Gaurko hitza

gozamen

iz. Ondasunen bat erabiltzea, haren etekinak eskuratzea. Etxeko jaunak baserria osorik uzten du oinordekoarentzat, baina emazteak bizi deno ondasunen gozamena du. Jabetza hutsa semearentzat gelditzen da; gozamena, berriz, gurasoentzat. Ondasun horietarik bat bere-berea du, eta bestea gozamenezkoa, bizi deno. Noren gozamenezkoak dira lur horiek? (Hiztegi Batua)

gozamen (c. sg. A; SP (sin trad.), Ht VocGr 376, Lar, Añ, Arch VocGr, Dv, H, Zam Voc), gozomen.

1. Goce, disfrute (de un bien); usufructo. “Usufructuar, gozamena izan, iduki, euki” Lar. “Gozo” Añ. “Jouissance, possession d’une chose” Dv. “Norbaiti bere onthasunen gozamena uztea, laisser à quelqu’un l’usufruit de ses biens. Gozamena zure, iabetasuna zure anaiaren, la jouissance, les fruits pour vous, la propriété pour votre frère” H. Cf. infra (3).  Tr. Documentado al Norte desde principios del s. XVIII; al Sur se encuentra sólo en Guerrico, EConst y algunos pocos autores del s. XX. Eguiateguy y, al menos una vez, Eguzkitza emplean la forma gozomen. En DFrec hay 4 ejs. de gozamen.  [Mundu huntako gauzen] gozamena milla beldurrez eta griñez bethea dela. Ch I 22, 2. Gida ezazü […] argitarzün eternalaren gozameniala. Mst III 59, 4. Erreginak […] erran zioen: zohazi, sar zaite […] Nabothen mahatstiaren gozamenean. Lg I 361. Fede oneko posesiorik edo gozamenik ezin eduki dezake. Gco II 286 (v. tbn. I 361). Jainkoaren beraren gozamenerat […] dretxo izatea. Dh 241. Erregek eziñ artu dezake iñoren ondasunik […] ez eragotzi beren gozamenik. EConst 59. Dena zen heiena hango [baratzeko] gozamena, / salbu fruitu batena. Zby RIEV 1908, 206. Hel ahal ditian […] bethiereko dohatsütarzünaren gozameniala. Ip Hil 266. [Apez-etxe ebatsien] gozamena urririk zuzenez behar zukenari arranda pagaraz. HU Zez 189. [Jopuak] lurrak lantzen ekin arren, ez euken gozamenik be. Eguzk GizAuz 10. Sail bakotxa erabillanak, orren gozamena baño beste eskubiderik ez eukan. Ib. 10 (131 gozomen). Berebill soillaren gozamena izango dute ortaz. EAEg 14-2-1937, 1062. Jaunari errezatzen / […], zeruko gozamena / izan dezan gero. Uzt Sas 197 (v. tbn. Inza Azalp 42 zeruko gozamena). Paradisuko gozamenaren / jaube zirean jasoak. Ayesta 133. Emazteak bizi deino ondasunen gozamena duelarik. MIH 150. Jabetza hutsa […] semearentzat gelditzen da; gozamena, berriz, gurasoentzat. Ib. 150. v. tbn. Mih 120. AR 31. JesBih 447. Jaur 138. Etxba Ibilt479. Gozomen: Egiat 226. (Orotariko Euskal Hiztegia)

Sinonimoak: iz.

[gozatzea]: gozatze (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak).

gozamen (Gaurko hitza, FlickrCC)