borta

iz. Ipar. Atea. Paradisuko bortak zabaldu. Borta aitzinean. Bortaren gainean ezarria. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 borta. Tr. Documentado ya en Leiçarraga, aparece en autores septentrionales (en su mayoría suletinos o bajonavarros) y roncaleses. (R, -th- BN, S; Ht VocGr, Lar, Dv, -th- SP, Arch VocGr, VocBN , Gèze). Ref.: AtSac 55; Lh (bortha); A EY III 186; Iz R 287, 298; Lrq /bortha/; EAEL 68; Gte Erd 27. Puerta. ” Borthan barnen (S-saug), à l’intérieur de la porte” Lh. ” Borta bat zerratan denean irikitzen [sic] da berze bat (R)” A EY III 186. ” Zerratu tzeia bortá? ¿habéis cerrado la puerta? zerra zazéi bortá ” Iz R 287. ” Bortan kaskaka ari dira (BN-arb)” Gte Erd 27. ” Borta mitratua, puerta de cristales” Satr CEEN 1969, 209. Ifernuko borthák. Lç Mt 16, 18 (Ip, SalabBN bortha, Hual borta; He, TB, Ur, Echn, Ol, Or, Ker at(h)e). Eta itzuliz ezar zezan harri bat monument borthán. Lç Mc 15, 46. Enekin minzo zenak zuen urrhezko kanabera bat, zibitatearen eta haren borthén eta haren murraillaren neurtzeko. Lç Apoc 21, 15. Batak erraiten du behatzea eta bertzeak so egitea […]. Batak athea, bertzeak bortha . Ax 17 (V 8). Bi eskale bortha bati. Saug 155. Azkenak borthak zerra. Ib. 119. Dakielarik etsaia bortan diala. Tt Onsa 61. –Zer dira Ifernüko borthak? –Iferniaren indarra. Bp II 79s. Kolerari athea edo bortha zarratzea. He Phil 234. Zerra ezazü zihaurtan gaña zure bihotzeko bortha. Mst I 20, 8 (SP, Ch athea). Nik idekiren zitit presuntegiko borthak. Mst III 23, 3. (jarraitu irakurtzen)

2 borta. Pértiga que usan los bateleros (Hendaya) Darric” DRA.

Sinonimoak: iz. Ipar.

[atea]: ate (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Ipar.) puerta
fr iz. (Ipar.) porte
en iz. (Ipar.) door
port iz. (Ipar.) porta

Testuinguruan

Borta ezezaguna zitzaion atso batek ireki zuen eta hari so gelditu zen, aho xabalik. [Hautsi da katea, Toti Mtz. de Lecea / Elena Touyarou (Erein, 2004)]