:33 pm on 2018/11/18 Permalink | Reply
  Tags: G ( 266 )   

  gibel-handi 

  adj. Gauzak patxada handiegiz hartzen dituena. Ik. lasaka. Lasai samarra da, gibel-handia ez esatearren. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  GIBEL-HANDI (V-gip, G, AN). Ref.: Inza EsZarr (gibel-aundi); Etxba Eib; Elexp Berg (gibelaundi). “Fresco, tranquilo, despreocupado” Etxba Eib. Bai, zu beti Gibel aundi; esan liteke Martiñez aztu zerala. Zab Gabon 34. v. tbn. Osk Kurl 184. Alper gibelaundi’yori, tabernan ibilliko zeñien zu gaur be, aiñ berandu etorteko! Alzola Atalak 57. Zein gibel-aundia aizen! Ez aiz ustelduko! (G-nav). Inza NaEsZarr 140. Etzekiñat non pukatzeko asmoa iziin dun gibelaundi zerri onek (AN-gip). PPer FLV 1987, 190. Txakurrak, pozkerian dabilkiola, eramaten dio aragia, Gibel-andik pensatu ere gabe alako gauzarik. Urruz Urz 24.

  Sinonimoak: izond.

      [patxadatsua]: patxadatsu, patxadazko, birika-handi g.e., birikahandi g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. calmoso, -a; tranquilo, -a; flemático, -a; cachazudo, -a, despreocupado, -a
  fr izond. flegmatique, tranquille, calme
  en izond. calm, serene
  port izond. calmo(a), tranqüilo(a); adj fleumático(a)

  Lasai samarra da, gibel-handia ez esatearren. (Hiztegi Batua)

  

  gibel-handi (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:49 pm on 2018/11/17 Permalink | Reply
  Tags: P ( 210 )   

  pausatuki 

  adb. Ipar. Geldiro, emeki. Pausatuki mintzatzen da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  pausatuki (H).

  Tranquilamente. “En repos, tranquillement” H. Gero has zaitea pausatuki zazpi orazino hauken erraiten. Mat 196. Gero sosegatuko naiz, ardura guztiak utzirik, pausatuki, hatsaren gaiñean iarriko naiz. Ax 75 (V 50). Erantzunak egiten badiotzagu emeki eta pausatuki. SP Phil 238 (He 240 sosegatuki). Hainitz minza arazi behar dire, pausatuki, klarki eta ahalik gorena. CatLav A 7r (V 8). En DFrec hay 2 ejs.

  Sinonimoak: adond. Ipar.

  [emeki]: apurka, astiro, astiz, baratz, emaro, emeki, geldika, geldiro, poliki, poliki-poliki, polito, baratxe Ipar., erreposki Ipar., pirka-pirka Ipar., geldi-geldika Bizk., geldika-geldika Bizk., astiki g.e., betaro g.e., betaz zah., astiroki Ipar. zah.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es adb. (Ipar.) despacio, lentamente, pausadamente, poco a poco, paso a paso, con detenimiento
  fr adb. lentement, posément, doucement
  en adb. slowly, calmly; gradually; gently
  port adb. (Ipar.) devagar, lentamente, vagarosamente

  Pausatuki mintzatzen da. (Hiztegi Batua)

  

  pausatuki (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

   
• 

  Maite 7:24 pm on 2018/11/16 Permalink | Reply
  Tags: L ( 239 )   

  lainezoso 

  adj. Lgart., Beh. Apetatsua, lainezaz betea. (Hiztegi Batua)

  Sinonimoak: adj.
  

  [lainezoso]: (Lgart.) (ikus apetatsu) caprichoso/sa, antojadizo/za.  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Labayru eta Word Reference hiztegiak):

  es izond. (lgart.) orgulloso, -a, fanfarrón, -ona, arrogante; caprichoso, -a; consentido, -a, mimado, -a
  fr izond. fier, orgueilleux, arrogant; capricieux, -euse
  en izond. capricious; full of whims; unpredictable; proud, vain, conceited
  port izond. (lgart.) orgulhoso, -a; fanfarrão, -ona; arrogante

  Zer zarete idazleok idazkaririk gabe? Ume lainezoso galanioso apetoso patetiko batzuk, besterik ez…  [Terra Sigillata, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2008) Orr.: 406] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  lainezoso (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)