motxila

iz. Zaku–antzeko poltsa, sorbaldetatik zintzilik bizkarrean eramateko goitik beherako bi uhal dituena.  (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)

Orotariko Euskal Hiztegian:

motxila. v. 1 murtxila.

1 murtxila (-ll- L; Dv), motxila (Lar), mutxila, muxila (-ll- V-arr-oroz-m), muxil (V-gip), mortxel. Ref.: A (murtxilla, muxilla); Iz ArOñ (muxill).

1. Zurrón; mochila. “Mochila, la talega“, “troxa, troxada, mochila de soldado” Lar. “Panetière” Dv. “Pañuelo o bolsa de mano en que se llevaba la comida al monte” Iz ArOñ. Patrikaraan edo muxilleetan laboria edo aldagijeena etxeti oostuta. fB Olg 201 (cf. infra (2)). Ezarri zituen [harriak] bere artzain-murtxilan. Dv 1 Sam 17, 40. Goan da gure murtxiletako ogia. Ib. 9, 7. Ez bidean murtxilarik, ez-eta bi soineko. Dv Mt 10, 10 (He zakhu, Or, IBk bide-zorro). Zama izugarriya mortxel (pardela) ariñagaz trukatu nai digu. Ayerb EEs 1912, 165. Artu manta ta motxilla, / juana bada asko milla / moru artera Melillâ. Yanzi 76. Motxila gero eman ziguten. Salav 76. Egunazko ermaten ginuen ogi puzka bat mutxilan. ZMoso 39. Nik ezin eraman izan nuan nere motxilla. AZink 103. Motxila aundi bana. Albeniz 58. En DFrec hay 3 ejs. de motxila.

 “Mochila, un caparazón y adorno del caballo, […] motxila” Lar.

2. “Muxilla (V-m), contrabando que algunas mujeres sacan de su casa para venderlo y destinarlo a sus golosinas: consiste por lo general en trigo, maíz, etc.” A.

Sinonimoak:iz. Heg.

    [bizkar-zorroa]: bizkar-zorro  (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es iz. (Heg.) mochila
fr iz. sac à dos
en iz. (Heg.) rucksack (Br); backpack
port iz. mochila

Entzun:

Biloba nagusiari motxila eskola-trepetez betetzen ari nintzaiola, umearen protesta: aitona, bizkar-zorro esaten da! Barkamena eskatu nion, zer besterik egin nezakeen? [Motxila, Anjel Lertxundi (hitz beste, 2015-09-24)] (Berria.eus)

motxila (Pixabay, CC0 Public Domain)