jendarte

iz. Leku agerian dagoen jendea; jendea, jende multzoa. Ik. lagunarte. Utzi zuen Jainkoak bere ahaide eta jendarte guztietatik baztertua. Zergatik naramazu jendarte gaiztoetara? Jendarte nahasiak eta taberna zuloak. || jendartean adb. Ik. jendaurrean. Kontzientzia onak agerian eta jendartean ibili nahi du. Kanpoan eta jendartean. Ez nuke jendartean horrelakorik esango. || jendarteko adj. Ik. jendaurreko. Jesusen jendarteko bizia. Jendarteko ohorea. || jendartera adb. Bekatu isilak jendartera agertzeko. || jendartetik adb. Irten ziren jendartetik eta sartu ziren eremuan. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

jendarte (H), jende-arte (Dv), jentarte, jente-arte, jendetarte.

(En casos locales de declinación, en sing.). En (a, de, etc.) compañía, sociedad, en (al, etc.) público; en (al, del, etc.) gurpo de gente. “Société des hommes. Zoaz oihanetara, ez dakizu jende-artean bizitzen” Dv. Cf. Gy 62: Yende artean (‘entre, en las personas’, opuesto a ‘en los animales’). Liburutto hunen […] iendartera atheratzeko. Mat XIII. Onez aiphaturen zaitut jende artean. EZ Man II 119 (Eliç 147 jendarte). Ez naizela iend’arteko gai. Ax 287 (V 192). Ilkhi zaitea kanpainara jendartera. ES 87. Irten ziran jendartetik. Ub 118. Jende arteko ohorea. Dh 196. Jente artian alegreetan badira puska bat. JJMg BasEsc 163. Jendarteko espantu zerbaitek. Dv LEd 156. Jende-artetik urruti eta bakar bagaude. Arr GB 49. Jentartetarik berhezirik. CatS 31. Sorgiña dala jende-tartean / ezin baitezake barra. Or Eus 345 (Mi 15 jendarte). Jendetarteko otsak egian bazun oñarri. Etxde JJ 135 (97 jende-arte). Jende artean lotsa galdu dute. MAtx Gazt 81. Izkialde gañetik bukaerara, jende tartean pasatzen ere naiko komeri izan zan. Albeniz 180. Estazioetan nahiz beste edozein jendarteko lekutan. MIH 184. En DFrec hay 8 ejs. de jendarte y uno de jendearte.

v. tbn. SP Phil 123. Arg DevB 169. FPrBN 23. Gy 150. FIr 169. TAg Uzt 227. Mde Po 73. Xa Odol 166. Jende-arte: Ch III 54, 11. He Phil 547. Egiat 223. Lard 89. Ir YKBiz 364. Berron Kijote 150. Jentarte: Erkiag BatB 94 (Arran 70 jente-arte). Jente-arte: fB Olg 167. Jendetarte: Alz STFer 130. JAIraz Bizia 57. Lek SClar 103. Anab Poli 102. Lasa Poem 83. Zendoia 150.

(Como sust. pleno). Grupo de gente, reunión, compañía, sociedad. Zergatik naramazu jendarte gaixtoetara? SP Phil 324 (He 325 konpañia). Baratxe sartu behar gara egitekoetan eta jendartetan. Ib. 539. Bere aide ta beste jendarte guzitik baztertua. Mb IArg I 215. Baldin jende arte batera arri andi bat tiratzen badezu. AA III 557. Ezekielen ondotik urten dau, jente-arte izerditsuan. Erkiag BatB 146. Pake gezurruts, jendarte galkor. “La errada muchedumbre”. Gazt MusIx 117. Inguruak, jendarte nahasiak, kamio hautsez edo elurrez josiak. MEIG I 173.

Sinonimoak: iz.

    [lagunartea]: lagunarte, lagungo Ipar., laguntza Bizk., konpainia g.e., lagunkida g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (gehienetan, lekuzko kasu-atzizkiez) gente, grupo de gente; público, concurrencia; sociedad
fr iz. milieu, public, société
en iz. people; public; audience
port iz. gente

Zergatik naramazu jendarte gaiztoetara?   (Hiztegi Batua)

jendarte (Gaurko Hitza, Domeinu Publikoa)