entzule

iz. Zerbait, bereziki hitzaldi edo irratsaio bat, entzuten duen edo entzuten ari den pertsona. Ik. aditzaile 2; ikus-entzule. Nire entzule onak. Entzule guztiek txalotu zuten hizlaria. Entzule eta irakurleen lana. Irratsaio baten entzule kopurua.  (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

entzule. (gral.; Dv, H; -nz- SP Lar, Añ), entzula (V; H), entzuile, entzunle (Lar, H; -nz- Lar, Añ). Ref.: A; Lrq; Iz ArOñ (entzúlaak); Gte Erd 30, 44.
Oyente, el que oye. v. aditzaile (2).

Tr. Documentado desde Leiçarraga, es más usado al Sur. La forma en(t)zule es la más general; en los textos vizcaínos aparece generalmente en(t)zula (al menos hasta mediados del s. XX); utilizan en(t)zunle Larramendi, Cardaberaz, Ubillos (75), Moguel (-la ), Aguirre de Asteasu, Iztueta y, más modernamente, Mujika; hay además entzuille en Haraneder y Goyhetche y entzulle en Iturzaeta. En DFrec hay 64 ejs. de entzule .

Eta zareten hitzaren egile eta ez solament enzule. Lç Iac 1 22 (TB, Dv, IBe en(t)zule; He aditzaille). Zelata dagoana, bere gatxen enzula. RS 38. Gaizki erraillearen enzuleak. SP Phil 352. Zu jende goxo gustien / othoitz entzule handia. Gç 66. Izen handi honen enzüliak oro. Bp II 22. Presuna gaste entzuille hekintzat. He Phil 361. Enzunle geienak erausi hura aditzen ezpadute. Lar, carta a Mb 278 (279 enzule). Bere enzule guziei. Mb IArg I 363. Enzunleak esertzen ziran. Cb EBO 60. Ematen zien konseju bere Sermoietan enzunlai. Mg CC 233. Marka ikaragarria, nere enzunleak! AA III 593. Gaiski-entzularik ez balego, gaiski-esalarik izango ez litzatekiala. fB Ic II 194. Entzuleen biotzetan. JJMg BasEsc 284. Meza enzulak geitu. Astar II 214. Enzunleak naikidaturik utzi zitzuten moduan. Izt D 169. Bethi da lausengaria / Entzuillen gostuz hazia. Gy 2. Zar beneragarri entzuleak. Lard 522. Mezaren entzule guziek. Arb Igand 110. Entzule asko batu iakozan. Ag AL 31. Meza-entzulleakaz. Itz Azald 91. Inguruan zituen entzule hek. JE Bur 134. Entzunleak lilluraturik entzun genion. Muj PAm 9. Entzuleak guti-aski hor ditu inarrosi. Etcham 67. Asi da. Entzuleak buru-belarri dagozkio. Anab Usauri 6. Ipuin entzuliari lapikuak ondua artu. Otx 47. Entzuleasko arritzen ziran. Ir YKBiz 192. Itz eder orren / entzule gaitean. Or BM 88. Entzulak ara nai ona erakarri ta erabilten ekian. Eguzk GizAuz 66. Besteren kontu-entzule mukizu au! NEtx Antz 76. Ikusle-entzule guztiak. Erkiag Arran 37. Langile guztiak entzule. Arti Ipuin 29. Besteak entzule daude adi-adi. Zait Plat 112. Radio-entzule maiteeri. Basarri 67. Ene solasek ere izanen ahal dutela entzule. Larz Senper 48. Berak etzakien, entzulek ere ez naski. Ardoy SFran 136. Entzule ziran iru-lau laguntxoai begira. Etxabu Kontu 49. Bertsolariak entzulearen gogoa bete nai du. MMant 34. Guri 700 entzule nausitu zitzaizkun burrustan ateak ideki orduko. Larre ArtzainE 246. Entzule eta irakurleen lana. MIH 40. v. tbn. A Ardi 120. Belaus Andoni 10. Muj PAm 11. Kk Ab II 109. Ldi IL 65. TAg Uzt 244. Etxde AlosT 80. Lek SClar 142. BEnb NereA 206. Bilbao IpuiB 218. Osk Kurl 176. Vill Jaink 53. MAtx Gazt 97. Ibiñ Virgil 48. Olea 148. Xa Odol 58. Uzt Sas 316. En(t)zula: CrIc 94. Añ EL1 122. Ag Serm 93. Kk Ab II 13. Enb 207. Auditor, oidor (denominación de distintos cargos u oficios).

“Auditor, juez, enzunle erapaillea” Lar. Venezian Aita Santuarenganako Bialkiñaren enzunle edo aditzalle zegoana. ‘Auditor’ . Aran SIgn 101. Entzuleetatik (Oidor) bat Delgadillo eritxona zan. GMant LEItz 63.

Sinonimoak: iz.

[aditzailea]: aditzaile (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) iz. oyente; el/la que escucha (2) iz. escucha
fr iz. auditeur, -trice
en iz. listener; hearer
port iz. ouvinte

Testuinguruan

Irrati entzuleak «oso fidelak» izaten dira. «Entzuleen kontsumoa fidela da. Urte batetik bestera jendea ez da aldatzen. Eta entzule gehienek irrati bat edo bi entzuten dute normalean. [Aldakorregia egia izateko, Urtzi Urkizu (berria.eus, 2019-04-19)]