Gaurko hitza

beldurkunde (SP sin trad., Lecl, Hb ap. Lh, Dv, H, A), beldurkunte (S ap. Lh), bildurkunde.

Miedo, temor. “Crainte” Dv. “Crainte, sentiment indéfini de crainte” H. “Appréhension” Lh. Tr. Empleado por autores septentrionales; al Sur se documenta en Guerrico. La forma beldurkondu, que se encuentra en Atheka, podría tratarse de errata. Esparantza hartan zure eskuetan neurea, / Gomendatzen dut arima beldurkundez bethea. EZ Man II 94. Zeure burua gaztigu hutsez eta beldurkundez errespetarazi. Harb 210. Ez othe da lan handia, spiritua eztiran atxekitzea, […] khexagune eta beldurkunde sosegu gabeko batez asaldatua eta konbatatua? He Phil 372. Gure düdetan eta gure beldürküntetan. msS 23. Aei arrizko losa bitan eta ain bildurkunde andiarekin eman zien mandamentuen legea bera gure biotzetan ezarri nai izan digu. Gco I 130. Horien gainean meditazione egin behar dute, beldurkhunde eta atzartasun seindu batean irauteko. Dh 99. Beldurkhunderekin duda gabe, bainan fidantzia nausi duela […] hurbildu behar da sakramenduetarat. Ib. 61. Gure dudetan eta gure beldurkundetan, adreza gaizkon Mariari konfientzia bizi batekin. MarIl 250. Ene maitia, orai nik / Jakin nahi nüke zü ganik / Zer zadükan horren tristerik, / Zure so eztiak oro galdürik; / Ala badüzün beldürkünterik / Maithatzen düdan zütaz besterik. ChantP 298. Menditarraren begi zorrotzak ezagutu zuen erregiñaren beldurkondua [sic]. Atheka 37s. Bazukeen ere bere baithan phentsamendua edo beldurkundea, Yainkoaren deseinuen konplitzeko hartua izanen zela. Elsb Fram 89. Zerbait laguntza nahiz, / ez da asko aho, / Beldurkundeak badu / bazterretan haro! Etcham 130. Kondeak ez zukeen, halaz ere, beldurkunderik izango bere etsai amorratuari urkamendiko herio lotsagarria paira eraztekotz. Mde Pr 188. Ergel eta oinarri-gabeko zen noski haren beldurkundea. Mde HaurB 76.

(Con compl. en gen. objetivo). Bizi behar duzu Iainkoaren beldurkunde handian, izanen bazara humil eta prestu. Hm 232s. Gauza bat da hainitz gibelatzen dituena bertutean aitzinatzetik eta beroki oneratzetik, zein baita paxeluen beldurkundea eta hekin kontra gudukatzeko trabaillua. SP Imit I 25, 3 (Ch beldurra, Mst lotsa). Galduko duzu Jainkoaren beldurkundea. He Gudu 111 (SP 89s ezpaitu Iainkoaren beldurtasunik izanen). Ifernuko minkaitzen beldurkhunde handi batetarat. Birjin 50.

    [beldurra]: beldur, ikara, izu, izumen, izutasun, laborri, latzikara, laztasun, izialdura Ipar., laztura Ipar., lotsa Ipar., lotseria Ipar., zurkaitz Gip., izi Ipar./Naf., ikareri g.e., sarrakio g.e., beldurtasun zah., larderia Ipar./Naf. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)