langa

iz. 1 iz. Esparru edo bide bateko sarbidea eragozteko zeharka jartzen den haga multzoa, ireki eta itxi egin daitekeena; bereziki, haga horietako bakoitza. Ik. kereta. Txantxangorri bat hesiko langan. Etxeburuko langa gaindituta. 2 iz. Kirol batzuetan, ateko goiko haga. Pilotak langan jo zuen. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

langa (G; Lar, Añ, H (V, G, L)). Ref.: A; AEF 1955, 79. Tr. Documentado en la literatura meridional, sobre todo del s. XX. En DFrec hay 3 ejs. Etim. De lat. planca.

1. Cancilla, portilla. “Puerta, para entrar en los sembrados que están cerrados” Lar. “Puerta, barrera” Añ. Cf. Echaide Orio 121: “Puerta de un vallado”. Cf. VocNav s.v. langa. Ataka, langa, langamalla, langatea. Izt C 234 (en una lista de vocablos relacionados con la agricultura). Orduantxe zetorren Patxi etxe azpiko langatikan aurrera. Apaol 81. Tarte estuduna zan langa ori ta ezin atera zuan arkuma kanpora. Muj PAm 71. Belar-zelaian esiak asko / mallak ugari langetan. EuskOl 1933, 9. Langa berêla atzemanez, / jauzi batean gaiñeti igaro. Or Eus 313. Langatik berriz otsegin dio. Ib. 313. Etxeburuko langa gaindituta. TAg Uzt 115. Astoa langan bezela, ez aurrerako ez atzerako (G-to). A EY III 55. Txantxangorri bat esiko langan, / ardi ta bildots zainketan. Gand Elorri 62. [Eiztariak] langak irikitzeko / ederrak mutillak! Uzt LEG II 307.

Ez degu errenditu nai / legeak jartzen dun langan. Basarri 171.

Portería de fútbol. Tarteka [baloia] iristen zan, / bai, bi langetara. Zendoia 151.

2. (V-arr-m-gip). Ref.: A; Iz ArOñ; Etxba Eib; Elexp Berg. Cada una de las traviesas que forman una cancilla. “Traviesa, leño largo y grueso” A. “Erromadiari kendu langa bat eta ondoren jarraittu zeskun jabiak” Etxba Eib. “Palanca, palos que se ponen en los portillos (Amescoa)” J.L. Elcarte. Beijak sartu dituzube langa arteko ziskubetan? Mg PAb 108. Ol zut auentzat setiñezko langak egin bear dituzu. Ol Ex 26, 26 (Dv, Ur (h)aga, Bibl trebes, BiblE zehar-egur). Ateraldi baten zazpi mille langa edo trabez atara eudiezan. Akes Ipiñ 24. Gure Elburua goian dagola / kurtze latz baten langetan. Gand Elorri 143.

3. (V-gip ap. A; H). “Barre avec laquelle on maintient une porte fermée” H. “Tranca” A. Ertsi begi nasai kanpoko atea, barrutik langa sendoa ezarriaz. Erkiag BatB 144.

4. “Entretoise d’un chariot” H.

Sinonimoak: iz.

    [hesia]: hesi, lezoi, pezoi Ipar., barrera Heg., luhesi g.e., baragailu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) z. cancilla; barrera, puerta movil (2) iz. (Kir.) travesaño, larguero
fr iz. barrière, traverse, barre transversale
en (1) iz. a pole that is placed over two stakes or posts as a boundary to discourage people, animals, etc. from entering a field, or to block the way; barrier, gate (2) iz. [kiroletan] crossbar
port (1) barreira  (2) iz. (Kir.) travessão

100.000 lagunen langa gaindituko du giza kateak.  Arantxa Elizegi Egilegor (Berria.eus, 2018-06-09)

langa (Argazkia: Gure Esku Dago)