okitu

Hiztegi Batuan

Okitu 1. adj. Ipar. Dagokion izena indartzen duen hitza. Erraten zuten aberats okitua zela: oso aberatsa zela. Ezkertiartzat du bere burua, nahiz aberats okitu bat duen hartua lagun eta presidenteordetzat. Bakarrik libro utzi zituzten biziki eri eta zahar okituak zirenak. Jakitun okitua. || Moltsa okitua ekarri zuen Ameriketatik: poltsa bete-betea ekarri zuen.

Okitu 2. [okitu, oki, okitzen] da/du ad. Zerbaiten maiztasun edo gehiegikeriarengatik gogaitu edo nazkatu. Eguneroko hegazti jateak okitzen gaitu azkenean. Zergatik ez itxaron bertsolariez guztiak okitu arte, eta orduan zuri atsegin zaizun erdi mailako olertia onetsi?

Orotariko Euskal Hiztegian

okitu. I. (Part. en función de adj.).

1. (AN, L, BN, S, R-uzt ap. A ; -kh- Dv, H). “Aberats okitua, millonario” A. Zeren guziak aberats okhituak baitira. Elsb Fram 167. Egia aberats okituak direla. Automobila ere badute. TP Kattalin 186. Erraiten zuten aberats okitua, urrez hantua zela. Zub 85. Aberats okitu bakanok. Eguzk GizAuz 63. Bazan orduan erri-guraso aberats okitu bat. Or Aitork 142. v. tbn. Otx 74. Zerb IxtS 31. Zait Plat 19. (Sin que le preceda abertas). Rico. Okituak eta ondasunez beteak ezagutzen ez daben mana. Erkiag Arran 117. Bere izerdiz ugazaba gerrieder ta okitu biurtzen dauana. Erkiag BatB 150. Olarratz okitu orren kaltean. Ib. 105. Rico, abundante. Oldozpen eta burutapenetan iori ta okitua zan Sokrate. Zait Plat 84. Edozein izkuntzaz argitaratuak bezin okitu ta aberats nai izan du [lan onek] . Ibiñ EG 1954, 117. Repleto.
Auzokoaren aletegiokituetara. Ibiñ Virgil 73.

2. (L, BN; -kh- S; Dv, H, Foix). Ref.: A (okitu); Lh. “Zahar okhitia (S), viejo decrépito” A. “Décrépit (vieux), zahar okhitia” Foix. Gazteak dio zarrokituaz, dagola oin bateki obian. (258). LE-Ir. Eskuara zinez mintzai eskalapoin zahar okitu batentzat daukatenek. HU Aurp 210. Ainbat axolik zitzaigun agure xaar okitu arengatik! TP Kattalin 196. Han bizi omen da, zahar-okitua. Barb Leg 138. (Sin que le preceda zahar). “–Zer adin du gizon zahar horrek? –Okhitua da” H.

3. Consumado. “Jakitun okhitua (L-ain), sabio repleto” A. Agure iakitun okitu ua. Or Aitork 186. Piano joile okitua bilakatu zen. GAlm 1958, 43.

II. (Vb.).

1. (G ap. A ; Bera). Hastiar(se), hartar(se); aburrir(se). “Okitu nau (G-to), me ha hastiado” A. Gaurkoen [jolasen] itxura dutenai begira okitzen bazera. Ag EEs 1917, 201. Bertsolariez guziak okitu arte. Ldi IL 109. Okitu ta iguindu egiten nau gaur arratsa urbiltzeak. Txill Let 80. Egunoroko hegazti jateak okitzen omen gaitu azkenean. MIH 320. 2. Llenar(se). (Sólo en las formas -turik, -tuta; cf. supra). Alako arratzaz okitu-ta zetorren txalupa. Inzag RIEV 1923, 505. Egun askotan egon ziran naigabez okiturik. Otx 182. Liliz eta udare umoz okiturik. Zait Plat 26. Bere burua iakitez iantzirik eta okiturik erakusten. Ib. 113. 3. Satisfacer (intrans., con instr. ). Zu ezin aldendu zera zure odol egarria ase arte. Ni orobat, ene aragi goseaz okitu arte. Etxde JJ 118.

Sinonimoak: ad.

[ase]: ase, gogobete (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)

Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):

es (1) da/du ad. hastiar(se), hartar(se) (en sentido real y figurado) || (2) 1.  izond. (Ipar.) lleno, -a; repleto, -a; completo, -a 2.  izond. (Ipar.) muy (en algunos contextos puede substituirse por un adjetivo que refuerce el significado del sustantivo)
fr
en
port

Testuinguruan

Zure kexu etengabeek okituta naukate. (Elhuyar hiztegia)