batño

iz. zenbtz. Adkor. Bat. Ik. batto; batxo. Etxez etxe egin zuten itzulia dupa-eske, baina ez zuten batño baizik kausitu ahal izan.  (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

batño. baño (BN ap. Dictionnaire basque-français (1926-1938). “>Lh ; Diccionario Vasco-Español-Francés hiztegiari (1905-1906) dagokio.”>A). Dim. de bat. v. batxo.  Aski; othoi, indazu baño. Hb Eskaraz eguia (1858). “>Egia 133. Atarratze jauregian / zitroina da loratzen / Dongaraieko primiak / batño du galdetzen. (Sal). Balad 74. Alakok erregu batño erein zuen babaz. / Aleak ondo bat eman; ondoak, leka bat. Or Euskaldunak (1934). “>Eus 49. Bat-ño eskatu diot Jaunari, ta artan isituko naiz: nagola Aren etxean. “Unam” . Or Urte guziko Meza-Bezperak (1949). “>MB 167. Berriz ere etxez-etxe egin zuten itzulia dupa-eske; bainan ez zuten baño baizik kausitu ahal izan. Lf Murtuts eta bertze… Artho churitzetako zonbait ichtorio chahar (1945). “>Murtuts 16. Haurrekilakoa zen izeba bat xoko-jarleku batñoan zegoen. Mde Miranderen idazlan hautatuak (1976). “>Pr 83. Ardurenian jiten zen bi astorekin. Baño jatekoz kargatua eta bertzea berak azpian ekartzen zuena. Erramun harginaren oroitzapenak (1989). “>Etchebarne 32.
BATÑO BAT. Khantoren egiliak eztizü beldürrik / Ez bortian, ez etxen, gal dezan ardirik; / Batño bat beitzian arras ñaphürtürik. “Il (n’)en avait (qu’)une” . ChantP 334. BATÑO ERE (En oraciones negativas). Dim. de BAT ERE.  Gure azken ikusaldian erran zenerautan euskaltzale eta abertzaleeen artean ene ideietako batño ere ez nuela khausituko. Mde Miranderen idazlan hautatuak (1976). “>Pr 63s. BATÑO EZ. Dim. de bat ez.  Presuna ohorezko / batño hunat ez jin. Euskal baladak (1983). “>Balad 234.

Sinonimoak: zenbtz. Ipar.

    [batxo]: batto Ipar., batxo Heg., baño BN (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) un, una; uno, -a
fr zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) un, une
en zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) a, an
port zenbtz. zehazt. (batez ere Ipar.) um(uma)

Etxez etxe egin zuten itzulia dupa-eske, baina ez zuten batño baizik kausitu ahal izan.  (Hiztegi Batua)

batño (Argazkia: sensacionrural.es)