inkatu
da/du ad. Bizk. || inkatu, inka/inkatu, inkatzen|| Itsatsi, finkatu. (Hiztegi Batua)
Orotariko Euskal Hiztegian
inkatu.
1. (Lcc (-adu), Lar, Añ, Hb). Hincar, clavar. Begiok irekazu gutxi baten, / eta inka ezazu orrerean / zeure sierbo onen biotzean. Lazarraga (B) 1154vb. Ontzitik bereala / egiñik atera, / inkatzen du lurrean / Kristoren bandera. AB AmaE 161. Judeguak atxian egin eben zulua, kurutzia jaso ta inketako. Izur JerOs 51. Atzera hasten ziran txandaka, lehen bezela makhilak inketan, bat erori arte. Osk Kurl 74. Hincar (las rodillas).
Belaunok neben inkadu. Lazarraga (B) 1179vb.
2. (-au V-ger-m), inka (V-arr-ple-ger-m). Ref.: A (inka, inkau); CEEN 1972, 54; Zubk Ond. Pegar, adherir. “Apegar una cosa a otra” A. “Inka (V-ger), inka eutsozan, le imprimió (dos sellos)” CEEN 1972, 54. “Fijar, pegar” Zubk Ond.
Inkau egizuz sendo nire bijotzian Jesus kurutzian josijaren zaurijak. Ur MarIl 110. Ezeban beren burua lokatu al izan, orma-kontran norbaitek inkata legez eukan gorputza. A BeinB 88. Berba oneek ain inkaurik eta josirik geratu jakozan Luiseri bere biotzean. Itz Azald 137. Zeure soñari / gogor inkaurik eguan / soñeko deuna. Enb 103. Lapak atxari lez euren . entxufeai inkata, langilleen lepotik polito biziten ikasi dabe. Eguzk GizAuz 86. Ostatu sostorreko oeko izarak […] ederto asko inkauten yakaz egunaren etorreran. Erkiag BatB 153. Soñekue besuen inkauta odol gogortuagaz. Gerrika 23. Fijar, colocar. Krusallua goi aldean ipiñi edo inkauten genduan. Etxabu Kontu 205.
3. (R ap. A ), ingatu (V-ple-arr-oroz ap. A). “Apelmazar, pisotear” A.
4. “Inka, moskortu, emborracharse” Zubk Ond.
Sinonimoak: ad. Bizk.
[itsatsi]: erantsi, itsatsi, kolatu, lotu, atxiki Ipar., eratxiki Ipar., pegatu Heg. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es (1) da/du ad. (B) fijar(se), pegar(se) (2) du ad. (B) pisotear, aplastar
fr (1) da/du ad. (B) fixer, accrocher (2) du ad. (B) piétiner, aplatir, écraser
en (1) da/du ad. (B) attach, affix, stick (2) du ad. (B) step on, trample, squash, crush
port (1) da/du ad. (B) prender, colar (2) du ad. (B) esmagar, esmigalhar
Testuinguruan
Ni zinera joana nintzen, baina pelikula amaitu baino lehen etxeratu nintzen atzeko ilarako mutiko batek txiklea inkatu zidalako koletan, eta txoria eta gantxoak eta dena txaplata eginda neuzkalako. [Hezurren erretura, Miren Agur Meabe (Susa, 2019)]
Reply