markets

1 adj. Akatsak dituena. Ik. akastun. Pegar marketsa. Marketsa baitzen txakurra. Itsusiak, marketsak, behar du anitz estalki, anitz apaindura. 2 iz. Akatsa. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

1 markets.

Tr. Atestiguado al Norte ya en Axular, no volvemos a encontrarlo hasta mediados del s. XIX. Al Sur sólo hay testimonios del s. XX. La única forma documentada es markets (-kh- en Duvoisin y markes en Herr ).

1. (L, B ap. A ; Lar Sup, Aq 520 (AN); -kh- Dv, H (L)), marketz (SP), markits (BN-baig ap. A ; -khis H (BN)), markitx (-kh- BN ap. A ; VocBN), markitz (vEys (BN)). (Adj.). Deforme, defectuoso, estropeado. “Laid” SP. “Fea cosa” Lar Sup. “Esportillado” Aq 520. “État d’un corps où l’on manque un morceau” VocBN. ” Gophor, mahain markhetsa, bol, table à lèvre, à bord entamé” H. Itsusiak, marketsak, behar du anhitz estalki, anhitz bernizadura eta aphaindura. Ax 513 (V 331). Maingu edo itsu edo bertze nonbaitik markhets edo erphil balitz. Dv Deut 15, 21 (Ol narriodun). Edozoin edozoinekin berdin zeie. Eder, itsusi, […], markets, ez dute axolarik. JE Bur 94. Ain gera markets! Ol Imit I 4, 1 (SP flako, Mst, Ip flakü, Pi makal, Leon ahul). Ingurti onek utsune asko eukazala, amaitubako lan marketsa zala. Eguzk LEItz 19. Gizona gizartean osoago izateko sartzen da ta ez motz eta marketsago izateko. Eguzk GizAuz 96. Erabateko batasuna, ordea, Alexander aundiak iritxi zuen eta onek ere markets (ez osorik, gaizki). Zait Plat 37. Ezin ulertuzko olerkiak, dena ilhunkeria, ahapaldi trukes eta markets. Lf ELit 338. Zezen edo abere ttipi markets edo moldegabea nahizko eskaintza egin dezakezu. Bibl Lev 22, 23. (BN-lab ap. A), markes. “Cosa insonora, apagada. Boz marketsa, voz apagada; urhe marketsa, pieza de oro falsa o que suena mal” A. Iduri zakurra bere haragi-poziaren beha, ihausi markes bat noiztenka goiti botatuz. SoEg Herr 24-7-1958, 1. Askotan, luzara, urhe pheza ozen fina bilhakatzen da plomu markets arruntaren iduriko. Etcheb MGaric 45 (ap. DRA).

2. (Dv (-kh-), Lh). (Sust.). “Brèche” Dv. ” Markets bat egin dio pegarrari, il a ébréché la cruche” Lh. MARKETX (-kh- H), MARKITX (-kh- H). “Diminutif de markhetsa” H.

2 markets. Panal.

Gau artan izarrak marketsa edo abaraska edo ezti-abaua bezela agertuko ziradela. A Ezale 1898, 69b. Erle-ontziko ezti garbidun marketsa eskuetan zeramakiola. EEs 1924, 82.

Sinonimoak: iz. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

[akatsa]: akats, irtengune, koska, mailatu, maspil, uspel, hozka Ipar., maka Ipar., makadura Ipar., mailatune Bizk., goragune g.e., kamer g.e.markets izond.    

[akastuna]: akastun, erreus, koskadun, koskatsu, hozkadun Ipar.

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) izond. (GN/Ipar.) defectuoso, -a, disforme, imperfecto, -a, incorrecto, -a (2)  iz. fallo, defecto
fr  izond. difforme, défectueux, -euse
en (1) defective, faulty (2) defect, flaw, imperfection
port (1) izond. (GN/Ipar.) defeituoso, -a, imperfeito, -a (2)  iz. defeito, falha

Testuinguruan

Agian egun baten berria izateari utziko diot, baina egun hori ez da egundo iritsi. Oraindik euskaldun berria naiz: euskaldun traketsa, hala moduzko euskalduna, erdipurdiko euskalduna, euskaldun marketsa, euskaldun dudatsua. Eta hala ere, euskalduna, euskara duena (jabetzan ez bada ere, errentan). [Zaharregia, Pilar Kaltzada (berria.eus, 2021-12-03)]