biraolari

adj./iz. Birao egiten duena, birao egiteko ohitura duena. Ik. biraogile. Jainkoaren aurkako biraolaria. Hordi, lapur eta biraolariak. Biraolari gisa harrika emango didatelako beldurrak ez banengo. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

biraolari. (V ap. A ; Añ, A DBols), burolari (Lar; -rh- SP, Lar, Dv, A), biragolari, biraulari. Maldiciente; blasfemo. ” Burholaria, burhogillea, blasphémateur, grand jureur” SP. “Blasphemo” y “maldiciente” Lar. “Maldiciente” A. v. biraogile, biraokari. Etzare ahalge, lohi, arnegari, burholari, harro, arin, mundutar izateaz. Dh 212. Zure Euskalerriko azken biragolari oni barkatu. A Ortzuri 156. Biraulariaren azken okerra. JBDei 1919, 285. Bazekin Jesusek etzutela Juduak itz ori ateratzea besterik nai biraularia bezala ill-erazitzeko. Inza Azalp 50. Aldeztzalle beroa ezpada, biraolari porrokatua izango da. TAg GaGo 70. Emakume biraolariak. A EY I 128. Biraokera asko erabiltzen dituzte biraolariak beren ezpainetan. Ib. 128. Zure onesleak onetsiko ditut, / eta zure biraolariak zapuztuko. Ol Gen 12, 3. Bazitxinan aski biraolari, batez ere Italitik eta Españitik. Or QA 194. Oiñak billoizik […] aintziñako biraolarien gisan. Erkiag Arran 187. Atara egizu biraolari ori txabolategitik. Ker Lev 24, 14 (Dv burho-egile hori, Ur blasfemaria, Bibl madarikatzailea). Nahiz-eta ni lehenago biraolari izan, erasotzaile eta laidotzaile. IBk 1 Tim 1, 13. Gizon hauek ez dira gure jainkosaren kontra, ez sakrilego eta ez biraolari. IBe Act 19, 37 (TB blasfematzaile). Biraolari gisa harrika emango ez didatelako beldurrak ez banengo. MEIG V 110.

Sinonimoak: iz./izond.

    [biraogilea]: añenti, gaitzesle, biraoti Bizk., biraogile zah., blasfemari zah., blasfematzaile zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz./izond. maldiciente; blasfemo, -a
fr iz./izond. qui maudit ou jure, blasphémateur, -trice
en (1) izond. blasphemous; swearing; foulmouthed (2) iz. blasphemer
port iz./izond. maldizente; blasfemo, -a, blasfemador, -a

Txolinduta, eta apur bat biraolari, aurpegia zerurantz jasoz hots egin zuen: “Eta argia egin zen”.  [Maitale koitaduen kronikak, Vasco Pratolini (Koldo Biguri), Elkar, 2006] (Egungo Testuen Corpusa)

biraolari (Argazkia: 365diasdevalentiamoral.com)