eguzkitako
iz. Eguzkitik babesteko erabiltzen den aterki-modukoa. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Recent Updates Page 446 Toggle Comment Threads | Keyboard Shortcuts
-
Maite
-
Maite
bidaide
iz. Norbaiti bidean lagun egiten diona. Bidaidea, gogaide (esr. zah.). (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: iz. jas.
[bidelaguna] bidelagun (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es compañero, -a de viaje, compañero, -a de camino
fr compagnon, -gne de route
port companheiro de viagemEntzun:
-
Maite
arrakalatu
da/du ad. (B) Arrailatu. Azala arrakalatuta zuen zuhaitza. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: ad. Bizk.
[zartatu]: printzatu, zartatu, arraildu Ipar., pitzatu Gip., zarrakatu Gip., artesitu G-N, erdiratu Zub., bringatu Bizk. g.e., irritu Ipar. zah. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es agrietar(se), rajar(se), resquebrajar(se)
fr (se) fissurer
en (1) to crack (2) to crack, to become cracked
port gretar-se, rachar-seEntzun:
ZUHAITZ ERORIA, RUPER ORDORIKA
Zuhaitz handi bat
erori da
oihanean, goizean.
Pasaeran nintzen
autotik
ikusi dudanean
zuhaitz eroria,
oihanean.
Errepidean noa,
nahiago nuke
ikusi ez banu
zuhaitza erortzen,
oihanean.Uste duzu jada
zuhaitzak bere aroa bete duela
oihanean?
Edo arrakalatu den,
atsedenik gabe datzan,
geure bihotzak bezala,
agurraren ondorengo ondoezan.
arrakalatu (geographCC, Chris Reynolds)
Paradisutik
kanporatua
sentitu al zara inoiz?
Arrakalatua,
zauritua,
nola gaurko goizaldean
zuhaitz eroria,
oihanean?
Baina arorik aro goaz
bizitzaren legea da
berritzea.
Zuhaitzak bizirik,
oihanean.Uste duzu[Zuhaitz eroria, Ruper Ordorika]
-
Maite
eraisgarri
izond. Eraits daitekeena. Ohe eraisgarri: Eraisteko eta berriro jasotzeko aukera ematen duen ohea. Eraistean, etzanda geratzen da; jasotzean, berriz, armairu itxura hartzen du.
Sinonimoak:
asiento abatible: eserleku etzangarricama abatible: ohe eraisgarripuerta/ventana abatible: ate/leiho zabukariBeste hizkuntza batzuetan (Elhuyar eta Word Reference hiztegiak):
es abatible
fr (asiento) inclinable; (mueble) Ã abatants; (cama) lit escamotable
en reclining, collapsible [cama abatible: foldaway bed, Murphy bed]
port reclinávelEntzun:
Ohe eraisgarria erosi genuen haurraren logela berrirako.
eraisgarri (Dreams Beds and Mattresses)
-
Maite
xerka
adb. (Ipar.) Bila (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Orotariko Euskal Hiztegian:
xerka (S; SP), txerka (BN-ciz; Aq 193 (AN)), xeka (B, BN-ciz-arb), txeka (BN-arb). Ref.: Gte Erd 19 y 63; Izeta BHizt2 (xeka). Tr. Usado desde desde finales del s. XVIII por autores bajo-navarros, suletinos y algunos labortanos de influencia bajo-navarra (antes se documenta en el dicc. de Pouvreau). La variante suletina es txerka (hay xerka en Xarlem y un ej. suletino de ChantP). En DFrec hay 2 ejs. de xeka, septentrionales.
Sinonimoak: adond. Ipar.
[bila] : bila, eske, keta Ipar. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es Ipar. (aurretik izen-sintagma genitiboan, edo izen-sintagma kasu-atzizkirik gabe mugagabean duela; izen-sintagma aipatu gabe egon daiteke) en busca (de), a la busca (de)
fr en quête de, à la recherche de
en in search of, looking for
port em busca deEntzun:
Astebururako zeregin erakargarriren baten xerka, ETB2ko Un plan perfecto saioaren estreinaldia ikustea deliberatu nuen ostegun gauean. Akats larria. Ideiaren bat eman baino, edozein plan egiteko gogo guztiak uxatu zizkidan. [Ispilu deformatzailea, Aritz Galarraga (Berria, 2013-06-22)]
xerka (FlickrCC, eozikune)
-
Maite
satsu
izond. 1. Zikina, lohia. 2. Moralarekiko garbia ez dena.
Sinonimoak: izond.
[zikina] : likits, lohi, urde, zikin, zikintsu Ipar., enas Heg., txerri Heg., ugerdo Bizk., ugertsu Bizk., zerri Ipar./Naf., endes Zub., teiu Zub., ahats zah., zital zah.
[moralarekiko garbia ez dena] : jas., biziozko, haragikoi, haragikor, lizun, lizunkoi, lohi, urde, zikin, biziotsu Ipar., likits Ipar., teiu Zub., indezente beh., limuri g.e., ahats zah., bizioso zah., desonest zah., debox Ipar. g.e. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)5000 Hiztegia:
satsu: izond. 1 sucio/cia, inmundo/da; gauza satsuak hatsa: una cosa sucia (despide) tufo; ele satsuak, hitz satsuak: palabras sucias, obscenas; espiritu satsua: el espÃritu inmundo. 2 lascivo/va, obsceno/na
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es sucio, -a, inmundo, -a; lascivo, -a, obsceno, -a
fr sale, impur, -e ; malpropre, teigneux, -euse
en dirty, filthy
port sujo(a), lascivo(a), obsceno(a)Entzun:
Ordutik aurrera, Lebigrerenean, matxardez baizik ez zuten hartu Saget andereñoa; simaurtegi bizia bihurtu zen, txakurrek ere jango ez zuketen usteltasunez elikaturiko piztia satsua. [Parisen sabela, Emile Zola / Karlos Zabala (Alberdania-Elkar, 2004)] (Ereduzko Prosa Gaur)
Ikutu-eziña esku satsuz ikutuz. Zait Sof 81. (Orotariko Euskal Hiztegia)
Lascivia, Abraham Janssens (Wikimedia Commons)
-
Maite
urardotu
ad. Indarra kendu; ezaugarri jatorrenak kenduz, zerbait gatzgabe bihurtu.
Sinonimoak: ad. g.e.
[indarra edo zinezkotasuna kendu] -(r)i indarra kendu, -(r)i mamina/mamia | huna/guna kendu (fig.). (Labayru ikastegia)Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia):
es descafeinar, desnaturalizar, desvirtuar, rebajar (Elhuyar Hiztegia);Â adulterar, mezclar vino con agua (5000 hiztegia)
fr diminuer, dénaturer, fausser
en to dilute, to water down
port descafeinar, desnaturalizar, desvirtuar, rebaixarEntzun:
Errepublikanoen zuzenketen ostean ere immigrazio erreforma urrats historiko bat izanen dela uste dutenak asko dira oraindik AEBetan, baina etorkinen eskubideen aldeko erakunde askok etsipenez ikusi dute Obamaren jatorrizko proposamenaren urardotzea. [Immigrazio erreforma urardotu dute errepublikanoek, Ion Orzaiz @IonOrzaiz (Berria, 2013-06-29)]
urardotu (Wikimedia Commons)
Reply