Updates from abendua, 2018 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts

  • Maite 11:02 pm on 2018/12/01 Permalink | Reply
    Tags:   

    leban 

    adb. Eskumuturraz eta eskuaz, besoa inon bermatu gabe indar eginez; inoren laguntzarik gabe, norberaren lanaz. Leban jaso du. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    LEBAN (V-m ap. A). A pulso. “Leba (V-m), pulso. Leban jaso, levantar a pulso” A.

    Sinonimoak: adb.

    [leban] : pultsuan (Elhuyar Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es a pulso
    fr à bout de bras loc adv
    en (sin apoyar el brazo) freehand
    port a pulso

    Leban altxatu du pisua. 

    leban (Gaurko hitza, Domeinu publikoa)

     

  • Maite 7:24 pm on 2018/11/16 Permalink | Reply
    Tags:   

    lainezoso 

    adj. Lgart., Beh. Apetatsua, lainezaz betea. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: adj.

    [lainezoso]: (Lgart.) (ikus apetatsu) caprichoso/sa, antojadizo/za.  (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar, Labayru eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. (lgart.) orgulloso, -a, fanfarrón, -ona, arrogante; caprichoso, -a; consentido, -a, mimado, -a
    fr izond. fier, orgueilleux, arrogant; capricieux, -euse
    en izond. capricious; full of whims; unpredictable; proud, vain, conceited
    port izond. (lgart.) orgulhoso, -a; fanfarrão, -ona; arrogante

    Zer zarete idazleok idazkaririk gabe? Ume lainezoso galanioso apetoso patetiko batzuk, besterik ez…  [Terra Sigillata, Joxe Austin Arrieta (Txalaparta, 2008) Orr.: 406] (Ereduzko Prosa Gaur)

    lainezoso (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 10:13 pm on 2018/11/07 Permalink | Reply
    Tags:   

    lainezatu 

    ad. da/du ad. Laineza hartu edo eman. Nadal saria edonor lainezatzeko modukoa da, baina ez nintzen haizatu. (Hiztegi Batua)

    Sinonimoak: ad.

        [laineza hartu]: hanpatu, hantu, harropuztu, harrotu, oilartu, prezatu Ipar., putzak hartu Bizk., laineza hartu Gip., burgoitu g.e., handipuztu g.e., handitu g.e., ilarraindu g.e., urgoitu g.e., fiertu Ipar. g.e., haidortu Ipar. g.e., morgatu Ipar. g.e., urguilutu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es da ad. envanecerse, enorgullecerse, volverse arrogante/presumido
    fr s’enorgueillir, être fier de loc
    en become vain, feel proud, feel pride
    port inchar-se, orgulhar-se de algo

    Nadal saria edonor lainezatzeko modukoa da, baina ez nintzen haizatu. (Hiztegi Batua)

    lainezatu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 11:48 pm on 2018/11/06 Permalink | Reply
    Tags:   

    lotsagaldu 

    adj. Lotsagabea. Ik. lotsa galdu. Ematxar lotsagaldua! Lotsagaldua izan arren, beldurti eta koldarra zen. Begirunez jantzi zaitez, ez lotsagalduen antzera. Nahitaez lotsatuko da denik eta lotsagalduena ere. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lotsagaldu, lotzagaldu.

    Desvergonzado, descarado, insolente. Cf. LOTSA GALDU. v. lotsagabe. Lotsagalduak […] ta gaisto itxura andikoak izan arren, etziran barrutik gaistoak. Ag Kr 171. Lotzagalduak eztauko ezeren ardurarik. Echta Jos 66. Lotsa galdurik ezta / gure tartian. AzpPr 75 (v. tbn. 76). Begirunez jantzi zaitez, ez lotsagalduen antzera. ArgiD 46. Lotsagaldu bat izan arren, beldurti eta koldarra zen. Mde Pr 179. Ematxar lotsagaldua! Etxde JJ 126. Ez dezula lotsa-galduen bearrik. MAtx Gazt 69. Lagun lotsa-galduren batek. Ib. 23. v. tbn. Or Eus 18.

    Sinonimoak: izond.

        [lotsagabea]: bargasta, lotsagabe, lotsagabeko, ahalkegabe Ipar., krapaut Ipar., lotsabako Bizk., lotsagalduko , ozar Ipar. jas., aujame Ipar. g.e., lotsa gaiztoko , lotsa gutxiko (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es izond. sinvergüenza; desvergonzado, -a; insolente; descarado, -a
    fr izond. dévergondé, -ée ; insolent, -e ; osé, -ée
    en izond. insolent; rude; disrespectful; cheeky (inf)
    port izond. sem-vergonha; desvergonhado(a), descarado(a)

    Nahitaez lotsatuko da denik eta lotsagalduena ere. (Hiztegi Batua)

    lotsagaldu (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)

     

  • Maite 10:16 pm on 2018/10/27 Permalink | Reply
    Tags: ,   

    lazakeria 

    iz. Utzikeria. Bistan da badela han ere zenbaiten aldetik euskararen aldeko lazakeria edo alferkeria. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    lazakeria. v. laxakeria.

    laxakeria, lazakeria. Negligencia. Agian ez diogu ondoko egunetan ahantzaraziko… sobera lazatuz. Lazakeria batere, batere ez doako girixtinoari! Herr 27-2-1958, 1. Bixtan da badela han ere zenbaiten aldetik euskararen aldeko lazakeria edo alferkeria. Larre ArtzainE 299.

    Sinonimoak: iz.

        [utzikeria]: utzikeria (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es iz. (Ipar.) laxitud, negligencia
    fr iz. relâchement, négligence
    en iz. laxity, laxness, slackness; negligence, malpractice
    port iz. lassitude, negligência

    Bistan da badela han ere zenbaiten aldetik euskararen aldeko lazakeria edo alferkeria. (Hiztegi Batua)

    lazakeria (Argazkia: elcorreo.com)

     

  • Maite 10:51 pm on 2018/10/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    lazka 

    iz. Bizk. Egoera nahasia; gatazka, borroka. Langile arteko haserre, gorroto, lazka eta borrokak. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    1 lazka (V-oroz-m ap. A).

    1. Enredo, turbulencia, conflicto. Tr. Documentado en textos occidentales desde finales del s. XIX. Euki gura dabenak / surrakaz bakea / inoz bere eztau bear / astindu lazkea. Azc PB 135s (in Ur PoBasc 189 ez dau biar astindu / iñoz gauza loirik). Zer zan ango lazka ta matasea! Ag AL 27 (v. infra LAZKA-MATAZA). Rusiak eztau nai, gaur-egunean beintzat, iñogaz lazkarik edo nasterik. A Ezale 1899, 16a. Nik eztakit zenbat tresna, ele, gizadi ta lazka ikusi nituan enparantzarako bidean. Ag G 83. Antxen izaten da lazka ta iskisalda! JKort EuskOl 1931, 36. Langille arteko asarre, gorroto, lazka ta burruka oneik. Eguzk GizAuz 154. Alkar ezin aituta, eztabaida ta lazkea sortu ziran batzar aretan. Ib. 69. Yainkoren batek-edo, lauso gaizto batek yota, lazka bigurria sortu dute len ere errukarri ziranok. ‘Funesta rivalidad’. Zait Sof 116. Lazka ontan nasturik nora yoko dut itz billa? Ib. 42. Jarri ete dot nik neure burua lazka onetan? Erkiag BatB 191.

    2. Susto. “Demonio Itsusia! Ura lazka eman zidan (AN-5vill)” Gte Erd 278.

    2 lazka.

    “Gasto, dispendio” BeraLzM. Cf. 3 lazkatu (2). Lazkak edo eralgiak berriz (gastuak) izugarriak izan bear dira, ain toki urrutietatik orrenbeste lagun narratzen. Ayerb EEs 1915, 157. Iyeki bakoitzaren saneurriyak 1,50 laurlekotik 2,50-ra bitarteko gora-bera izango du, argitalgundiaren lazka zenbatekua dan alaxe. EEs 1916, 233.

    3 lazka. v. 3 lazkatu.

    Sinonimoak: iz. Bizk.

    [istilua]: ahakar, anabasa, birrinbili-barranbala, demanda, errieta, errietaldi, etiketa g.e. , gorabehera, iskanbila, istilu, kimera, lipizta, liskar, liskarraldi, mokoka, mokokaldi, tirabira, tirabirako, zalaparta, zaparrasta, aharra Ipar., eskatima Ipar., karmañola Ipar., kasaila Ipar., tarrapata Ipar., xaribari Ipar., astrapala Bizk., baraila Bizk., droga Bizk., ardaila Gip., matxetin Gip., sesio G-N, kalapita Ipar./Naf., bilaxka Zub., armonia beh., desditxa beh., matrikula beh., atarrapuzka g.e., ausiabartza g.e., liskarreria g.e., zirriparra g.e., ahaka zah., ateleka zah., matraka Bizk. beh., okasio Gip. beh., haparka Ipar. g.e., despita Gip. g.e., biahore Ipar. zah., debadio Ipar. zah., disputa Ipar. zah., atralaka Bizk. zah., bilaka Zub. zah., arroitu Naf. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) iz. (batez ere B) enredo, embrollo (2) iz. (batez ere B) conflicto
    fr (1) imbroglio (2) conflit
    en (1) (countable) mess, muddle, snarl;  (uncountable) trouble (2) conflict
    port (1) enrascada,  embrulhada, embrulho (2) conflito

    Langile arteko haserre, gorroto, lazka eta borrokak. (Hiztegi Batua)

    lazka (Argazkia: pxhere.com, CC0 Public Domain)

     

  • Maite 11:39 pm on 2018/06/09 Permalink | Reply
    Tags:   

    langa 

    iz. 1 iz. Esparru edo bide bateko sarbidea eragozteko zeharka jartzen den haga multzoa, ireki eta itxi egin daitekeena; bereziki, haga horietako bakoitza. Ik. kereta. Txantxangorri bat hesiko langan. Etxeburuko langa gaindituta. 2 iz. Kirol batzuetan, ateko goiko haga. Pilotak langan jo zuen. (Hiztegi Batua)

    Orotariko Euskal Hiztegian

    langa (G; Lar, Añ, H (V, G, L)). Ref.: A; AEF 1955, 79. Tr. Documentado en la literatura meridional, sobre todo del s. XX. En DFrec hay 3 ejs. Etim. De lat. planca.

    1. Cancilla, portilla. “Puerta, para entrar en los sembrados que están cerrados” Lar. “Puerta, barrera” Añ. Cf. Echaide Orio 121: “Puerta de un vallado”. Cf. VocNav s.v. langa. Ataka, langa, langamalla, langatea. Izt C 234 (en una lista de vocablos relacionados con la agricultura). Orduantxe zetorren Patxi etxe azpiko langatikan aurrera. Apaol 81. Tarte estuduna zan langa ori ta ezin atera zuan arkuma kanpora. Muj PAm 71. Belar-zelaian esiak asko / mallak ugari langetan. EuskOl 1933, 9. Langa berêla atzemanez, / jauzi batean gaiñeti igaro. Or Eus 313. Langatik berriz otsegin dio. Ib. 313. Etxeburuko langa gaindituta. TAg Uzt 115. Astoa langan bezela, ez aurrerako ez atzerako (G-to). A EY III 55. Txantxangorri bat esiko langan, / ardi ta bildots zainketan. Gand Elorri 62. [Eiztariak] langak irikitzeko / ederrak mutillak! Uzt LEG II 307.

    Ez degu errenditu nai / legeak jartzen dun langan. Basarri 171.

    Portería de fútbol. Tarteka [baloia] iristen zan, / bai, bi langetara. Zendoia 151.

    2. (V-arr-m-gip). Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg. Cada una de las traviesas que forman una cancilla. “Traviesa, leño largo y grueso” A. “Erromadiari kendu langa bat eta ondoren jarraittu zeskun jabiak” Etxba Eib. “Palanca, palos que se ponen en los portillos (Amescoa)” J.L. Elcarte. Beijak sartu dituzube langa arteko ziskubetan? Mg PAb 108. Ol zut auentzat setiñezko langak egin bear dituzu. Ol Ex 26, 26 (Dv, Ur (h)aga, Bibl trebes, BiblE zehar-egur). Ateraldi baten zazpi mille langa edo trabez atara eudiezan. Akes Ipiñ 24. Gure Elburua goian dagola / kurtze latz baten langetan. Gand Elorri 143.

    3. (V-gip ap. A; H). “Barre avec laquelle on maintient une porte fermée” H. “Tranca” A. Ertsi begi nasai kanpoko atea, barrutik langa sendoa ezarriaz. Erkiag BatB 144.

    4. “Entretoise d’un chariot” H.

    Sinonimoak: iz.

        [hesia]: hesi, lezoi, pezoi Ipar., barrera Heg., luhesi g.e., baragailu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

    Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

    es (1) z. cancilla; barrera, puerta movil (2) iz. (Kir.) travesaño, larguero
    fr iz. barrière, traverse, barre transversale
    en (1) iz. a pole that is placed over two stakes or posts as a boundary to discourage people, animals, etc. from entering a field, or to block the way; barrier, gate (2) iz. [kiroletan] crossbar
    port (1) barreira  (2) iz. (Kir.) travessão

    100.000 lagunen langa gaindituko du giza kateak.  Arantxa Elizegi Egilegor (Berria.eus, 2018-06-09)

    langa (Argazkia: Gure Esku Dago)

     

← Older posts

Newer posts →

c
Compose new post
j
Next post/Next comment
k
Previous post/Previous comment
r
Reply
e
Edit
o
Show/Hide comments
t
Go to top
l
Go to login
h
Show/Hide help
shift + esc
Cancel