Updates from urria, 2012 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 9:59 am on 2012/10/24 Permalink | Reply
    Tags:   

    biki 

    iz. eta izond. 1. Erditze berean jaiotzen den bi indibiduoetako bakoitza. 2. (hed.) Bikoitza, bi elementu berdinez osatua. Izar bikiak badira zeruan. • biki biobular, dizigotiko edo bibitelino. (pl.) Bi obuluren aldibereko edo ia aldibereko ernalketaz gero sortutakoak. Haurdunaldi desberdinetan jaiotako indibiduoen arteko antzekotasun bera dute elkarren artean. Gezurrezko bikiak ere esaten zaie. || biki monobular, monozigotiko edo unibitelino. (pl.) Obulu beretik garatutakoak. Ernaldutakoan, obulua bitan banatzen da, eta sortzen diren indibiduoak genetikoki elkarren berdinak dira guztiz. Egiazko bikiak ere esaten zaie. || biki siamdar. (pl.) Gorputzaren atalen bat elkarri loturik dutela jaiotzen direnak. || muskulu biki. (pl.) ANAT. Bernaren atzealdean kokatuta dauden bi muskuluetako bakoitza.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz./izond.
    [biritxia]     bikoitz pl., biritxi Ipar., bizki G-N, bibiro Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) gemelo, -a, mellizo, -a (2) Anat. gemelo (3) (hed.) doble, gemelo, -a
    fr (1) jumeau, -elle (2) Anat. jumeau (3) (hed.) jumeau, -elle ; double
    en (1) twin (2) (muskulua) gemellus
    port gêmeo(a)

    Ezer gutxi, bikien pentsamenduen artean dagoen berbera, nire anaia eta bion artean dagoen berbera, alegia. [Neguko zirkua, Harkaitz Cano (Susa, 2005.)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    bikiak (FlickrCC, atomicshark)

     

  • Maite 7:50 am on 2012/10/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    baratze 

    iz. 1. Lur–zati ez handia, gehienetan hesitua, jateko landareak (barazkiak) lantzeko erabilia. Baratzea jorratu. Baratze-alorra. 2. MIT. Euskal mitologiako hilerria; bataiorik gabeko haurrak eta kristau jatorrak izan ez direnak lurperatzeko tokia. • baratze-belar. Ik. barazki. || lore-baratze. Lorategia. Lore-baratzean eder, arrosa gorria.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [ortua]     ortu Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es (1) huerto, huerta, vergel (2) Mit. cementerio, sepultura
    fr jardin potager ; jardin public
    en vegetable garden/patch; market garden (Br); truck farm (Am)
    port horta

    Baratze eta soroetako landareak gelditasun etsi batean zetzaten. [Gauza baten ametsa, Pier Paolo Pasolini / Josu Zabaleta (Alberdania, 1998)] (Ereduzko Prosa Gaur)

    baratze (FlickrCC, woodleywonderworks)

     

  • Maite 12:06 pm on 2012/10/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    burujabetza 

    iz. Nor bere buruaren jabe izatea (bereziki herriei buruz mintzatuz). Herriak askatasuna eta bere burujabetasuna galduak zeuzkan. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [bere buruaren jabe izatea]     beregaintasun, burujabetasun, independentzia, subiranotasun, eskukotasun g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es independencia, soberanía
    fr indépendance, souveraineté
    en independence, autonomy, sovereignty
    port independência, soberania

    Krisia eta burujabetza izan dira hizpide kanpainaren hasieran. [Krisia eta burujabetza, Berria.info  (2012-10-05)]

     

  • Maite 2:20 pm on 2012/09/11 Permalink | Reply
    Tags:   

    berrasi 

    da/du ad. Berriz hasi.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: ad. g.e.
    [gogoa galdu] angabetu Naf. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es reemprender, volver a empezar, recomenzar, reanudar
    fr recomenzar
    en to start again
    port recomeçar

    Iritsiko ote da nire oharmen argiaren gainazaleraino oroitzapen hori, antzinako lipar hori, zeinari kargu hartzera etorri baitzaio hain urrundik beste lipar berdin baten erakarpena, nire baitan dena astinduz, dena asaldatuz? Ez dakit. Orain ez dut deus sentitzen, gelditua da, birjaitsia beharbada; nork daki inoiz berrigoko ote den bere gauetik. Hamar aldiz berrasi beharra ukan dut, haren aldera so egitera makurtu. [Denbora galduaren bila I. Swann-etik, Marcel Proust / Joxe Austin Arrieta (Alberdania-Elkar, 2010)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

     

  • Maite 10:00 pm on 2012/09/05 Permalink | Reply
    Tags:   

    berbaro 

    iz. (B) Berbotsa.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz. Bizk.
    [berbotsa]     hitzots, berbots Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es ruido/rumor de voces
    fr brouhaha
    en murmur
    port burburinho, murmúrio

    Batzuetan, kaletik zetozkion berbaro eta ibilgailuen hotsekin nahasturik musika klasikoa entzuten zuela, bere buruari arrazoitzen zion arratsalde hartakoa leherketa moduko bat baino ez zela izan, lehergaia lehenagotik zegoela pilaturik bere kolkoan. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)] (Ereduzko Prosa Gaur)

     

    • txerra 8:20 am on 2012/09/06 Permalink

      Berbaro izena du Durangoko euskara elkarteak, Plateruena eta beste milaka ekimenen atzean dagoena: http://www.berbaro.com/

    • Maite 10:07 am on 2012/09/10 Permalink

      Egia da! Ipini nuenean ez nintzen jabetu. Zorionak eiten dituzuen lan guztiengatik! 🙂

  • Maite 9:41 pm on 2012/08/15 Permalink | Reply
    Tags:   

    baseliza 

    iz. Ermita.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Sinonimoak: iz.
    [ermita]     ermita, kapera Ipar., basatxono g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es ermita
    fr chapelle rurale, ermitage
    en country chapel; hermitage

    Ondoren bere baselizara eraman zituen, eta han jaiak eta jateak ibili zituzten hamaika egunean atertu barik. [Ulenspiegelen elezaharra, Charles De Coster / Koldo Izagirre (Elkar/Alberdania, 2007)] (Ereduzko Prosa Dinamikoa)

    baseliza (CC, Maite Goñi)

     

  • Maite 10:25 am on 2012/08/03 Permalink | Reply
    Tags:   

    bentzutu 

    du ad. (zah.) Garaitu, azpiratu. Etsai guztiak bentzutu zituen. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

    Orotariko Euskal Hiztegian:

    bentzutu (BN, S; Urt I 136, Lar, Añ, Hb y Foix ap. Lh), bentzitu (benzitu VocBN; benzidu V-gip), mentzutu (Dv). Ref.: Lh; Elexp Berg (benzidu). Tr. Al Norte se encuentra ben(t)zutu (radical benzut en Leiçarraga) salvo en los bajo-navarros Dechepare, CatLan, Lopez y Bordel, que emplean ben(t)zitu. En textos vizcaínos se documenta exclusivamente ben(t)zidu; en el resto de la tradición meridional alternan tanto ben(t)zutu como ben(t)zitu, frecuentemente en un mismo autor. Men(t)zutu lo emplean Iztueta y Bilintx.

    Sinonimoak: ad.
    [garaitu]     eraman, gainditu, gaindu, garai atera, garaitu, irabazi, gaina hartu Ipar., goiartu jas., gainez egin g.e., goitu g.e., xitu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):

    es vencer, derrotar, dominar
    fr vaincre
    en to win, to defeat, to beat

    “Bekoak goikoa ezkondu leidi; ta txikiak handia benzi leidi, asmoz ta jakitez” [el de
    abajo alcance al de arriba, y el pequeño venza al grande, por el deseo y el saber.] (Eusko Ikaskuntza-Euskadiko Kutxaren Giza, Kultura, Arteak eta Gizarte Zientzien Saria 2004 Juan San Martin
    Jaunari emate ekitaldiko hitzaldiak, pdf)

    Oharra: 1920. De la mano de Resurrección María de Azkue comienza el estudio científico del idioma, (Morfología vasca, 1923-1934) y las encuestas a los hablantes (Erizkizundi Irukoitza, 1922). La Eusko Ikaskuntza-Sociedad de Estudios Vascos fue creada en 1918 por expreso deseo de las Diputaciones con la intención de quitarle al Euskera la etiqueta de primitivo y agonizante (Pío Baroja) bajo este lema: Bekoak goikoa ezkondu leidi; ta txikiak handia benzi leidi, asmoz ta jakitez, «el de abajo alcance al de arriba y el pequeño al grande, por el deseo y el saber». Historia externa del euskera, Wikipedia

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel