mokokari

iz. 1 adj. Mokoka ari dena, mokoka aritzen dena. Utikan, bele mokokari hori! 2 adj. Adkor. Liskartia. Emakume mokokari, etxearen nahastari (esr. zah.). 3 adj. Berritsua. (Hiztegi Batua)

Orotariko Euskal Hiztegian

mokokari (G, AN, L, B, Sal; Aq 696 (AN), Dv, H, VocB). Ref.: A; Izeta BHizt2.

1. Pendenciero, disputador; regañón. “Reprehensor” Aq 696. “Emakume mokokari, etxearen nahastari” H. “Renegón” VocB. “Gure auzoko Koxpa mokokarie da” Izeta BHizt2. Ze etxokandre bat mokokaria agitz, ta espezialki prediku aitzetik zetorrelaik, berarias bekala yago oiu iten zue etxean (108). LE-Ir. Etxe-gaineko selharu-zokhoan egotea hobe da, ezenetz etxe-barnean emazte mokokariarekin batean. Dv Prov 25, 24 (Ol y BiblE liskarti, Ker matrakalari). Lehen lehenak dire barraiatzeko lanetan, mokokari hautuak [sinhetsi nahi gabekoak]. Hb Egia 127. Andre zoro mokokari, haur ergelen / gogoa. Ox 100. “Gizon tresna”! Hitz horrekilan izendatzen ginuen Eskual-Herrian gizonxkila zerbait, kixkila, entherka, aise mokokaria. SoEg Herr 20-10-1960, 1.

(c. sg. A; H). “Luchador, hablando de aves” A.

2. “(S; Foix), querelle” Lh.

Sinonimoak: mokokari izond. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

[berritsu]: berri-jario, berriketari, berritsu, eletsu, elezu, erausle, hitz-jario, hitz-mizti, hitzontzi, hiztun, jolastun, elekari Ipar., eleketari Ipar., berba-jario Bizk., berbaldun Bizk., berbati Bizk., berbatsu Bizk., berbontzi Bizk., kalaka Ipar./Naf., kalakari Ipar./Naf., elestari Zub., eleberriti zah., erasle Ipar. zah.

[liskartia]: iskanbilatsu, istilutsu, liskarti, liskartsu, zalapartari, aharrari Ipar., eskatimari Ipar., kasailari Ipar., kalapitari Ipar./Naf., liskargile g.e., sesiante Heg. beh., zalapartero Heg. beh., bilakari Zub. g.e., atralakari Bizk. za

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) izond. picoteador, -a, que da picotazos (2)  izond. (hed.) picotero, -a, charlatán, -ana (3) izond. reprochador, -a, que reprende; pleiteador, -a, camorrista, pendenciero, -a
fr (1) izond. qui picote, qui becquete (2)  izond. (hed.) bavard, -e ; jaseur, -euse (3) izond. querelleur, -euse ; chicanier, -ière
en (1) izond. pecking, fighting (2) izond. [berritsua] talkative, chatterbox (3) izond. [liskartia] quarrelsome
port (1) izond. que bica (2) izond. (hed.) charlatão, -ona (3) izond. resmungão, agitador

[…] odoltsuak, urdaileko ukabilkada arnasarik gabe uzten zintuztenak, burutik helduz eta besoa bizkarrean tinkatuz giltza egin eta zu eta aurkaria lurrera hanka zabalik erortzen zineteneko arialdi antzuak, ez zara oroitzen behin ere borroka zeuk hasi izanik, higuin baitzenituen borroka kontu guztiak, baina beti izaten zenez mokokariren bat inguruan, astakilo burugaberen bat mehatxu, ozarkeria eta irainez zirika hasiko zitzaizuna, batzuetan zeure burua defendatzera beharturik sentitzen zinen, nahiz eta txikiena zeu izan eta ia seguru egon zeharkatuko zintuztela.  [Neguko egunerokoa, Paul Auster (Oskar Arana), Txalaparta, 2015] (Egungo Testuen Corpusa)

mokokari (Gaurko hitza, Domeinu Publikoa)