basapiztia

1 iz. Piztia. Gizasemeak basapiztien antzera biziko dira etenik gabeko borrokan. Basapiztien erpea. 2 iz. Jendetasunik gabeko pertsona. Ik. basakristau. Tabernaria bihozgabe bat zela, eta irundarrak basapiztia batzuk. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

basapiztia. basapizti (G-to), basapisti (G-azp, AN-larr), basopizti (V-arr). Ref.: A (basapizti , basopizti); EAEL 90; Gte Erd 167. Animal salvaje; fiera. “Alimaña, animal dañino” A. v. basabere. Basa piztien antsia eta orroa beldurgarriak. Arr GB 48. Basa-piztiak besterik egundaño iritxi etzan toki izugarri batera sartu. Ib. 39. Baso piztien bildurtzake. Ag G 133. Al izatea eman zioten lurreko laurden gañean gizakiak ezpataz, gosez, izurriz ta lurreko basapistiz iltzeko. Ol Apoc 6, 8 (Ker basapiztiz, IBk basapiztien bitartez; Lç basa bestiez, He bestiez, TB basa animalez, Dv basabereez, Ur (V) pistijakaz). Nori otu lekiyo Barakaldoko Desiertuen bixi leitezela basapistiyek? Kk Ab II 152. Basa-piztijak baño bixi ezin lettekezala zirudijan mendi latz eta oiantsu batera eldu ziran. Otx 105. Gizasemeak basapiztien antzera, eten bako burrukan ibilliko dira. Eguzk GizAuz 191. Arrano, bele, putre ta basa- / piztien bizilekua. SMitx Aranz 84. Ez bildur izan arkaitz-arteko / basapiztien erpea. Ib. 28. Izan ere, Etxahunian, eiztariak esiturik duten basapiztia bezala bizi zen. Etxde JJ 183. Gorroto ta txarkeriak esitu ezpaniñute basapizti gaizkin baten antzo. Ib. 245. Basa-piztia> aukeran darabilen zaintzaileak bere esanetara dakarrenez, Atenaiko erria orrelaxe zerabilten sasi-iakitun aiek. Zait Plat 124. Onen iritziz, leen-gizonak basa-piztiak bezala bizi ziran bakartadean. Vill Jaink 186. Basa-piztiez ez izu. “Ni temeré las fieras”. Gazt MusIx 181 (Or ib. 197 piztien bildur gabe, Onaind ib. 203 ez ni piztien bildur). Ari zor diote giberriek, abelgorriek, gizonek, basa-pizti mota guztiek bakoitzak sortzerakoan iasotzen dituen bizi-indar izkutuak. Ibiñ Virgil 112. Basa-piztiaz inguratuak. Auspoa 77-78, 292. Mendiko basa-pizti bat bezin zauli. Ataño TxanKan 91. En DFrec hay 3 ejs. Animal, bruto (ref. a personas).
Nongua da, ostera, etxebarruko egin gura yakun basapizti au? Ut ortik, auntzak jagoten mendira! Otx 146. Baña ari basapiztiaren atzaparretan erortzen utzi baño len. TAg Uzt 168s. Nola utzi ainbeste maite zuen Malentxori basapizti gaizto arien atzaparretara joaten? Ib. 188. Ikastolarik gabe ba-genitu / gure erriak, gure erriak, / basapizti biurtuko lirake / gizon guziak, gizon guziak. NEtx LBB 311. Guk basapiztiak esaten genien besteei. BBarand 76.

Sinonimoak: iz.

[piztia]: basabere, basihizi, larrabere, piztia, patari Bizk., basanimalia Ipar. g.e., bestia L-BN zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. [animalia] animal salvaje, bestia, fiera (2) iz. (hed.) [pertsona] bruto, -a, bestia, animal, salvaje, fiera
fr (1) iz. bête sauvage, fauve (2) iz. (hed.) [pertsona] brute
en (1) iz. [animalia] wild animal, beast (3) iz. [pertsona] beast, brute, animal
port (1) iz. [animalia] animal selvagem, besta, fera (2) iz. (hed.) [pertsona] bruto, -a, besta

Testuinguruan

Ez nauk hain basapiztia, badiat nire bihozñoa. [Ihes betea, Anjel Lertxundi (Alberdania, 2006)]