Gaurko hitza

Updates from abuztua, 2017 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

• 

  Maite 10:28 pm on 2017/08/30 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bitasun 

  iz. Bi izateko nolakotasuna. Batasuna zen puntuan bitasuna eta are aniztasuna sortuz.  (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bitasun. División (en dos). Ez nuen batasunaren lekuan bitasunik sortu nahi gure herrian bi katiximarekin. Larre ArtzainE 297. Hitz batean esateko, batasuna sortu nahiz hasi ginenok “bitasuna” sortu dugu, bitasun garratza, haren ordez. MEIG VII 164. Batasun saio guztiek, beti eta edonon […], bitasuna eta are aniztasuna sortu izan dutela. MEIG VIII 46.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. división (en dos) (2) iz. cualidad de tener dos elementos (Elhuyar) || iz. dualismo, dualidad, división en dos (Adorez 5000)
  fr dualisme, dualité
  en dualism, duality
  port (coexistencia) dualismo, dualidade

  Ondorio garrantzitsuena zera da: herrialde berri batera migratzen dutenei euren ohiturak mantentzen uzteak eta euren identitate etnikoa lantzeak migratzaileen integrazioa eta ongizatea ekartzen duela. Aldi berean, gizarte berrian integratzera motibatzeak, tokiko hizkuntza ikasteak eta harrera gizartearen parte direla sentiarazteak ere etorkinen gizarteratzea eta ongizatea ahalbidetzen ditu. Beraz, migratzaileen ongizatea bermatzeko sustatu behar dira kultura bitasuna eta kultur aniztasuna.  [Kultura bitasuna da etorkinen ongizatea bermatzeko gakoa, Magdalena Bobowik (Anixe Uribarren, 2017-08-30)] (Berria.eus)

  

  bitasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   

  Reply

  Required fields are marked *

  Izena *

  E-posta *

  Webgunea

  Gorde nire izena, emaila eta webgunea bilatzaile honetan komentatzen dudan hurrengorako.

  Δ

• 

  Maite 11:12 pm on 2017/08/18 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  basakeria 

  iz.  Pertsona basatiari dagokion egite gaitzesgarria. Diktaduraren basakeriak. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  basakeria (L-ain, S; Lar, Dv). Ref.: A; Lh.

  Acto salvaje, brutal. “Salvajería” Lar. “Action de sauvage” Dv. “Salvajada” A. “(S-saug), acte de sauvagerie” Lh. Eztute pentsatzen basakeria bat dela. Alm [?] 1880, 4 (ap. Dv). Corrida de toros hartan zezenak zaldieri adar hartan zezenak zaldieri adar ukaldika tripak lehertzen zazkotela […]. Basakeria holakoak, bihotzgabekoentzat. Zub 111. Indarkeriz eta basakeritan asi ezkero, senar-emazte arteko pakea bizi guziko urratu besterik etzula egingo. Etxde JJ 124. Bildur baitzan bere anaiak basakeriren [bat] egingo zula bere emaztearekin bakarka utzi ezkero. Ib. 125. Iragan egunetan ez zen aipu [Uztaritzen] herri auzo batean bi gaztek egin basakeria baizik. Herr 17-11-1955, 2.

  Brutalidad, salvajismo. Ardoak gizonari eman oi-dion basakeriak eraginda, lepoa amorruz biurritu zion. Etxde AlosT 82. Gorputz guztia lohi-kolore, mihia beltz eta begiak hits, uher eta ezin-erranezko basakeriaz distirant. Mde Pr 92.

  Sinonimoak: iz.

      [pertsona basatiari dagokiona]: salbaikeria Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. salvajada; brutalidad, atrocidad, barbaridad
  fr iz. sauvagerie, acte de barbarie
  en iz. savage deed, savagery, atrocity, brutality
  port iz. selvageria; brutalidade, atrocidade, barbaridade

  «Terrorismoa eta basakeria makurraraziko ditu demokraziak»  [Puigdemont: «Terrorismoa eta basakeria makurraraziko ditu demokraziak», Igor Susaeta (2017-08-18 )] (Berria.eus )

  

  basakeria (Gaurko hitza, Domeinu Publikako)

   
• 

  Maite 11:01 pm on 2017/08/17 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  burlaize 

  iz. burlaize ( orobat burla-haize ) adkor burla. (Egungo Euskararen Hiztegia)

  Sinonimoak: iz.

      [iseka]: hista, iseka, ihakin Ipar., nausa Ipar., trufa Ipar., iskirio g.e., trufakeria g.e., burlakeria zah., ihakintza Ipar. g.e., musika Ipar. g.e., eskarnio Ipar. zah., purrust (UZEIren Sinonimoen Hiztegian “burla” sarreran)
  

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es burla, mofa, escarnio
  fr moquerie
  en mockery, taunt, ridicule; scorn
  port chacota, zombaria

  Maindirea lehengo lekura erakarri zuen, lotsaz edo hotzez bainoago, halako burlaize jostari batez. [Argizariaren egunak, Anjel Lertxundi (Alberdania, 1998)]

  

  burlaize (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 11:22 pm on 2017/08/06 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  berniz 

  iz. 1 iz. Gai erretxinaduna, gainaldeei babesgarri edo apaingarri gisa ezartzen zaiena; lurrezko edo toskazko ontzien gainean ezartzen den gaia, haiek egostean gogor eta distiratsua gertatzen dena. Buztin gaineko berniza bezala dira bihotz txarrekoaren hitz goxoak. 2 iz. Irud. Gizalegearen bernizaren azpian, ankerkeria azaleratzen da. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  berniz (V, G, L, BN, S, Sal, R; Lcc, SP, H), berniza (VocBN), bernuz (H). Ref.: A; Lh; Lrq /bernís/; Gketx Loiola (lore-eder).

  Barniz. “Vernis” SP. “Piñutea (pinotea) oni, ola xeoxer gañeti berniz-axal bat emanda, bere lore-ederra azalduko zako” Gketx Loiola. v. likurta. Santuak arkitu du / leneko tokiya. / Etzuen biaje au / agitz egokia, / desluzitua dakar / berniza guztia. FrantzesB II 49. Haren soto eta kabak hustu zituzten, bai eta zenbaitek, arnoz ase eta, berniza likurtzat hartuz, iretsi zuten. Elsb Fram 66s. Bertze batzuek, hala nola berniza edan zutenek egiazki eta errealki, leher eta zapart egin zuten. Ib. 67. En DFrec hay un ej. más.

  (SP), berniza, barniz, bernuz (Lar, H). Maquillaje (sentidos prop. y fig.). “Fard” SP. “Color postizo, bernuza, (lat.) muliebre pigmentum” Lar. “(Au fig.), couleur empruntée, fausse couleur, déguissement, proteste” H. Minza zaite harekin bihotz ageriz, garbiki eta fidelki, hari klarki erakusten diozula zure ongi eta gaizki guzia, bernizarik eta disimularik gabe. SP Phil 18 (He 17 alegiarik eta disimularik gabe). Azal ederra dezu / Jesusek emana, / kopetako barnizak / bista badarama. Xe 174.

  Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

      [likurta]: likurta

      [makillajea]: zah.makillaje, bernizadura zah.

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (1) iz. barniz (2) iz. (hed.) maquillaje, disimulo, reserva (3) iz. charol
  fr iz. vernis
  en iz. polish
  port (1) iz. verniz (2) iz. (hed.) m maquiagem, reserva, dissimulação (3) iz. charão, verniz;

  Bernizezko oinetakoak erosi ditu. (Elhuyar hiztegia)

  

  berniz

  Save

  Save

   
• 

  Maite 11:50 pm on 2017/07/24 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  benetakotasun 

  iz.  Benetakoa denaren nolakotasuna. Epaileek zalantzan jarri dute sinadura horien benetakotasuna. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  benetakotasun (PMuj). Seriedad, formalidad. “Autenticidad” PMuj. Nortasun aundikoa zan, errespetu aundikoa. Benetakotasunez egiten ebazan gauzak. Alzola Atalak 101.

  Sinonimoak: iz.

      [seriotasuna]: benetasun, seriostasun Ipar., seriotasun Heg.  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. veracidad, certeza, autenticidad; seriedad, sinceridad
  fr iz. authenticité
  en iz. authenticity
  port iz. autenticidade

  Epaileek zalantzan jarri dute sinadura horien benetakotasuna. (Hiztegi Batua)

  

  benetakotasun (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 8:12 pm on 2017/07/22 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  bustigune 

  iz.  Gune bustia edo hezea. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  bustigune, bustiune (-una V-gip ap. Etxba Eib). Humedad, zona húmeda. “Bustiunia, parte húmeda. Bart nola eurixa eiñ daben, bustiuna asko dittuzu bidietan” Etxba Eib. Itotepean egonak ziran / ango euri maizak artzen. / Bustigunea listuka aizatuz / isillik dira gelditzen [lizar-arbak]. Or Eus 91.

  Sinonimoak: iz.
  [bustigune] : hezegune, , ingurune(Elhuyar Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es (Ekol.) humedal; zona húmeda
  fr zones humides
  en wetland, wet zone
  port zona úmida

  Bustigune haren edertasuna apartekoa zen.

  

  bustigune (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

   
• 

  Maite 10:00 pm on 2017/07/21 Permalink | Reply
  Tags: B ( 476 )   

  baldoki 

  iz.  g.er. Lokia. (Hiztegi Batua)

  Orotariko Euskal Hiztegian

  baldoki (G ap. A; Lar, Añ, H).

  1. Sien. “Sien, sienes, loak, baldokiak” Lar. “Aladares, los cabellos peinados con curiosidad a lo antiguo, aldeetako, alboetako, loetako, baldokietako ille kiskurrak” Ib. “(G, Añ), sienes” A. v. loki. Diren guziek badute elgarrekin eite; sudur mehar luxe, kokots lirain, kopeta neurrian bipil, baldoki-gainak xorro arineko, buruari garondoa leunki harpetua, ileak beltz bezain ugari, larrua beltxaan. JE Ber 46. Geienak burua, ez luze eta ez zabal, ia borobilla dute (mesokefaldunak). Baldoki irtenak. JMB ELG 64.

  2. (V-m ap. A; Lar Sup). “Mollera, bururraldea, baldokia” Lar Sup. “(V-m), fontanella, porción cóncava y la menos dura del cráneo; es muy notable en los niños” A.

  Sinonimoak: iz. g.e.

      [lokia]: loki pl., lolo Ipar., lo Ipar. g.e. pl., adegi Bizk. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

  Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

  es iz. sien
  fr tempe
  en (part of head) temple
  port Anat têmpora

  Hanna ez da inola ere emakume zaharra, baina nik, noski, haren larmintz zimeldua nekusan, haren betazpi puztuak ere bai, eta haren baldoki zimurtuak; niri axolarik ez, baina ikusi, banekuskien. [Homo Faber, Max Frisch / Joxe Austin Arrieta (Elkar, 2001)] (Ereduzko Prosa Gaur)

  

  baldoki (Argazkia: buenasalud.net)