luhartz

iz. Kilkerraren familiako intsektua, hura baino handiagoa, aurreko hankak satorraren eskuen antzekoak dituena; kalte handiak egiten ditu landareetan (Gryllotalpa gryllotalpa). (Lur Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian:

luhartz (G-to, L-ain; SP >  vEys, Dv, A Apend), lugartz (V-oroz, G, AN; -rz Añ, Izt), luhertz (L-côte), lua(t)z (G-to). Ref.: A (luhartz, lugartz); SMuj EEs 1921, 104; Lh (luhertz); Garate 5.a Cont RIEV 1935, 351; Iz To.

Grillo topo, alacrán cebollero. “Ver qui ronge les arbris au pied” SP. “Langosta, insecto, […] lugarza” Añ. “Animalejo subterráneo” Izt. “Courtilière” Dv y H. “Alacrán, arácnido pulmonado” A (probablemente, confusión con ‘alacrán cebollero’, insecto ortóptero). “Topogrillo cortón” A Apend. Cf. VocNav: “Lugarza: tajacebollas, grillo talpa o alacrán cebollero (Baztán)”. Oraiñ lugartzak jaten badituzte landare batzubek. Sor Bar 45. Bere otoitz ala zerakiñ lugiñen alorretik arrak eta luartzak kasatzerat. T. Arburu EEs 1917, 72. Satorrak eta luartzen gisa. MendaroTx 145. Lugartz bat antzo. Amez Plat 57 (ap. DRA). Lugartz edo luhargak. GAlm 1968, 17 (ap. DRA).

Alacrán. (Cf. supra la trad. de Azkue).  Lugartzek bezela, buztan ta eztenak zituten. Ol Apoc 9, 10 (Lç, He skorpion, TB harrubi, Dv harrobi, Ur (V), Ker, IBe, IBk lupu, Ip erluri, Ur arrabio). Arrautza eskatuta, luhartza emango ote dio? IBk Lc 11, 12.

Sinonimoak: iz.
[luhartz] : eskorpioi, lupu (Adorez Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (Zool.) alacrán cebollero, grillo real, grillo topo, grillo cebollero, grillotalpa, cortón (Gryllotalpa gryllotalpa)
fr courtilière (Gryllotalpa gryllotalpa)
en European mole cricket (Gryllotalpa gryllotalpa)
port grilo-toupeira ou ralo (Gryllotalpa gryllotalpa)

Entzun:

Luhartzek bezala, buztan eta eztenak zituzten. Ol Apoc 9, 10 [moldatua] (Orotariko Euskal Hiztegia)