lar

1 adb. Bizk. Gehiegi. (Dagokion aditzaren edo adizlagunaren ezkerrean ezartzen da). Penitentzia ez betetzea edo lar luzatzea. Ez dio geroari lar begiratu behar. Lar janak eta edanak. Asko eta lar egin zuen nire alde. || (Izen bati dagokiola, haren eskuinean). Ik. larregi. Beldur lar har ez dezaten. 2 adb. Bizk. (Izenondo baten ezkerrean, konparatibozko era adierazteko). Burua lar bero: burua beroegi. Lar ondo ere jakingo dut nik zer erantzun. Lar zorrotz erantzun zion. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

lar. v. lahar; 1 larre.

lar. Tr. Documentado en la literatura vizcaína (tbn. en alguna ocasión en Orixe). En DFrec hay 3 ejs. 1. (V-ger-ple-arr-oroz ap. A; Lcc, Mic 6r, Lar, Añ (V), H), laar (H, s.v. larria ). (Adv.). Demasiado. “Largamente” , “demasiadamente” Lcc. “Mucho, adverbio” Lar, Añ. “Sobrebeber, geitedan, larredan ” Lar. “Sobresalir, (c.) gei, (V) lar agiri, izan ” Añ. ” Lar-edana, qui a trop bu” H (que lo relaciona con larri). v. larregi.

Lar janak eta edanak gitxitara nenkarre. RS 438. Lar> adi bazagokaz / fabore bateri. “Si mucho le mira” . Mic TAV 3.1.27. Lar bete eztitezen. Añ LoraS 147. [Txorijai] eiza ta enparau eralketakin lar ekiten yake-ta. ForuAB 151. Gizagaxua lar> bustitzen zan. Or Tormes 33. Lar estutu gabe. Enb 130. Lar gordetzen zaizkigu. “Nimis” . Or Aitork 326. Ez deutsa geroari lar begiratu bear. Erkiag BatB 119. Jentiak lar belarriak altzau eztagizan. Gerrika 125.
v. tbn. CatLlo 40. Laux BBa 2. (Con sust., como cuantificador indefinido).
Ea […] zelo lar daukeenz. Cap 113. Lar da kulparik. Bast 18. Bildur lar artu ez daien. Añ LoraS 35. Len zuretzako ziran nekiak, / len bero lar eta otzak. Enb 81. Akatsik eta lazeriarik lar. Erkiag BatB 115. Gozotasun lar. Ib. 148. Batzuek diru lar ta / bestek gutxi dute. Ayesta 115. Lar belozidade ekarren aurretik etorren orrek. Gerrika 167. (V-ger-gip). Ref.: A; Etxba Eib; Holmer ApuntV. .
(Ser, parecer, etc.) demasiado. ” Lar dira, Maria, gona bi: erantzi bei batori (V-ger)” A.
Eztira asko, geiegi ta lar lenagokoak? Añ LoraS 155. Au lar da niretzat! Otx 139. Gogoa kentzeko […] naiko ta lar dira-ta. Eguzk GizAuz 130. Iñok emoniko arta-garauna eioten eroatea be lar eritxola. Bilbao IpuiB 173.
v. tbn. Enb 139. (V-ger ap. Holmer ApuntV ). (Con adj.). ” Lar andia da ori ” A Morf 337.
Biotza samur lar. Zav Fab RIEV 1907, 94. Egun luze lar geldia. Azc PB 31. Burua lar bero. Enb 166. Itza lar labana dozu. Laux AB 49. Nire burutasunak lar illunak izan dira. Erkiag Arran 74. (Con adv.).
Eta lar ondo be jakingo dot nik zer erantzun. Bilbao IpuiB 28. 2. (Mic 6r, A Morf 677), laar (A Morf 677). (Sust.). Exceso, (lo) demasiado. “Demasía” Mic 6r. ” Larra dana da txarra (V-arr)” Gte Erd 226.
Laarrik ez onik. RS 45. Adinona larra baño obe da. Ib. 30. Larrak larritzen, gitxiak arbinzen. Ib. 260. Larrak gitxia ekarten dau. (V-ger). EZBB II 45. 3. (V-ger ap. EI 381 ). (Adj.). Excesivo.
Alde egiteko bekatu-bideak, lagun okerrak, berbataldi loiak, ordi-lekuak, joko larrak ta galbide deungak. Añ EL1 81 (cf. joko larregijak Mg CO 289, joko geiegiak Mg CC 192). Munduko ondasunen desio lar bat. Ur CatArrig 91. Gergorio etzan epe larrekoa onango orduetan. Akes Ipiñ 32.

Sinonimoak: adond. Bizk. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

[gehiegi]: gehiegi, sobera, soberarik Ipar., larregi Bizk., sobra Heg. beh.lar zenbtz. Bizk.    

[gehiegi]: gehiegi, larregi Bizk.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es adb. (B) (dagokion aditz, adberbio edo izenondoaren ezkerrean ezartzen da; eta izen bati dagokionean, haren eskuinean) demasiado
fr adb. trop, excessivement
en adb. too much
port adb. demais

Testuinguruan

Lar zorrotz erantzun zion. (Hiztegi Batua)