Gaurko hitza

bastart (SP, Urt II 270, Ht VocGr, H), bastard, baxtarta (BN-baig, Ae). Ref.: Inza RIEV 1928, 151, EsZarr 176.

Bastardo. “Bâtard” SP, Ht VocGr y H. “Adulterinus, bastarta, puta semea, puta alaba” Urt II 270. Cf. Lar: “Bastardo, hijo de padres no libres, vienen del Bascuence bastardu, síncope de bastarrik du, hijo habido a escondidas y en los rincones”. Cf.: Ertzo horiek, ez horien basartak ez die izenik üskaran. Eskual 21-2-1913 (ap. DRA, que traduce “barbaridad”; tal vez se trate de errata por bastartak). v. sasiko, bort. Tr. Documentado en la tradición septentrional. Eta gizonén beldurragatik Iainkoaren beldurra utzi ukhan dukeitenak, Aita egiazkoaren desobedient eta bastard anzo, izanen dirate ezkerreko aldean eta iraitziren dirate maledikzionetara. Lç Adv ** 7v. Bada baldin gaztigamendurik gabe bazarete […] bastard zarete eta ez seme. Lç He 12, 8 (He, TB bastart; Dv bazterreko, Ol, IBe sasiko, Ker sasi-seme). Erregek Amiansko gobernadore bere seme bastarta egin duela. (c. 1597). FLV 1993, 458. Ingalaterrako erregeak ere, bere emazte prestua utzirik, bere alaba bastarta, bertzeren emazteaganik egina, hartu zuen emazte. Ax 351 (V 233). Zeren nola ezpaita lejitimo, nola baita bastart, bort, ezkontzaz kanpoan egina, ezin mintza diteke libreki iend’artean. Ib. 360 (V 238). Seme bastartak berak eztu hobenik, baiña bere aitarenagatik, ekharri behar du burua behera. Ib. 360s (V 238). Bena zonbat bastart mündian aita hanitz ükhenik güzien desohore gerthü direnetarik. Egiat 277. Aitoren semiaren bastartak ahatz eztialarik sekülan nor zian aita. Ib. 276. Mundu guziak badaki zure haurren erdian / Asko bastart badirela sartuak familian. Monho 68. Apairietan ere hobe haien phezak; / üdüri ni haurretan, nündiala bastart. Etch 174. Kunplitü nütianin hogita hamekak, / emaztik egin zeitan jaunareki bastart. ‘Ma femme me fit un bâtard avec son amant’. Ib. 182. Bastarten iduriko, aitarik ez kaustu. Hb Esk 9. Haren haurren artean bastartik ez dela. Ib. 39. Bastart bat sortu zioten; eta Beltranen hobeki enganatzeko sinets-arazi nahi izan zion haurra Usuarena zela. Lf ELit 98. Aitarik gabea, baxtarta deitzen dugun hura bezalako bat. Larre ArtzainE 131.

(Fig., referido a cosas). Eskara bastartaren kontra (S. Juan de Luz, 1763). RIEV 1923, 153. Xirola bastart eta trunpeta airosak. Hb Esk 223. Hura da eskuara bastarta, oro erdararat itzulia, gure hizkuntza ederraren iduripen zerbait beizik ez duena. Arb Igand 22. Zoin-gehiagoka horrek badu halako bastart-aire bat. Herr 9-5-1963, 3. Euskara nahastekatu eta baxtarta batekin. Larre ArtzainE 298.

baxtarta (B). “Hermanastro” Izeta BHizt2.

    [borta]: bort, izun, sasiko, sasikume, aizun neol. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)