1. iz. Usina. 2. Norbaitek usin egin eta gero esan ohi den hitza.(Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: urtzintz, usin (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Doministiku egin nuenetako batean, Dartaietek bere musuzapia pasatu zidan. [Konpainia noblean, Anjel Lertxundi] (Ereduzko Prosa Gaur)
iz. (Ipar.) 1. Akatsa. Arotzak dena gaizki egin eta zurak du estakurua! 2. Aitzakia, desenkusa. Apaizgaiak baizik hartzen ez dituztelako estakuruan, delako etxeek biltzen dute alabaina edozein. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: (1) akats, huts, narrio, oker (2) aitzakia, akiakula, desenkusa, zuribide, aiko-maiko, apuko, eskusa, estalgune. (Adorez Sinonimoen Hiztegia)
Liburudenda batera jotzeko asmoa nuen, eta gero, “Gure irakurleak oporretan” sailerako elkarrizketa posibleak estakuru, Anarekin elkartzekoa nintzen ostatu batean. [Rock’n’roll, Aingeru Epaltza] (Ereduzko Prosa Gaur)
iz. 1. Itxura apaina eta ibilera arina duen pertsona; apaina, dotorea, liraina (zenbaitetan zentzu gaitzesgarria izan dezake). 2. BOT. Ik. 1 pipil. 3. ZOOL. Ik. tximeleta. (Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa)
Sinonimoak: (1) apain, lirain, segail, txairo, panpots, galai, panpox, pertxenta, lerden, dotore, sotil, irtirin, zirats, txanbelin, kriket, lakrikun (2) tximeleta, pinpilinpauxa, inguma. (Adorez sinonimoen hiztegia)
Gogotik atzendua nuen aspaldiko gertaera hori, harik eta lehengo horretan, oso modan dagoen hondartza batean, emakume dotore, pinpirin, xarmant, maitagarri, begirunea zioten gizonez inguratu bat ikusi nuen arte. [Fantasiazko ipuinak, Guy de Maupassant / Josu Zabaleta] (Ereduzko Prosa Gaur)
izond. (BN) Ederra; itxura onekoa. Pilota-partidu karana.
Sinonimoak: (1) atsegin, eder, ikusgarri, itxuroso (2) eder, polit, galant, zirats, panpox, xarmant, sotil, bitxi.
Gizon karan hark ez zuen zertan beste xederik izan. [Mirarien kalezuloa, Nagib Mahfuz / Patxi Zubizarreta]
da/du ad. Edari alkoholiko gehiegi hartzeak burua nahastu; delako egoeran gertatu. Harluxet Hiztegi Entziklopedikoa
Sinonimoak: ad.
[mozkortu] mozkortu, arraildu Ipar., katutu Bizk. beh., total egin Gip. beh. (UZEIren Sinonimoen Hiztegia)
Beste hizkuntza batzuetan (Elhuyar Hiztegia)
es (1) emborrachar(se), embriagar(se) (2) embriagar(se), aturdir(se)
fr (s’)enivrer
en to get drunk, to get plastered
Pubetara joan ginen eta horditu ere egin nintzen pixka bat. [Baina bihotzak dio, Xabier Montoia (Elkar, 2002)]
1. izond. Zentzurik gabe jokatzen duena. 2. iz. Zorabioa. Berehala burtzoro batek hartzen nau, liluraturik. 3. iz. ALBAIT. Abeltxeen garunean kokatzen den har baten arrautzek eragiten duten gaixotasuna.
Sinonimoak: zentzugabe, burugabe, inozo, tentel, txoriburu, astakirten, alu, astakilo, burugabeko, astako, lantzoi, itxuragabe, kaiku, kirten, kokorro, lelo, lerdo, modorro, pello, tetele, ttunttun.
Ez, ordea, aita bezain burtzoro eta ameslari: etorkizun arrakastatsu baten ametsez bizi zirelako onartzen zituen aitak ostatu-emaile haien gonbiteak, baina aitaren diruarekin beren etorkizuna ordainduko zutelakoan gonbidatzen zuten, hain justu, ostatu-emaile haiek aita. [Azkenaz beste, Anjel Lertxundi]
iz. (batez ere B) Joera bizia, grina. Haren alabaganako gogo bizia, lera zintzoa, grina sutsua.
Sinonimoak: grina, aiherkunde, gogobizi, jaidura, joera.
Ala gizonezko guztiak dira beti eta etengabe emakume baten lera daukatenak euren zurezko bihotzean, euren betiereko minean? [Gauza txikien liburua, Pako Aristi]
Reply